If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Faiz (1. Bölüm)

Faiz nedir? Basit ve bileşik faizin karşılaştırılması. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Bence, bu videoda öğreneceğiniz kavram oldukça kullanışlı ve önemli. Bu videoda öğrenecekleriniz mesela sizi iş hayatında iflas etmekten kurtarabilir. Evet bu videoda... önce faiz, ve sonra da basit ve bileşik faiz hakkında konuşacağım. Peki, öyleyse faiz nedir? Faiz kelimesi hepimize tanıdık geliyordur. Faiz oranı, ipoteğin faiz oranı veya kredi kartı faizleri gibi kavramları hepimiz duymuşuzdur. Faiz özetle, paranın bir süreliğine elde tutulması için ödenen paradır. Yani buna paranın elde tutulması için verilen kira da diyebiliriz. Büyük olasılıkla bu söylediklerimi pek anlayamadınız ama bir örnekle hemen anlatayım. Diyelim ki ben sizden 100 lira borç almak istiyorum. 100 lira. Borç almamın üstünden de tam bir yıl geçmiş olsun. Evet, bu siz, bu da ben olayım. Şimdi siz bana 100 lira vermiş olun. Benim elimde 100 lira var ve bir yıl geçti. Ben size 100 lirayı olduğu gibi geri verseydim sizin hiçbir karınız olmayacaktı. Yani sadece paranızı geri almış olacaktınız. Hiç faiz almamış olacaktınız. Fakat "Sal bana bir sene sonra 110 lira verirsen o zaman sana 100 lira vereceğim." deseydiniz 100 lirayı 1yıl boyunca elimde tutmak için size ne kadar yani size kaç lira ödemiş olurdum??? 10 lira değil mi? Hem 100 lirayı hem de 10 lirayı geri veriyorum. Yani size geri verdiğim fazladan 10 lira istediğim şekilde kullanabildiğim, mesela biriktirdiğim veya yatırım yaptığım 100 lirayı elde tutmak için ödediğim ücret bir nevi kira. Yani 10 lira kısaca faiz. Faiz de genellikle ödünç alınan paranın, belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır. Borç alınan asıl paraya bankacılık dilinde veya finans terminolojisinde ana para denir Bu durumda ana paranın getirdiği faiz 10 liraydı. Bunu yüzde olarak hesaplamak istesem 10 bölü ana para 100 yani sonuçta %10 olarak bulurdum. Yani siz şöyle diyebilirsiniz: "Sal sana 100 lirayı yüzde 10 faizle borç verebilirim." 100 liranın yüzde onu 10 lira eder. Ben de paranızı bir yıl kullandıktan sonra size 100 lira ve üstüne ek olarak 10 lira faiz öderim. Diyelim ki herhangi miktarda olan bir ana parayı bana yüzdelik bir faiz ile vereceksiniz. Bana 1000 lira verecek olsanız 1000 liranın %10'u olarak 100 lira faiz ödemek durumunda kalırdım. Yani size borcum 1100 lira olurdu, 1 sene sonunda. Bu örnekte sadece bir önceki örneğe göre her sayıya bir tane sıfır eklemiş olduk o kadar. Bu durumda 100 lira faiz olacaktır fakat o yine de ana paranın yüzde 10'udur. O zaman şimdi basit ve bileşik faiz arasında ayrım yapalım. Biraz önce bana yüzde 10 faizle para ödünç verdiğiniz gayet basit bir örnek işledik değil mi? O zaman birisi bana veya diğerlerine verilen yıllık faiz oranının %10 olduğunu söyledi. Bu arada belirteyim ki %10 bayağı iyi bir faizdir. Diyelim ki benim o insandan ödünç alacağım ana para 100 lira. Size soracağım soru ise 10 yılda ne kadar ödemem gerekiyor? Şimdi bunu iki yolda düşünebiliriz. Diyebilirsiniz ki " Tamam başlangıçta, parayı aldığım gibi ödesem, 100 lira ödemem gerekir, değil mi? Ben öyle yapmayıp parayı en az bir yıl elimde tutacağım. Daha önce yaptığımız örneği esas alarakt bir yıldan sonra 100 liranın üstüne %10'u olan 10 lira eklenir ve ben bir sene sonra 110 lira borçlu olurum. İki yıldan sonra ise ben ana paraya onun tekrar %10'unu alıp eklerim, değil mi? Yani her yıl 10 lira ekliyor olurum. Bu durumda ödemem gereken borç 2. yıldan sonra 120 lira 3. yıldan sonra da 130 lira olur. Kısaca 100 lirayı ödünç almam için gereken 10 liralık bir faizdi, değil mi? Çünkü esas değerin %10'unu alıyorum. 10 yıldan sonra ise her yıl 10 lira fazladan ödemem gerektiği için 10. yılın sonunda 200 lira borçlu olurum. Bu 200 lira da 100 lira olan ana paraya ve 100 lira olan faize eşit olur çünkü 10 yıl boyunca yıllık 10 lira faiz ödedim. 10 çarpı 10 eşittir 100. Ana para olan 100'e eklediğimiz zaman, 200 bulduk. Evet Burada uyguladığımız faize basit faiz denir. Kısaca ödemem gereken miktar ödünç aldığım para ve faiz oranının çarpımının sonucu olan sayıyı ana paraya ekleyince ortaya çıkar. Aslında düşünürseniz, siz borcunuzun gittikçe küçülen bir yüzdesini ödüyorsunuz. Bileşik faizi anlattığımda, şimdi söylediğimi daha iyi anlayacaksınız. Bileşik faiz biraz önceki örneğimizde oldukça farklı. some of them that must eat flies that Son durumda, basit faizde 100 lira ana paraya onun %10'unu ekledik. Bileşik faizde ise esas paranın %10'unu almıyoruz. Şimdi.. bu miktarın %10'unu alıyoruz yani 110 lirayı esas alacağız. Artık bu miktarı ana para gibi düşünebilirsiniz, yani ana paramız 1. yıldan sonra artık 110 lira. Bu miktar tekrar ödünç aldığımız para. Şimdi 110 liranın üstüne %10'unu ekleyeceğiz ve bu para borcumuz olacak. 110'u dışarı çıkarabilirsiniz bu da 110 ve 110'un çarpımına eşit olacaktır. 100 çarpı 1.1'in karesi olarak yazsak daha da güzel olur. Evet, bu da neye eşittir? 121 lira, tamam. 121 lira. Yani ikinci yılda ana param, bu sefer borç aldığım miktar 121 lira oldu. Şu an 3. yıldayız, şurası 2. yıldı. Evet, burası 3. yıldı. 3. yılda 2. yılda borçlandığım 121 liranın üstüne onun %10'u olan parayı ödemek zorunda kalacağım. Yani yine aynı hesaplamayı yapacağız. 1 çarpı 121 artı 0.1 çarpı 121 o da eşittir 121 çarpı 1.1. Evet, veya farklı bir açıdan bakacak olursak esas ana para çarpı 1.1'in kübü. Bunu yapmaya devam ederseniz, 10 yılın sonunda 100 lira çarpı 1.1'in 10. kuvvetine eşit olan miktarda borçlu olacağız. Peki, bu neye eşittir? Hesap tablosunu açalım. Rastgele bir hücre seçelim şuradan, evet. 100 çarpı 1.1'in 10. kuvveti ne kadar ediyormuş? 259 lira eder, evet. ufak bir fark gibi görünse de aslında burada bayağı büyük bir farklılık var. Bileşik faizi kullandığımda 10 yılın sonunda %10 faiz ile 259 lira borçlu olurum. Basit faizi kullandığımda sadece 200 lira borçlanmıştım hatırlıyorsanız 59 liralık fark bileşik faizin bana ne kadara mal olduğudur.