If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Piyasa dengesindeki değişimler

Arz veya talepteki değişikliklerin, denge fiyatı veya miktarını ne şekilde etkileyeceği. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Bu videoda, piyasa koşullarında olabilecek değişikliklerin arz veya talebi nasıl etkileyebileceği üzerinde duracağız sonrada bunun denge fiyatı ve denge miktarına etkilerinin neler olabileceğini düşüneceğiz. Örneğimizde arz eğrimiz böyle gözüküyordu, talep eğrimiz de böyleydi. Sonra aniden birşey oluyor, diyelim ki hastalıklara karşı dirençli yeni bir elma türü geliştirilsin Tabi olsada yesek dimi canımız çekti bu durumda ne gibi gelişmeler olmasını bekleriz? Hastalıklara karşı dirençli yeni bir elma türünün geliştirilmesinin üreticiler yani arz üzerinde etkileri olacağı muhakkkak Bu gelişme sayesinde artık daha az elma hastalanıyor, dolayısıyla daha çok elma üretebilecekler bu da herhangi bir fiyat seviyesinde arz edilen elma miktarını artıracak Arzın arttığını, arz eğrisinin sağa kaydığını da söyleyebiliriz. Artık hastalığa karşı dirençli elmalarımız olduğuna göre elma üretim maliyetlerimiz de muhtemelen düşecek. Şimdi, arz eğrimizin sağa kaydığı bu durumda, denge fiyatına ne olur? Eski denge fiyatımız buradaydı, talebin aynı kaldığını yani değişmediğini varsayıyoruz yeni denge fiyatımız da burada oluşacak Yeni denge fiyatımız daha aşağıda, yani fiyat düştü. Grafiklere bakarak düşünmek, durumu daha rahat değerlendirebilmemizi sağlıyor şimdi bir senaryo üzerinde duralım. Bu daha önceki, bu da öyle, bu grafik de daha önce olanları gösteriyor Bu elmaların kanseri önlemesine ilişkin araştırma sonuçlarının açıklanmasından önceydi Bu durumda neler gözlemleriz? Hiç kimse kansere yakalanmak istemez, dolayısıyla bu durum müşteri tercihlerini değiştirecek ve artık daha çok insan elma yemek isteyecek Sonuçta verilmiş olan fiyat seviyesinde talep edilen elma miktarı yükselecek. Yani talep eğrisi sağa kayacak talep yükseldi bunun da yeni talep eğrimiz olduğunu söyleyebiliriz. Talep yükseldi, bunun fiyat üzerindeki etkisi nasıl olur? Eski denge fiyatımız buydu, yeni denge fiyatımız ise burada oluştu yani fiyat yükseldi Aslında burada yer alan ilk durumdaki miktar üzerinde de duralım. Bu eski denge miktarı, bu da yeni denge miktarı Miktarın yükselmesi akla yatkın geliyor. Eğer daha az elma ziyan oluyorsa, fiyat düşmüştü, daha fazla insan satın almak istiyordu Burada fiyat yükseldi pek miktara ne oldu? Burada eski denge miktarımız var, burası da yeni denge miktarımız Miktar da yükseldi. Kansere yakalanmak istemedikleri için daha çok sayıda insan elma satın almak istiyor burada Şimdi başka senaryoların da üzerinde duralım Şeftali suyu üreticileri bir reklam kampanyası başlatıyor olsun Örneğimizde, elma üreticilerinin aynı zamanda şeftali de üretebildiklerini varsayıyoruz. Diyelim ki gerçekten çok başarılı bir reklam kampanyası yapıldı ve elma suyu ile göreceli olarak, şeftali suyuna olan talep çok yükseldi. Eskiden meyve suyu dendiğinde insanların aklına elma suyu gelirdi, ancak yapılan reklamlardan sonra şeftali suyu talebi hızla artıyor ve elma suyuna olan talep düşüyor. Göz alıcı reklamlar kanserin bile önüne geçti yani Elma suyu talebi düşüyor. Elma suyuna olan talep düştüğünde, elma suyu üreticileri daha az elma talep edecekler Dolayısı ile verilmiş olan fiyat seviyesinde elma talebi düşecek. Yani elma talebi eğrisi sola kayacak Verilmiş olan fiyat seviyesinde talep edilen miktar düşüyor, dolayısıyla da bütün eğri sola kayıcak Olabilecekler bunlarla sınırlı değil, şimdi de üreticinin bakış açısıyla senaryolar geliştirelim. galiba senarist olmanın zamanı geldi Örneğimizde elma üreticilerinin aynı zamanda şeftali de üretebildiklerini varsaydık Reklam kampanyasından sonra şeftaliye olan talebin arttığını ve şeftali fiyatlarının da yükseldiğini şeftali fiyatlarının arttığını gören bu üreticiler, daha fazla şeftali üretecekler yada daha az elma üretecekler Bu durumda, elma arzı azalıcak, arz eğrisi sola doğru kayıcak Her ikisi de sola kayıyor. Bu durumda neler görürüz? Talep azaldı ve arz da azaldı, her ikisi eğri de sola kaydı. Burada çizmiştik Eski denge fiyatımız buydu, burası da yeni denge fiyatımız Çizdiğimize bakarsak değişmemiş gözüküyor. Eski denge miktarımız buydu, burası da yeni denge miktarımız noldu miktar düştü Elmalar için kötü bir dönemdi, ancak elma fiyatı değişmedi zira örneğimizde çiftçiler daha az elma üretmeye karar vermişlerdi Bunu daha farklı şekillerde de çizebilirdik diyelim ki arz daha sert düşüyor olsun . Arz gerçekten çok düşüyor. Bu durumda nasıl gelişmeler olmasını beklemeliyiz? bu soruyu soralım kendimize Arzdaki düşüş, talepteki düşüşe göre çok daha ciddi boyutta olduğu için yeni denge fiyatımızın nerede oluşacağı buradaki eğrilerimizin durumuna bağlı olarak değişiyor. Buradaki durumda, aniden fiyatlar yükseldi,ancak miktar düştü Burada, bu etki dolayısıyla miktar düştü ancak fiyat yükseldi Arz talebin düştüğünden çok daha fazla düştü, dolayısıyla da fiyat yükseldi Şimdi başka bir senaryo üzerinde daha durabiliriz. Arz ucu ucuna yeterli oluyor, arz eğrisi sola kayıyor, yeni arz eğrimiz böyle görünücek Aniden, miktar azalıyor. Yani bu senaryoların tümünde miktar düşecek Şimdi hangi senaryolar üzerinde durduğumuzu bir düşünelim Fiyatın aynı düzeyde kalacağı, yükseleceği veya düşeceği diye belirtebiliriz Bu durumda fiyata ne olacağını kesin olarak bilmiyorsunuz Gerçek eğriye bakarak yeni denge fiyatının nerede oluşacağını bulmanız gerekicek Şimdi buna bakalım. Elma toplayıcıları birleşerek sendika kuruyorlar ve maaşlarına zam istiyorlar. Bu durum, üreticiler açısından düşünüldüğünde üretim maliyetlerinden birisi olan işçilik giderlerinin yükselmesi anlamına geliyor yani üretim maliyeti artıyor Artık verilmiş fiyat seviyesinde daha az kar elde edicekler Dolayısıyla da daha az elma üretmek isteyecekler. Üreticiler verilmiş fiyat seviyesinde arz miktarını düşürecekler Peki arz düştüğünde neler olacak? Ona bakalım Denge miktarı düşecek Buradaki eski denge fiyatımızdı, yenisi de buradaki. Talepte değişiklik olmadığını varsayarsak, fiyata ne olur? Burası eski denge fiyatımızdı Bu da yeni denge fiyatımız olur, fiyat yükselir. Miktar düştü, fiyat yükseldi. Sadece elma piyasası için değil, değişik pek çok piyasa için bu gibi değişkenlerin etkilerini sizin de düşünmenizi öneririm Bir sonraki videoda görüşmek üzere hoşça kalın