If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Enflasyon Nedir?

Enflasyona ilişkin temel bilgiler, TÜFE'nin hesaplama yöntemi. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Enflasyon Nedir? Enflasyon hakkında konuşurken genelde fiyat enflasyonundan bahsederiz onu kastederiz. Kısaca, ürün ve hizmet fiyatlarının genel seviyelerindeki artış anlamına gelir. Sanırım neden bahsettiğimi anladınız. Her yıl fiyatlar gittikçe artıyor gibi görünse de aslında her şey pahalılaşmayabilir. Yine de özellikle sağlık, eğitim gibi hizmetlere baktığınızda, fiyat artışını rahatlıkla görebilirsiniz. Şimdi size enteresan bir soru soracağım. Enflasyon nasıl ölçülür? İstatistik Kurumunun yaptığı işlerden bir tanesi de enflasyonu hesaplamaktır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE ismini duymuşsunuzdur heralde diye düşünüyorum duymadıysanızda önemli değil TÜFE adı verilen bir ölçüt oluştururlar. Ve bunu çeşitli ürün ve hizmetlerden oluşan bir sepet hazırlayarak yaparlar. Aslında yaptıkları iş ortalama bir tüketicinin hayatı boyunca ihtiyacı olabilecek ürünleri ve hizmetleri belirlemektir. Barınma ihtiyacı, yakıt evi yada evleri için doğal gaz ya da arabaları için benzin olabilir enerji ya da ulaşım ihtiyacı olabilir. Kısaca, içinde bir bireyin ihtiyacı olabilecek her şeyi barındıran hayali bir sepet hazırlamaya çalışırlar. Ve bu sepetin toplam fiyatının 1. yılda ne olduğuna bakarlar. Diyelim ki ilk yıl bu sepet 100 lira tuttu tabiki gerçek TÜFE sepetleri 100 lira tutmaz . Ama basit olsun diye böyle bir örnek yapalım. Sepetteki bir ürün ya da hizmetin fiyatı ve sepet toplamına göre yüzdesi da ayrıca hesaplanır. Sonra bu sepetteki ürünleri değiştirmeden ilerleyen yıllarda fiyatları takip etmeye devam ederler. Şimdi bu sepet bir önceki yıl kullanılan sepet ile tıpatıp aynı. 2. yılda bu sepet diyelim ki 102 lira tuttu O zaman istatistik kurumu tüketici için hizmet fiyatlarının 2 lira kadar arttığını yani fiyatların yüzde iki yükseldiğini duyuracaktır. Bu ürün sepetini baz alırsak fiyatlar yüzde iki oranında arttı. Bu tespiti genellikle haberlerde: "Enflasyon yüzde iki yükseldi." ifadesiyle duyarız. Ama esas burda benim açıklığa kavuşturmak istediğim şey şu bahsettiğimiz bu popüler enflasyon tanımının yanı sıra bir de para arzı enflasyonu diye birşey vardır. Eğer gereğinden fazla para basılırsa, bu enflasyonu artıran bir etmen olabilir. Ama genellikle bahsi geçen enflasyon, fiyatlardaki enflasyon oluyor. Bunu söylerken paranın miktarının artışından değil de fiyatların artışından bahsediyorlar. Dışarıdan bakınca hesaplaması kolaymış gibi görünüyor ama pek de öyle değil. Çünkü mesela televizyon gibi bir teknolojik ürüne bakıyorsanız işler biraz daha zorlaşabilir. Yeni teknolojiler çıktıkça bir önceki yıl sepete eklediğimiz ürün ucuzlayacak o yüzden aynı ürüne mi bakılmalı, yoksa her yıl benzer ya da ortalama yeni bir ürün üzerinden mi gidilmeli? Şimdi her yıl ucuzlayan, aynı özelliklere sahip bir bilgisayarın fiyatına mı bakamazsınız değil mi? Yani onun yerine piyadaki ortalama özelliklere sahip bir bilgisayar belirlenip onun fiyatındaki farklılıklar takip edilmeli mi acaba. Eğer ortalama ürünleri takip ederseniz, her yıl tamamen farlı bir ürüne bakıyor olursunuz. Bu gibi sorular enflasyon hesaplamasında karşılaşılan sorularda sorunlardan sadece birkaçı. Değişik zaman aralıklarında o günün durumuna göre sepette bulunan ürün ya da hizmetlere daha az ya da daha fazla ağırlık verilmesi, veya günün şartlarını karşılayan farklı ürünlerle değiştirilmesi yüzünden birçok tartışma çıkabiliyor. Yine de neticede bu videonun ve anlattığım uygulamanın satın alma gücümüzün heryıl nasıl değiştiği konusunda bizlere iyi fikir verebilecek bir tablo çizdiğini ümit ediyorum.