Depor (Backwardation)

Arkadaşlar merhaba. Burada çizdiğim şey bir baş aşağı petrol futures yani gelecek eğrisi. Bu futures eğrisinin böyle görünmesi, bugün petrol almak gelecekte anlaşılan bir tarihte örneğin iki ay, dört ay veya sekiz ay sonra petrol almaya göre daha pahalıdır anlamına gelir. Bunun olabilmesinin birkaç sebebi vardır. En olağan sebebi de şudur şu anda bir tür kıtlık olmasıdır. Bu herhangi bir sebepten ötürü olabilir. Mesela bir savaş yaşanıyordur ve tüm o çılgın savaş makinelerini çalıştırmak için daha fazla petrole ihtiyaç duyuyorlardır. Ya da bir kısım petrol telef olmuştur, yanmakta olan petrol kuyuları vardır. Kim bilir belki de petrolde bir tür kıtlık vardır ve insanlar petrole yüksek bir fiyat ödemeye razıdır. Önünüzde baş aşağı bir petrol futures eğrisi olmasının bir başka sebebi ise insanların gelecekteki petrol fiyatlarının günümüze göre çok da farklı olmayacağına dair beklentisidir ki bu videoda bahsedeceğimiz konuyla daha alakalıdır. Eğer çıkıp dünyada petrol alıp satabilecek herkes üzerinde anket yaparsanız -ki bu mümkün değildir ve "Gelecek sekiz ayda petrol fiyatlarındaki beklentiniz nedir?" diye sorarsanız "Eh, bu aralar bir kıtlık olabilir ancak petrol fiyatlarında beklediğimiz fiyat 100 lira civarında." diyebilirler. Siz de "Durun bakalım, eğer herkes petrolün 100 lira olmasını bekliyorsa, neden gelecek de pazarda petrolü 50 liradan satmayı, yani beklenilen fiyatın altına satmayı kabul ediyorlar?" dersiniz. Bunu istemelerinin sebebi ise, petrol fiyatları bu kadar dengesizken ve o ülkedeki insanları desteklemek için petrol gelirine ihtiyaç duyuyorlarken fiyatı garanti altına almak istemeleri olabilir. Yani petrol fiyatlarının hassaslığından ve dengesizliğinden etkilenmeden bu teorik fiyata göre bir indirimle satmak istiyor olabilirler. Her iki durumda da bu baş aşağı gelecek fiyat eğrisine yol açar. İşte, insanlar bu tip bir eğri gördüklerinde genellikle dönüklük anlamına gelen backwardation kelimesini kullanırlar. Tam türkçe karşılılığı olmasa da Dönüklük diyebiliriz buna ve genelde bu kelime ingilizce haliyle kullanımda olduğundan ben de o şekilde anlatacağım. Bu futures pazarı backwardation da, denildiğini sık sık duyabilirsiniz. Buraya yazayım. Çoğu insanın bahsettiği şey bu baş aşağı futures eğrisidir ancak eğer kesin akademik açıklamasını vermek istiyorsanız bu tam olarak doğru değildir. Kesin açıklama bu baş aşağı eğri değildir, kesin açıklaması Keynes'ten gelen "normal backwardation teorisidir" ve buna göre satıcılar beklenilen fiyata volatiliteden dolayı bir indirim yapmak isterler ki fiyatlarını sabitleyebilsinler. Yani normal backwardation teorisi aslında buradaki olaydır. Fakat bu aslında gözlemlenebilir değil çünkü gidip herkese sorarak gerçek beklenen fiyatı bulmanız mümkün değildir. Burada gördüğünüz gibi genellikle grafik aynı oluyor, beklenen fiyat burada baş aşağı bir futures eğriniz var ve bu yüzden buna pazar dönüklükte deniyor. Bunu çok az gözlemleyebileceğiniz yer ise burasıdır ve burada gördüğünüz spot fiyatımız ve burada zaman içinde ilerliyoruz spot fiyatın pek değişmediğini görüyoruz. Değişmediğinden dolayı da bu daha düşük futures fiyatı teslimat tarihi yaklaştıkça spot fiyata yaklaşır ve sonunda onunla kavuşur. Buradaki de 75 lirayla başlıyor ve zamanda ilerledikçe artarak spot fiyata kavuşuyor. Yani futures bir diğer anlamıyla gelecek fiyatının teslimat tarihine yaklaştıkça spot fiyata yaklaştığını gördüğünüzde, pazarda dönüklük gerçekleştiğini az çok gözlemleyebiliyorsunuz demektir. Bir sonraki videomuzda tekrar görüşmek dileğiyle arkadaşlar hoşcakalın.