Bütçe çizgisinde ideal nokta

Arkadaşlar merhaba bütçe çizgilerinde neler gördüğümüzü hatırlayalım isterseniz başlangıçta Diyelim ki bir ayda 20 TL kazanıyorum gelirim ayda 20 TL. Bir kalıp çikolata 1 TL. 1 kilo meyve ise 2 TL. Bunu daha önce yapmıştık ancak şimdi bütçe çizgisini çizeceğim elimdeki verilerle Bu eksende çikolata miktarı bu eksende de meyve miktarı olsun Eksenleri rastgele seçtim, diğer şekilde de yazabilirdik bunu Eğer gelirimin tamamını çikolataya harcarsam, 20 paket çikolata satın alabiliyorum ve burası 10 Eğer paramın tamamını meyveye harcarsam, bir ayda 10 kilo meyve satın alabiliyorum Yani burası 10. Ayda 10 kilo. Dolayısıyla bütçe çizgimiz bu şekilde görünücek Bütçe çizgimizi denklem olarak ifade edelim Bütçem, yani 20, eşittir çikolatanın toplam fiyatı, yani 1 TL çarpı çikolata adeti diyoruz Ve artı meyvenin toplam fiyatı Bunu da 2 çarpı meyvenin miktarı olarak yazıyoruz. Eğer bunu çikolata miktarı cinsinden yazmak istersek her iki taraftan da 2 çarpı meyve miktarını çıkartabilirim. Daha sonra ters çeviririm çikolata miktarı eşittir 20 eksi 2 çarpı meyve miktarı. Ve buradaki bütçe çizgisine ulaşırım. Hatırlarsanız eğer kayıtsızlık eğrisi kavramına daha önce değinmiştik. Örneğin, bütçe çizgimin üzerinde şu noktadayım, 18 paket çikolata ve 1 kilo meyve tüketiyorum Bu akla yatkın, 18 TL artı 2 TL toplam 20 TL eder. 18 paket çikolata ve 2 kilo meyve. Çikolata burada. Bu da meyve, kilo olarak. Şimdi kayıtsızlık eğrisi kavramını hatırlayın, aynı toplam faydayı sağladığımız, ve ikisinin arasında kayıtsız kaldığımız değişik çikolata ve meyve kombinasyonları var. Eğer bu noktaları grafikte işaretlersek, beyaz ile çizelim, bunun gibi gözükebilir Diyelim bu noktalar arasında kayıtsız kaldım benim için onu veya bunu seçmek elde ettiğim toplam faydayı değiştirmiyor 18 parça çikolata ve 1 kilo meyve yiyebilirim Veya 4 parça çikolata ve 8 kilo meyve seçebilirim. Bunlar arasında benim için bir fark yok, elde ettiğim toplam fayda aynı Demekki aynı kayıtsızlık noktalarda toplam faydamız değişmiyormuş Şimdi, bu noktalardan herhangi birisinde toplam faydamı maksimize ediyor muyum? ona bakalım Bu kayıtsızlık eğrimiz. Kayıtsızlık eğrisinin sağ üst tarafındaki herşey tercih edilmeli Daha fazla fayda sağlayacağız burayı renkle tarayalım Kayıtsızlık eğrimizin sağ üstündeki herşey tercih edilebilir dedik Yani bütçe çizgimizin üstünde olan noktalar hatta bütçe çizgisinin altındaki bazı noktalar- ki bunlarda para tasarruf ediyoruz bunlar tercih edilebilir. Bu noktaların herhangi birisi toplam faydamızı maksimize etmeyecek. Toplam faydamızı maksimize etmek için, bütçe eğrimiz üzerinde, kayıtsızlık eğrisine teğet olan, değen bir noktayı arıyoruz. Sonsuz sayıda kayıtsızlık eğrimiz olabilir Birisi bunun gibi, bir diğeri böyle gözükebilir Bunun bize söylediği, bu eğri üzerindeki herhangi iki nokta arasında kayıtsız kaldığımızdır Bu bütçe çizgisine tek bir noktada değen bir kayıtsızlık eğrisi var. Örneğin bunun gibi gözüken bir kayıtsızlık eğrimiz olabilir. Bunu daha canlı bir renkle çizeyim. Evet Bu teğet olduğu için, sadece bir tek noktada değiyor Kayıtsızlık eğrimizin eğiminin, ki bunun marjinal ikame oranı olduğunu öğrenmiştik Tam olarak buradaki bütçe çizgimizin eğimi ile aynı Yani burası bütçe çizgimiz üzerindeki optimal dağılım Tam burası optimal Burasının optimal olduğunu nasıl biliyoruz? peki hemen açıklıyorum Çünkü, bütçe çizgisi üzerinde ve sağ üst tarafta olan başka bir nokta yok Bütçe çizgisi üzerindeki diğer tüm noktalar, bu kayıtsızlık eğrisinin sol altında kalıyor Kayıtsızlık eğrisinin altındaki alan, tercih edilebilir değil. Burayı yeşil ile tarayalım Bütçe çizgimiz üzerindeki diğer noktalardan hiçbirisinin, kayıtsızlık eğrisindeki noktalara tercih edilmemesi gerektiğini söyleyebiliriz Buradaki noktaya, kayıtsızlık eğrisi üzerindeki bu noktaya tercih edilmemeliler Meyvenin fiyatı düşerse neler olur düşünelim. Eğer meyvenin kilo fiyatı 2 TL'den 1 TL'ye inerse neler olur? Hemen cevabını düşünüyoruz tabi ki bütçe çizgimiz değişir. Bunuda maviyle yapayım Eğer bütün paramızı çikolataya harcasaydık, 20 tane çikolata alabiliyorduk Yeni fiyatla, eğer bütün paramızı meyve satın almaya ayırırsak, 20 kilo meyve alabiliyoruz Bu sebeple yeni bütçe çizgimiz artık buna benzer şekilde oluşaca Evet buna yeni bütçe çizgimiz diyoruz Bu yeni durumda TL'lerimizi en iyi şekilde nasıl kullanabiliriz? Satın alacağımız en iyi kombinasyon nasıl olabilir? Tamamen aynı alıştırmayı yapacağız şimdi Bu kayıtsızlık eğrilerinin tümüne ilişkin veriye sahip olduğumuzu düşünelim öle varsayalım yeni bütçe çizgimize teğet olan kayıtsızlık eğrisini bulacağız bu durumda Diyelim ki tam buradaki nokta, başka bir kayıtsızlık eğrisine teğet tıpkı bunun gibi Böyle gözüken başka bir kayıtsızlık eğrisi var. Diğer koşullar tabiki değişmiyor , değişmeksizin diyoruz sadece meyvenin fiyatındaki değişimin, talep ettiğimiz meyve miktarını nasıl etkilediğine dikkat edin. Diğer koşullar sabit unutmayalım Zira yeni bütçe çizgimiz üzerinde yeni optimal harcama noktamız burası burası da yaklaşık olarak 10 kilo meyve gibi gözüküyor. Yani diğer koşullar değişmedi. Meyvenin fiyatı 2 TL iken, talep edilen miktar 8 kilo idi Meyvenin fiyatı 1 TL'ye düştüğünde, talep edilen meyve miktarı 10 kilo oldu Aslında şu an yapmakta olduğumuz şey, aynı fikirlere değişik açılardan bakmak Daha önce harcadığımız her TL için sağladığımız fayda açısından bakmıştık ve bunu nasıl maksimize edebileceğimizi düşünmüştük Fiyatları değiştirerek bundan bir talep eğrisi oluşturmuştuk Şimdi farklı bir açıdan bakıyoruz, ancak aslında bunlar tamamen aynı düşünceler Pek çok kayıtsızlık eğrimi olduğunu var sayarsak fiyatlardaki bir değişimin bütçe çizgimizi nasıl değiştirdiğini, ve bunun da belirli bir maldan isteyeceğimiz optimal miktarı nasıl değiştireceğini görüyoruz Örneğin bunu yapmaya devam ederek yeni talep eğrimizi oluşturabiliriz. Meyve için yeni bir talep eğrisi oluşturabilirim. Bu talep eğrisi üzerinde en az iki nokta var. Eğer bu meyvenin fiyatı ve bu da talep edilen meyve miktarı ise,bu durumda fiyat 2 miktar ise 8 olucak Fiyat 1 TL olduğunda talep edilen miktar 10 kilo oluyor. Bunları devam ettirir isek, yeni talep eğrimiz bunun gibi gözükür