Nihai ve Ara Malların GSYİH'ye Katkıları

Merhaba arkadaşlar. Son videoda, nihai mallara ve hizmetlere biraz değinmiştik. Belli bir süreç içerisindeki gayrisafi yurt içi hasıladan da bahsetmiştik videomuzda. Bu bahsettiğimiz süre 1 yıl olabilir ve 0'dan başlayıp işi, arsayı üzerine koyabiliriz. Örneğin pamuğu ele alalım. Bu pamuğun işlenmemiş halinin piyasa fiyatı 10 lira olsun. Sonra, pamuğu piyasa fiyatı 20 lira olan bir ipliğe çevirelim ve, bu bu şekilde gider. En son kot pantolona geldiğimizde, piyasa fiyatı 50 lira olur. Son videoda, gayrisafi milli hasılaya yapılan katkının, sadece bu son ürün olduğunu görmüştük. Bir ürünün değerinin, insanların ona ne kadar ödemek istediğine yani, piyasa fiyatına bağlı olduğunu da söylemiştik. Bu süreçteki ara malların hiçbirini hesaba katmıcaz. Bu sizin kafanızda şöyle bir soru yaratmış olabilir: Peki, bunların hepsi bir yıl içerisinde olmazsa ne olur? Ya da yıl tam da bu zamanda biterse? Yani, burada yıllık gayrisafi yurtiçi hasıladan bahsediyoruz ama yine de bir çeyrek ya da başka süreç içerisindeki gayrisafi yurtiçi hasılaya da bakabiliriz. Peki, bahsi geçen süreç henüz işlem tamamlanmadan biterse ne olur? Diyelim ki, bu birinci dönem. Evet birinci dönem bu da ikinci dönem Birinci dönemde, 20 liralık piyasa değerine sahip ipe kadar geliyoruz. Ve ikinci dönemde, kot pantolona kadar gelen süreci tamamlıyoruz. Buradaki ikinci dönem Buna bir yıl diyelim ve bu da bir sonraki bir yıl olabilir. Birinci dönemde, ara malın daha da geliştirilmeye hazır bir halde herhangi bir şirketin deposunda durduğunu görürüz. Ve bunu bu şekliyle gayrisafi yurtiçi hasılaya katkı olarak düşünebiliriz. Yada diyelim ki ileride yeni ürünler üretmek için kullanılacak bir yatırım aracıda olabilir. Yani ilk dönemdeki katkı, 20 lira olacak ve dolayısıyla ikinci dönemdeki katkı 50 lira olamayacak. Şimdi kot pantalonun 50 lira ettiği duruma geliyoruz. Ama burada aynı 20 lirayı birinci dönemde ve ikinci dönemde iki defa saymış olucaz. Bu sebeple, başlangıç noktamızı yani daha önceki dönemlerde saydığımız ara ürünlerin katkısını son dönemdekinden çıkarmamız gerekecek. Özetle, yapacağımız işlem 50 eksi 20 lira. Burada, 20 liralık ara ürünü 50 liralık nihai ürüne çevirerek son dönemdeki katkıyı 30 lira olarak hesaplayabiliriz.