Yunan Borç Krizi 3: Yunanistan Euro’yu Nasıl ve Neden Bırakabilir?

Kemer sıkmanın neden çok güç olduğunu yavaş yavaş anlamaya başlıyoruz muhtemelen bunu uygulamak için politik istek olmayacak Ve dahası, bu, Yunanistan’ı daha da büyük bir durgunluğa sürükleyebilir Yunanistan’ın neden borçlarını ödemekten vazgeçme seçeneği bulunmadığını da gördük, ek olarak, parasal parasal yönden bağımsız bir Yunanistan’ın neler yapabileceği üzerine de konuştuk Şimdi Yunanistan’ın herhangi bir müdahale yada Euro Bölgesi üyelerinin yardımı, olmadan ne yapabileceği hakkında daha iyi fikir sahibi olabiliriz. İlerideki videolarda, diğer Euro Bölgesi üyelerinin Yunanistan’ı birazdan açıklayacağımı yapmaktan neden alıkoyma gayretinde olacakları hakkında konuşacağız İdeal olarak düşünürsek Yunanistan kendi para birimine sahip olsaydı para basarak enflasyon yaratacak ve bu yolla da borçlarını azaltacaktı ve kendi para birimine sahip olsaydı yatırımcı güvenini zedeleyeceğinden çok iyi bir tercih olmamakla birlikte bu borçları ödemekten vazgeçmek de bir seçenek olabilirdi çünkü kendi para birimlerine sahipler para basmaya ve hükümete borç vermeye devam edebilirler, böylece hükümet de nominal ödemelerini yapmaya devam edebilir ama bunlar enflasyon etkisiyle reel olarak git gide azalır Yunanistan diğer Euro Bölgesi üyelerinden yardım almazsa yani bir şekilde mali yönden desteklenmez ise, euro’dan çıkması yüksek olasılıktır. Bunun neticesi de drahminin yeni bir biçimine geri dönüş olacaktır diyebiliriz Bu dönüşümü sağlamak adına bankalar için tatil ilan etmeleri gerekecektir Tabi ‘Tatil’ kelimesi kulağa hoş gelebilir ama burada yeni para birimine geçiş amacıyla belirli bir süre için zorunlu olarak kapalı kalma anlamını ifade ettiğinide belirtmek istiyorum Bankalar tatile girerken para birimi Euro idi, bankada bulunan paranız Euro olarak değerlendiriliyordu tatil sona erdiğinde ise yeni para birimi drahmi olacak,ve sizin bankada bulunan paranız da drahmi olacak. Bu süreçte hükümetin yapması gereken temel şey ise bir dönüşüm oranı belirlemektir Belki bir Euronun bir drahmiye eşit olacak Bunu söyliyebilir banka ardından, gerçek dönüşüm oranının ne olacağı piyasada belirlenecek veherkes drahmi alım-satımına başlayacaktır hükümet de bütün yükümlülüklerinin drahmi üzerinden olduğunu ilan edecek Aslında bu bir bakıma borçlarını ödemekten vazgeçme olarak algılanacaktır çünkü borçlu oldukları kimselere şunu diyebilecekler ‘ Siz artık 356 milyar euro borcumuz yok’ veya 400 milyara yakın ya da herhangi bir meblağda söyliyebilirsiniz Yani net olarak söyliyecekleri şey size 400 milyar drahmi borcumuz var’ olacak yani kendi para birimlerinde Ya da ‘ Size sadece 200 milyar drahmi ödeyeceğiz’ de diyebilirler Bu ya da 100 milyar drahmi de olabilir Ne dedikleri çok da önemli değil zaten trilyon drahmi de ödeseler bu aslında pek de anlam ifade etmez, çünkü alacaklılar kendi yükümlülüklerini yerine getirmek adına ödemeleri euro olmasını bekliyorlar Onlara euro dışında birşey verirsen çilek, muz ya da drahmi, bu borcunu ödememekle aynı manaya gelicektir Yani, ne kadar drahmi vereceklerini söylemelerinin anlamı yok Bu, her halükarda borçlarını ödemeyecekler demektir Ama Yunanlılar hayatlarına normal şekilde devam ederler Ve pek çok çılgın iş ortaya çıkmaya devam edecektir, ama en azından hükümet kendi parasını basabilecek ve borç tahvillerini satın alarak hükümet borçlanmasını finanse edebilecektir ve sonuç olarak yükümlülükleri enflasyon yaratarak azaltacaktır.Şimdi şöyle bir durum düşünelim Reel GSMH 100 drahmi olsun Sonra sadece drahmi basarak, aslında biraz gelişebilir ama hiperenflasyonla sonuçlanmaz Ancak , ekonominin üretkenliği değişiklik göstermicek Gelecek 10 yılda reel GSMH’nın değişmediğini varsayalım,ama nominal GSMH enflasyona bağlı olarak 500 olsun Genel olarak fiyatlar 5 katına çıkmış olacak Aynı mal ve hizmetler üretilmesine karşın bunların fiyatı 5 katına çıkacak Borcunuz, vergi gelirleriniz enflasyonla artacak çünkü bunlar GSMH ile ilintili şeyler Ancak buna karşın gerçek borç yükümlülükleriniz değişmiyecektir Dolayısıyla reel olarak bunlar daha öncekinin 1/5’i seviyesine gelecek ve sürdürülebilir yapıya kavuşacaklar. Daha önce de söylediğim üzere, bunu yapmak kolay ve acısız değildir bunun Avrupa’nın geri kalanına yansı durumunda ne kadar ürkütücü olabileceği ve diğer insanları İspanya ve İtalya gibi ülkeler hakkında ne kadar şüpheci hale getirebileceği konusunda konuşmaya bile başlamadık. Üstelik bu Yunanistan’da dahi acı verici olacaktır Bunu daha 2012 yılının mayıs ayında görmeye başlıyoruz Hükümet banka hesabınızdaki her euronun bundan böyle drahmi olduğunu söyleyecek ama insanlar drahminin yabancı piyasalarda işlem görmeye başladığı anda değerinin euronun %60 ya da %70’i olduğunu öğrenecekler Buna %70’i diyelim. Esasen bunun bu şekilde olmasıyla, herkesin banka hesaplarındaki tasarrufları ve mevduatları, reel global alım gücü olarak 1 gecede % 30 düşüş gösterecek Yunanlılar zaten bunu görmeye başlıyorlar Bankaların tatile girmesi ihtimalini görüyorlar ve tabi, drahmiye dönüşü de İşte bundan dolayı bankaların önünde sırada bekleyen insanlar bu gerçekleşmeden önce eurolarını hesaplarından çekmeye çalışıyorlar İnsanların eurolarını çekmeye başlıyorlar, ve eğer İsviçre’de hesapları varsa bunlar oraya yatıracaklar ya da sadece yastık altında saklayacaklar Banka mevduatlarının boşaltılacak olması kendi başına bile biraz ürkütücü ama kısmi rezerve bankacılığına sahip olduklarını da hesaba katmak lazım. Bu sebeple herkesin bir günde gelip bütün paralarını çekmeyi talep etmelerini ummuyorlar Mantıken bu bankalara hücum olmasına sebep olur Ki bunu zaten Yunanistan’da görmeye başladınız, esasen bu rasyonel davranış biçimidir Tasarruflarınızın %30’unun bir anda uçup gideceğini düşünmeye başlarsanız, sahip olduğunuz her bir euronun %70’ini size vereceğim dersem rasyonel davranarak kalkıp bankaya gider ve paranızı geri alırsınız Ama herkes bunu yapacağından, bankaların rezervleri bunu için yeterli olmayacaktır Yunanlılar bankacılık sistemlerini destekleyebilecek kendi merkez bankalarına sahip değiller dolayısıyla bu pek çok bankanın çökmesi ile neticelenebilir Bunun sonucunda bütün Yunan bankacılık sektörü yerle bir olabilir Avrupa Merkez Bankası’ndan bağımsız bir merkez bankaları yok, bu yüzden bununla mücadele manasında Fed’in ABD’de yaptığı gibi kurtarıcı işler yapacak bir kurumları yok. Sonuç olarak, bu gözüktüğü kadar net ve acısız bir durum değil ama bu noktada Yunanistan’ın dışarıdan yardım almak dışında bir seçeneği bulunmuyor gibi duruyor Görüşmek üzere hoşça kalın