Marjinal fayda eğrisi olarak talep eğrisi

Talep eğrisi hakkında konuştuğumuz konuların hepsinde miktara bağlı fiyattan bahsettim. Buradaki grafikte talep eğrisine bakalım. Burada, yeni arabaların günde kaç tane satıldığı gösteriliyor. Arabanın fiyatı 60 bin lira ve biz bir tane satıyoruz. Fiyat 50 bine düştü ve biz de iki tane satıyoruz. Yani fiyat verildiğinde kaç araba satabileceğimizi biliyoruz. Bu derste, yapmak istediğimse tam tersi. Aynı talep eğrisine, aynı fiyat miktar ilişkisine bakacağız ama zihnimizi biraz farklı yönlendireceğiz. Önceki durumun tam tersini yapıp miktara bakarak fiyatı bulacağız. Diyelim ki, biz, bu örnekteki yeni arabanın yapımcısıyız. Dediğim gibi, durumu diğer taraftan ele alacağız. Yani "araba 60 bin lirayken kaç tane satarım?" değil de "haftada bir araba üretsek o arabadan ne kadar kazanç elde ederiz?" diye düşüneceğiz. Haftada sadece bir araba satmaya yetkiliysen, o hafta içinde muhakkak birinin arabayı almak için 60 bin lirayı elden çıkaracağını düşünürsün. Sonra biri çıkar ve o miktarı verir çünkü arabayı almak için çok hevesli ve heyecanlıdır. Bunu hemen grafikte işaretliyoruz. Şimdi kendimize daha fazlasını soralım. Haftada iki araba satmak istersek peki ne olacak? Eğer iki araba satmak istiyorsak birinci kişiye kesinlikle 60 bin liraya bir tane satarız, ancak diğer kişi ilk arabayı alan kadar heyecanlı olmayabilir. Yani ikinci kişi 50 bin liralık arabayı almaya razı oluyor gibi durabilir. Gördüğümüz gibi ilk arabayı alan kişi bu verdiğimiz fiyatın üzerine hemen atladı çünkü bu arabayı gerçekten istiyordu onu almak için sabırsızlanıyordu ve değerinin de fazlasını vermeye razıydı ama eğer iki araba satmak niyetindeyseniz diğer alıcıyı da düşünmeniz gerekecek. Üç araba satmak istiyorsak durum nasıl olur peki daha da karmaşıklaştırıyorum. Bu üçüncü alıcı diğer ikisi kadar hevesli olmayacaktır. İşte bu durumda sihrinizi kullanacak ve bu kişinin aklını okuyacaksınız. Nasıl? Bu üçüncü kişinin sıradaki araba için olan marjinal faydası, onu buraya da yazıyorum 40 bin lira olacaktır. Burada tek bir alıcı, mesela bir araba kiralama şirketi, olabilir ya da her bir araba için farklı alıcılar da olabilir. Yani marjinal fayda bu son üç araba için oldukça düşük olacaktır. Buradaki marjinal faydayı fiyata göre ölçüyoruz ama burada fiyat kaçınılmaz bir fırsat olarak da görülebilir. Eğer bu arabaya 40 bin lira harcıyorsanız artık bu miktarı başka bir şey için, mücevherat olabilir yat olabilir, ev olabilir gibi, gibi. harcamamaya karar vermişsiniz demektir. Aslında bizim burada yaptığımız gelecek alıcı için marjinal faydayı belirlemek oluyor. Önceden "ürünü 50 bin lira olarak fiyatlandırıyorsak o zaman kaç tane satarız?" diyorduk. Ama şimdi "sadece iki tane araba satmak istiyoruz bunu 50 bin lira olarak fiyatlandırabiliriz," diyoruz. Ve eğer ki üç tane araba satmak istiyorsak da marjinal faydayı dördüncü alıcı için, yani dördüncü ürün için fiyatlandırıyoruz. O da 40 bin lira oluyor. Dersi bitirmeden önce son olarak dördüncü ürünü de satmak istiyorum. Yani haftada dört araba satmak istiyorum. Doğal olarak dördüncü gelen kişi bu araba için 30 bin lira vericektir. Evet artık bırakıyorum. Ama ilk gelen alıcı arabayı olduğundan daha düşük fiyata aldı aslında, bu araba için daha fazla verebilirdi. İkinci araba ilki kadar olmasa da, o da daha fazlaya gidebilirdi. Üçüncü araba, ikinciden biraz daha aza ama 40 bin liradan fazlaya satılabilirdi. Önümüzdeki derste tam da bu konu hakkında konuşacağız.