If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

IPO: Halka Arz (2. Bölüm)

Halka açıklığın avantajları. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Arkadaşlar merhaba , bu videomuzda, bir şirketin niçin özkaynaklarını yükseltmek isteyebileceğine ve kişilerin niçin bu şirketin hisse senetlerini almak isteyebileceğine değineceğiz. Daha önceki videolarımızda, bir şirketin sermaye artırmak istemesinin pek çok kaynağı olabileceğine değinmiştik Yeni bir web sitesi yaptırmak isteyebilirler. Yeni bir fabrika kurmak isteyebilirler Mevcut fabrikanın üretim kapasitesini artırmak isteyebilirler, pek çok değişik sebep olabilir Örneğimizde, ben ve arkadaşlarımın iyi bir iş planımız var Şirketin yönetim kurulu da biziz Bunlar aktiflerimiz, bu da özkaynak. Bu şirketi kurduk, 1 milyon TL’miz var, ancak daha çok para lazım bize Bir melek yatırımcıya gidiyoruz, ve şirketimizi büyütmek için X milyon TL para istiyoruz kendisinden Bu kadar parayı bize vermek için şirketin ne kadarını isteyeceğini soruyoruz. Melek yatırımcı aktiflerimizin değerini 1 milyon TL olarak belirliyor Burada da 1 milyon adet hisse senedi var 1 milyon TL’lik aktif var, 1 milyon tane de hisse senedi var yani şu an şirketin hisse senedinin bir tanesinin değeri 1 TL Melek yatırımcı bize 2 milyon TL yatırım yapmaya karar veriyor. Hisse senedi başına fiyat 1 TL Bize 2 milyon TL vererek 2 milyon adet hisse senedi satın alacak Bu şirket kurucularının sahip olduğu idi. Bu da bütün özkaynak 2 milyon TL yeni kaynak sağladık Daha önce 1 milyon adet hisse senedimiz vardı, artık 3 milyon adet hisse senedimiz var Melek yatırımcı artık şirketimizin 2 bölü 3’üne yani %66’sına sahip. Sermaye yükselttik Halka açık şirket tanımını duymuşsunuzdur Eğer bir şirket halka açık ise, hisse senetleri borsada işlem görür Bu şirket halka açık değil, dolayısı ile kaynak bulmak için melek yatırımcılara girişim sermayesi şirketlerine veya benzer kuruluşlara başvurabilir Başka bir örnek yapalım. Şimdi kuruluş aşamasını geçmiş, daha büyük bir şirketi düşünelim Aktifinde fabrikalar, arazi, nakit, pek çok şey var Belki bu bir ilaç veya teknoloji şirketidir, aktifinde fikri mülkiyet hakları vesaire de olabilir. Bu da şirketin özkaynakları Yani hiç borcu yok. Bunlar da hisse senedi sahipleri, yani ortaklar Bu ortakların bir kısmı bu şirket daha küçük iken şirkete yatırım yaparak ortak olmuş girişim sermayesi şirketleri olabilir. Kurucular da hala hisse senedi sahibi olabilir Sermayedarlar bunlar. Eğer bu şirket kaynak yaratmak istiyorsa, birincil halka arz yapabilir. Önceki örnekte, şirketin hisse senetleri melek yatırımcılara veya girişim sermayesi şirketlerine satılmıştı, hisse senetleri borsada işlem görmüyordu Girişim sermayesi şirketi, eğer bu şirketteki hisse senetlerini satmak isterse borsada satamıyordu Bu hisse senetlerini satabilmek için başka bir girişim sermayesi şirketi veya yatırımcı bulması gerekiyordu Yatırım yaparak bu şirkete ortak olmak isteyen kişi veya kurum önce bu şirketin değerinin ne olduğuna ilişkin bir çalışma yaparak önereceği fiyatı belirleyecek Taraflar anlaşırsa, daha sonra diğer hukuki işlemler tamamlanacak. Şimdi örneğimize geri dönelim Bu şirket yüksek miktarda kaynak yaratmak istiyor Diyelim ki 100 milyon TL kaynak bulmak istiyor Bu kadar büyük miktarda bir tutarı tek bir yatırımcıdan temin etmeleri güç. Birincil halka arza karar veriyorlar Halka arz sürecinde, yani şirketin halka arz öncesindeki değerinin belirlenmesinde resmi kurumlardan ilgili onayların alınmasında, yasal sürecin tamamlanmasında, hisse senedinin satışı için tanıtım çalışmalarında ve diğer işlemlerde şirket bir veya birden çok finansal kurum ile çalışıyor. Bu finansal kurumlar, ülkenin mevzuatına göre yatırım bankaları, aracı kurumlar veya diğer kuruluşlar olabilir. Halka arz yapıldığında, şirket gereken sermaye artışını bir tek kurumdan değil pek çok yatırımcıdan sağlamış oluyor Belki 1 milyon kişi bu hisse senetlerinden satın alarak bu şirkete ortak oluyor Şirketin hisse senetlerinin hangi fiyattan halka arz edileceği, değerlendirmeyi yapan finansal kuruluş tarafından belirlenen değer aralığında şirket sahiplerinin de mutabakatı ile belirleniyor. Eğer şirketin değerlemesini yapan finansal kurumlar bu şirkete 50 milyon TL değer biçerlerse halka arz öncesinde 5 milyon adet hisse senedi var ise hisse başına fiyat 5 TL olur. Şirket değerinin belirlenmesinde pek çok değişik yöntem ve analiz kullanılır ve şirket değerinin doğru belirlenmesi kritik öneme sahiptir. Şirket sahipleri, yapılan değerleme sonucu oluşan değerin düşük olduğunu düşünürlerse veya piyasadaki geçici koşullar belirlenen fiyata piyasada ulaşılamayacağını gösteriyor ise, halka arzı ertelemeye karar verebilirler Bizim şirketimizde her şey yolunda gitti, değerleme ve piyasa koşulları uygun yasal prosedürler tamamlandı, şirketin hisse senetleri 10 TL bedelle halka arz edilecek Eğer 10 milyon adet yeni hisse senedi basılır ve bunlar tanesi 10 TL’den satılırsa bu şirket 100 milyon TL kaynak sağlayabilir. Çizelim, Bu günler olsun bu da fiyat ilk günde 10TL’den sattık ama Değerlemeye ve satışa aracılık eden finansal kurum, hisse senedi fiyatının halka arzdan sonra yükselmesini ister. Eğer halka arz fiyatı olması gerekenden daha yüksek belirlenmiş ise hisse fiyatı halka arzdan hemen sonra düşmeye başlar. Eğer hisse senedinin ihraç fiyatını olması gerekenden daha düşük belirler iseniz bu durumda da şirket ortakları hak ettikleri parayı alamazlar Peki, kişiler niçin halka arzdan hisse senedi satın alırlar? Bunun temel olarak iki cevabı var Satın aldıkları hisse senedinin fiyatının yükseleceğine inanıyor Birincil halka arzdan 10 TL’ye satın aldıklarını çok kısa süre sonra çok karlı şekilde satabileceklerini düşünürler. Bu, spekülasyondur 10TL’ye alıyorum örneğin, ama bir yandan da 15TL’ye satacağımı umuyorum Yani neden bu 10 TL değerindeydi ki zaten? Çünkü, bunlar gelecekteki bir kazancın size ait olacağını belirtirler Örneğin bir ev varlıklarınız arasındadır çünkü, gelecekte içinde yaşıyor olursunuz yada kira ödemezsiniz gibi.. Bunlar da gelecekte belli bir getiri sağlayacağı umudunu taşıyorlar Bu da bizi diğer cevaba bağlıyor. Bir diğer teşvik eden şey ise, bu şirketin dağıtacağı temettülerden yararlanmak olabilir Biliyorsunuz şirketler kar elde ettiğinde bunu hisse senedi sahiplerine temettü olarak ödüyorlar. Buraya bir hisse senedi örneği çizeyim .hisse senedimiz de bu olsun. Şirketimizin ismi de yazıyor, ATA şirketi Hisse senetlerinin belirli şekil koşulları var özel kağıt kullanılıyor, seri numarası basılıyor, nama veya isme olabiliyor, neyse çok detaya girmeyelim Ayrıca üzerinde her yıl için temettü kuponu oluyor. Hisse senedi sahibi bu temettü kuponu karşılığında o yılki şirket karından pay alıyor. Şunu da söylemeliyiz, bu işlemler uzun yıllardır elektronik olarak yapılıyor Şirket net kar elde ettiği sürece, eğer net karı yatırıma veya başka bir yere yönlendirmiyor iseler, hisse senedi sahipleri her yıl temettü ödemesi alır. Bir sonraki videoda görüşmek üzere hoşçakalın