If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Bitcoin: Bu nedir?

Bitcoin nedir? Orijinal video Zulfikar Ramzan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Merhaba arkadaşlar bu videomuzda Bitcoin'den bahsedeceğiz Bu terimi yeni duyanlar için hemen açıklamak istiyorum Bitcoin elektronik bir ödeme sistemi. Elektronik ödeme sistemi derken şunu kast ediyorum Her iki taraf internet üstünden işlem yapabiliyor Bu iki tarafı Ayşe ve Mehmet olarak dilerseniz isimlendirelim. Ayşe, bir sebeple, Mehmet'e internet üzerinden para ödemek istiyor belki Mehmet'e borcu var yada Mehmetin kiracısı, kira ödüyor olabilir belki de Mehmet bir satıcı ve Ayşe ondan bir şeyler satın aldı, veya bu örnekleri çoğaltabiliriz Mehmet kar amacı gütmeyen bir kuruluşta çalışıyor ve Ayşe bu kuruluşa bağış yapacak, Ayşe'nin Mehmet'e para ödemek istemesinin pek çok değişik sebebi olabilir. Eğer Mehmet elektronik bir ödeme aracı olan Bitcoin'i kabul ediyor ise bu durumda Ayşe ona Bitcoin kullanarak ilgili değeri gönderebilir. Ayşe ve Mehmet arasındaki Bitcoin işlemi, özel şekilde yapılandırılmış bir sayı dizisine dayanıyor. Temelde Ayşe bunu ona gönderecek, ve bütün işlem internet üstünden tamamlanacak. Bu sayıların belli özellikleri, sahtecilik yapılmasının önüne geçiyor Ayşe bu işlemi yapabilmek için Bitcoin müşterisi yazılımını bilgisayarına yükleyebilir, veya bu hizmeti veren üçüncü bir taraftan yararlanabilir. Ayşe kendisi müşteri de olsa, bu hizmeti başkasından da kullanabilir sistem bu sayıları Ayşe için üretiyor İşlemin karşı tarafındaki Mehmet de ya bu yazılımı yüklemiş, veya o da başka bir taraftan bu hizmeti alıyordur Mehmet bu sayıları alacak. Mehmet bu sayıları kullanarak kendisi için birşeyler satın alabilir veya bu sayıları vererek karşılığında gerçek para alabilir. İşlem temelde bu. Aklınıza ilk gelen sorulardan birisi şu olabilir Mehmet niye Bitcoin kabul etsin? Ne de olsa, Bitcoin sadece bir sayı dizisi, nasıl bir içsel değer taşıyabilir ki? İşin açığını isterseniz, Bitcoinlerin gerçek dünyada değeri var ve giderek daha fazla sayıda tüccar işlemlerinde Bitcoin kabul edilmeye başlıyor Özellike Amerikada bu sistem çok yaygınlaşmaya başlamış durumda ABD’de Bitcoin'leri vererek karşılığında gerçek para birimlerini alabileceğiniz merkezler var Bu değişim merkezlerinin en büyüklerinden birisi Mt. Gox. (Mount goks) Mt. Gox'ta Bitcoinlerinizi vererek karşılığında Euro, Yen, dolar vs. alabiliyorsunuz Bu videonun hazırlandığı zaman, bir Bitcoin yaklaşık 100 ABD doları değere sahip bu değer serbest olarak dalgalanıyor. Bitcoin'in yeni bir para birimi gibi olduğunu düşünürseniz, bu dalgalanma normal İnsanlar bunu anladıkça ve daha çok kullanıldıkça dalgalanmanın azalmasını bekleyebiliriz Şunuda unutmamak lazım, Bitcoin'in değeri ona karşı duyulan güvenden kaynaklanıyor aynı diğer para birimlerinde olduğu gibi. Bir para birimine duyulan güven, o para biriminin değerini etkiler Aklınıza gelen bir başka soru şu olabilir 'İnsanlar niçin Bitcoin ile uğraşıyorlar? Alışılmış yöntemleri niçin kullanmıyorlar? Örneğin Paypal, kredi kartı ödemesi, banka ödemesi gibi yöntemleri tercih edebilirlerdi Niçin daha iyi bilinen, daha ana akım, daha yerleşmiş uygulamaları niçin kullanmıyorlar?’ Bu aşamada Bitcoin'in diğer bazı özelliklerinden bahsetmeliyiz Şimdi dilerseniz bilgi gizliliği açısından bakıp başlayalım Kişiler Bitcoin sistemi içinde gerçek dünyada kim olduklarını belirtmeksizin işlem yapabiliyorlar Bitcoin açısından yaklaşırsak, Ayşe'nin kimliği bir sayı dizisinden ibaret. Bu sayı dizisi ile Ayşe'nin gerçek dünyadaki kimliği arasında bir bağlantı yok Kimse işlemi yapanın Ayşe olduğunu bilmiyor. Şöyle düşünün: Eğer herhangi bir şeyi nakit kullanarak satın alırsanız kimliğinizi kanıtlama gibi bir zorunluluğunuz yoktur. Bu durum, gerçek kimliğinizin, adresinizin, imzanızın belli olduğu kredi kartı veya banka uygulamalarından oldukça farklıdır. Burada şunu da vurgulamakta fayda var bazen insanlar nakit olarak işlem yaptıklarında bunun altında yatan sebep kanun dışı yollardan elde edilmiş paranın sisteme sokulması veya kanuni yükümlülüklerden kaçınma isteği olabilir Gerçek kimliği korumanın, bilgilerin gizliliğinin böyle bir sakıncası var. Ancak kişilerin gerçek hayattaki kimliklerini deşifre etmeden işlem yapmak istemelerinin geçerli bazı sebepleri de olabilir Bitcoin'in bir diğer özelliği de internet bağlantısı olan herkesin Bitcoin işlemi yapabilmesi Bitcoin işlemi yapabilmek için sadece ilgili yazılımı yüklemek yeterli, veya MTGox (mount goks) gibi bir şirketten bu hizmeti satın alıyorsunuz. Yani Bitcoin müsterisi olan veya MTGox gibi bir şirketten bu hizmeti alan herkes Bitcoin işlemi yapabilir İşlemin detayları, alıcı taraf için şeffaf Ayşe'nin tek düşünmesi gereken Mehmet'e ödemesi gereken paraya sahip olup olmadığı Yazılım geri kalan her şeyi hallediyor. Bu, geleneksel para birimlerinden oldukça farklı Internette işlem yapabilmek için banka hesabım olmalı, kredi kartım olmalı gibi koşullar var. Bir banka hesabımızın veya kredi kartımızın olmasını son derece olağan bulabiliriz Ancak kredi kartı olmayan veya banka hesabı olmayan pek çok kişi var Amerika'da bile hane halkının %8'inin banka hesabı yok bu kişiler alışageldiğimiz internet alışverişini yapamıyorlar. Ancak Bitcoin ile işlem yapabilirler. Dünyanın neresinde olursanız olun, internet bağlantınız varsa, Bitcoin ile işlem yapabilirsiniz. Bitcoin'e ilişkin önemli bir diğer husus ise, arkasında belli bir ülkenin Merkez Bankasının olmaması Bitcoin sisteminde neler olduğunu kontrol eden bir banka veya merkezi otorite yok. Ayşe Mehmet ile işlem yaptığında bu işlemde herhangi bir banka devreye girmiyor.Bitcoin arzını kontrol eden herhangi bir kurum yok. Bitcoin varlıklarınız dondurulamıyor, yapılan işlem geri alınamıyor. Bazı satıcılar yapılan işlemin geri alınamamasından memnun, zira bu durum satıcıları olası sahtekarlıklara ve iadelere karşı koruyor Şimdi Bitcoin'e şüphe ile yaklaşan kişilerin temel endişe konusuna bakalım Bitcoin'i kontrol eden merkezi bir otoritenin bulunmaması Geleneksel bir para birimini düşünürsek, örneğin bankalar paranın sahte olmadığını belirleyebilirler Bitcoin işlemlerinde ise, bu kontrol merkezi olmayan bir şekilde yapılıyor Bu konuda bir dizi video yayınlayacağız İlerleyen videolarda Bitcoin işlemlerinin nasıl doğrulandığı üzerinde de duracağız. Merkezi bir otorite olmamasına rağmen sistemin sağlıklı çalışması için oldukça ilginç teknikler geliştirilmiş. Bitcoin konusunda eminin aklınıza pek çok farklı soru gelmiştir Oldukça karmaşık bir protokole sahip olan bu yeni ödeme aracının gelişimine hep birlikte tanıklık ederek sistemin pozitif ve negatif yönlerini birlikte göreceğiz. Bir sonraki videoda görüşmek üzere hoşça kalın