If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Yunan Borç Krizi 1: Ekonomik Durgunluk ve Kemer Sıkma Politikaları

Yunanistan'ın son yıllarda yaşadığı finansal zorluklar. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Yunanistan ve Avrupa Birliği’ndeki kriz bir süredir haberlerde yer alıyor, aslında bununla ilgili video hazırlamakta biraz geciktim Bu video mayıs 2012’de yapılıyor ama tam olarak hazır hale gelmesi zaman alacağından Siz bunu daha geç bir zamanda izliyor olabilirsiniz Bütün bunların nasıl sona ereceğini gerçekten bilmiyoruz, ama gelecek birkaç videoda olası senaryoları, riskleri ve eksiklikleri ortaya koyabilmeyi umuyorum Pardon her birinin eksikliklerini Şurada gördüğünüz Yunanistan ve Kendilerini nasıl bir durumda buldukları hakkında düşünelim Şimdi, şuradaki grafiğe bakarsak kesin olarak gördüğümüz şey, üstteki satırdan Aniden çıkan kamu borçları Dramatik bir şekilde artıyor Ve aslında daha açıklayıcı olan borçlarının gayri safi milli hasılaya (GSMH) oranıdır Çünkü, çok yüksek miktarda borcunuz olabilir Eğer, gayri safi milli hasılanız -başka bir deyişle ülkenin üretkenliği- yüksekse bu sanıldığı kadar büyük bir sorun olmayabilir Asıl önemli olan, reel olarak üretebileceğine oranla ne kadar borçlandığınızdır Ve şurada da borcun gayri safi milli hasılaya oranı yüzde olarak görülüyor Yani, borç gayri safi milli hasıla üzerinden yüzdesel olarak veriliyor Bu, görüldüğü gibi, Yunanistan için %100’ün üzerinde Bunun büyük bölümünün kamu gelirlerinin, yani Yunan hükümetinin elde ettiği vergi gelirlerinin, sürekli olarak kamu harcamalarından düşük seyretmesi sebepli olduğunu görebilirsiniz Şöyle açıklayayım. Geliriniz olarak vergiler var. Vergiler harcamalardan az olduğunda ortaya bütçe açığı çıkar bütçe açığından kastım, karşılayamadığınız giderler ya da belli bir dönemde harcamalarınızın gelirlerinizden ne kadar fazla olduğudur Ve böylece her yıl açık veren bütçe gitgide borçları daha da arttırıyor Borç, ödemeniz gereken miktarın tamamını ifade eder,bu, şurada üstteki satır. Bu, şurada görülen borcun artmasına sebep oluyor Fakat, tek sorun bu değil Çünkü borçları artmaya devam ettikçe insanlar hükümetin ellerinde bulundurdukları borç senetleri açısından iyi noktada olup olmadığı ve gerçekten borcunu ödeyip ödeyemeyeceği konusunda gitgide daha şüpheci olmaya başlarlar Sonuç olarak, hükümetin borcu ne kadar riskli olur ise insanlar da daha yüksek faiz talep etmeye başlarlar. Böylece, borç artar. Borç arttıkça da insanlar onların borçlarını ödeme açısından iyi durumda olmadığını düşünürler Bundan dolayı da daha yüksek faiz isterler, faiz oranı artar Ama bu herşeyi daha da kötüleştirir zaten vergilerden elde ettiğimizden daha fazlasını harcıyorduk şimdi ise borcumuzun faizine daha da fazla harcamamız gerekecek. Eğer faize yıllık %10 ödüyorsanız ve bu $100 milyar dolarınız varsa yalnızca $10 milyar harcarsınız eğer faiz oranı %15 olursa, $15 milyar harcamak durumunda olursunuz Böylece, faiz için yaptığınız harcama artacaktır bu da borcunuzun daha da artmasına sebep olur Sonuç olarak, Yunanistan kendini böyle bir durumda buldu Siz de hemen ‘ burada çok açık bir çözüm var! Neden vergileri arttırmanın bir yolunu bulmuyorlar?’ diyebilirsiniz. Evet! Neden vergileri arttırmıyorlar? ‘Ve belki de daha da önemlisi, harcamaları niye kısmıyorlar? İlk çözüm politik bir durumdur çünkü şuradaki harcama Çoğunlukla, insanlara verilen sözlerdir, bunlar hükümetin yükümlülükleri olabilir, bunlar emekli aylıkları olabilir sadece bununla geçinen emekliler olabilir diğer şekillerde hükümet programları da olabilir Eğer bu harcamayı azaltırsanız, bundan zararlı çıkan insanlar sizden pek de memnun olmayacaklardır Dolayısıyla politik manada yapacağınız en iyi şey muhtemelen bu değil Ama cesur bir Yunan lider çıkıp da ‘Hayır, bu ülkemizi kurtarmak için yapmamız gereken birşeydir, bu harcamayı azaltmakta kararlıyız.’ diyebilir. Ama kendi başına bunun, herhangi birisi bunu yapmaya kararlı da olsa, iyi bir fikir olup olmadığı çok net değildir aslında Çünkü şuradaki diğer satırı farketmişsinizdir. Bu diğer satır, ‘Reel GSMH Artışı’ Açıkça gördüğünüz gibi Yunanistan ciddi bir ekonomik durgunluk içinde yüksek işsizlik var Fabrikalar gerçek üretim kapasiteleriyle çalışmıyorla Herhangi bir şekilde vergileri yükselterek gelirleri arttırsanız ve harcamaları düşürseniz dahi ekonomiyi daha da durgunluğa itersiniz. Bunların bu kombinasyonu, muhtemelen bu kelimeyi çok duydunuz bunların bu kombinasyonu, harcamaları ciddi bir şekilde azaltmaya odaklanma eğilimindedir Bu ‘Kemer Sıkma’ olarak adlandırılır. Bu durum sadelik ifade eder, yani bu tipte birisi yalnızca temel ihtiyaçları göz önünde bulundurur Bir başka deyişle bu kişiler bütün ihtiyaçlarını asgari düzeye indirger Pek çok insan ‘Hey, Yunanistan! Kemer sıkma önlemleri uygulamalısın’ Ki zaten bir kaç kez kemer sıkma programı uygulanmış durumdadır harcamalarınızı büyük miktarda azaltmanız lazım.’ der. Ama buradaki sorun, kemer sıkma önlemlerinin ekonomideki parayı emmesidir ve kemer sıkma ekonomik yavaşlamayı daha da ileri taşır ve eğer ekonomi daha da zayıflarsa, bu vergilerinizde de sorun yaratacaktır. Yavaşlayan ekonomi gerçek geliriniz olan vergilerin azalmasına sebep olur, ki bu bütçe açığınızı daha da berbat duruma sokabilir Çünkü bu durumda insanlar ‘Aman tanrım, bunların ekonomisi kötü,ve borçlarını ödeme ihtimalleri artık daha da düşük’ der. Faiz oranları fırlar, vergi gelirleri düştüğünden ve pek çok harcama aslında ekonomik durumla aynı yönde birebir ilişkili olmadığından harcamaların çoğu bu durumda artar. Bunlar işsizlik sigortası olabilir, bunlar emekli maaşları olabilir ve böylece işler daha da berbat hale gelebilir Ve zaten bu da son birkaç yılda olandır çünkü, bunun hakkında daha fazla konuşacağız Yunanlar Avrupa Birliği’nden bazı yardımlar aldılar Bunun karşılığında, Avrupa Birliği’nin diğer üyeleri Tamam, size yardım edeceğiz; ama siz de bazı zorluklara katlanmalısınız. Ve bu zorluklardan kasıtları kasıtları şurada gördüğünüz ‘Kemer sıkma önlemleri’dir Ama bu önlemler ekonominin daha kötü duruma gelmesine sebep oldu bu da borcun GSMH’ya oranını daha da yükseltti ünkü şimdiki durumda GSMH daha da büyük oranda küçülmektedir. Bütün bunları hesaba katarak düşündüğünüzde ortada çok net bir cevap olmadığını görürsünüz Kemer sıkma önlemlerini uygularsınız, bu kötü bir durumdur çünkü ekonominize zarar verecektir Daha da az üretken olacaksınız, en azından kısa vadede Ve en önemlisi ise bunun politik yönden hiç de popüler olmamasıdır Ve ortaya çıkacak yüksek işsizlik politik durumu daha da istikrarsızlaştıracaktır. Evet, şimdilik burada bırakıyorum size bunun üzerinde kafa yorma fırsatı vereceğim, ve gelecek videoda normal bir ülkenin Yunanistan’ın durumuna düştüğünde ne yapacağı hakkında konuşacağım, normal derken, gerçekten bağımsız; yani kamu maliyesi yönünden ve parasal yönden gerçekten bağımsız. Ve sonra da Yunanistan’ın şu an içinde bulunduğu durum itibariyle neden bunu yapamayacağı hakkında konuşacağız.