Amortisman ve Tükenme Payının Muhasebeleştirilmesi (2. Bölüm)

Önceki videoda, nakliye şirketimize her 3 yılda bir yeni bir kamyon almamız gereken bir durum söz konusuydu, çünkü kamyonun kullanım ömrü o kadar diye kabul etmiştik. Başta kamyonu sadece 3 yılda bir masraf olarak gösteriyorduk, Ancak bu durum, faaliyet kârımızda garip bir şeyler olmasına yol açtı. Kamyon satın aldığımız yıllarda işletme iyiye gitmiyormuş gibi, diğer yıllarda ise çok iyiye gidiyormuş gibi görünmesine neden oldu. Oysa ki bu çok stabil bir iş dalıydı. Önceki videonun sonunda bu durumu düzeltmek için, belki de masrafı sermayeleştirme olasılığımızın olduğunu söylemiştik. Evet, kamyonu sermaye olarak kullanabiliriz. Kamyonu masraf olarak saymak yerine, masraf göstereceğimiz sürenin de ötesinde kullanışlı olacak bir varlık gibi gösterebiliriz. O halde birinci yılın başlangıcından itibaren bir “bilanço” çıkaralım. Bu bizim bilançomuz olsun. Aslına bakarsanız kamyonu sermayeleştirmekle şunu demek istiyoruz: Diyelim ki 60 bin lira nakit para ile başladık. Bu 60 bin lira nakit parayı kamyon almak için harcıyoruz. Bilançomuzda 1 adet varlık var ve adı “kamyon”, değil mi? Varlıklar kategorimizde 1 adet kamyon var. Ve sıfır aldığımız bu ürün 60 bin lira değerinde. Herhangi bir borcumuz yok, o yüzden buraya sıfır yazalım. Öz sermayemiz de, sermayedarların öz sermayesi 60 bin eksi sıfır olduğundan, 60 bin ediyor. Hesaplarımıza göre şirketimiz 60 bin lira değerinde. Bu kamyonun 3 yıl süre kullanım ömrü olduğunu söyleyerek, son 3 yıl için bu kamyonun muhasebesini, 60 bin lirayı 3 yıla yayarak yapacağız. Dolayısıyla bu kamyonun bize yılda 20 bin liraya mâl olduğunu da söyleyebiliriz. Yılda 20 bin lira. Bunu söylemenin bir başka yolu da, kamyonun değerinin tükenme payını hesaplamak olabilir. Kamyon değerinin tükenme payı bir masraftır. Yani burada kamyon yazmak yerine, Kamyonun tükenme payını yazacağım. Bunu aslında kamyonun maliyetinin dağıtılması olarak da görebilirsiniz. İlk yılda kamyonumuzun tükenme payını 20 bin lira olarak alacağız. Değerinin 3’te 1’inin ödendiğini söyleyeceğiz. Ya da birinci yılın sonunda yılın başında olduğundan 20 bin lira kadar daha az değeri var. İkinci yılda 20 bin, Üçüncü yılda 20 bin. Yani 60 binlik masrafı, kamyonun kullanım ömrü olan 3 yıla dağıtıyoruz. Bunun yaptığı şey ise, faaliyet kârımızı tutarlı hale getirmek, Ki öyle de olmalı çünkü yapılan iş oldukça istikrarlı. 100 eksi 50 eksi 20, ilk yılda 30, ikinci yılda 30, üçüncü yılda 30 kazanıyoruz ve bu şekilde devam ediyor. Bunların hepsi 20 olacak. Yaptığımız iş o kadar istikrarlı ki her yıl 30 bin lira kâr ediyoruz. Peki tükenme payı bilançomuzu ne hale getiriyor? Birinci yılın başında 60 bin lira değerinde bir kamyonumuz vardı. Birinci yılın sonuna ya da ikinci yılın başına gelirsek, kamyonun değerinin tükenme payını hesaba kattığımız için, bilançomuzda kamyonun değeri, yılda 60 binden 40 bine düşecek. Bir yıl sonraya gidersek, İkinci yılın sonunda, hesaplarımızı tutmaya devam ediyoruz, Ve kamyonun değeri 20 bine düşecek. Üçüncü yılın sonunda ise sıfıra düşecek. Ancak bir kamyon daha alacağız ve aynen 60 bine geri çıkacak ve bu şekilde devam edecek. Burada güzel olan şey, tükenme payını dağıtmanın giderleri oldukça tutarlı göstermesi. Ve aslında bu yöntem, işi daha istikrarlı göstermenin de bir yoludur.