Ana içerik
Konu: Makroekonomi > Ünite 3
Ders 3: Ekonomi DöngüsüReel GSYİH'yi Ölçme
Yıldan yıla GSYİH'deki dalgalanmaları öğrenin.
Temel Noktalar
- Bir iş çevrimi ekonominin durgunluğa girip çıktığı görece kısa vadeli hareketidir.
- Ulusal çıktıda meydana gelen dikkate değer bir düşüşe durgunluk denir; çok uzun süren ve ciddi bir çıktı düşüşüne ise bunalım denir.
- Bir durgunluktan önceki en yüksek çıktı seviyesine tepe noktası; durgunluk sırasındaki en düşük çıktı düzeyine ise dip noktası denir.
Giriş
Televizyon izlerken bir spikerin "ekonomi ilk çeyrekte % 1,2 büyüdü" benzeri bir şeyler söylediğini muhtemelen duymuşsunuzdur. Bu tür ifadeler reel GSYİH'deki yüzdelik değişmeye işaret ederler. GSYİH'deki büyüme yaygın olarak yıllık oranlarla ifade edilir -belirli bir çeyreğe ait reel GSYİH'deki hesaplanan büyüme raporlaştırıldığında, sanki ekonomi bütün bir yıl boyunca o oranda büyümüş gibi, dörtle çarpılır.
Reel GSYİH'nin zaman içinde izini sürmek
Aşağıdaki grafikte verilen örnekte ABD'nin reel GSYİH'sinin 1900 yılından sonraki seyrini gösteriyor. Genel olarak yukarı doğru eğilimli olan GSYİH'nin kısa dönemli düşüşlerle düzenli olarak kesintiye uğradığına dikkat edin.
Reel GSYİH'deki kayda değer bir düşüşe durgunluk denir. Çok uzun ve ciddi bir durgunluğa ise bunalım denir. 1930'ların Büyük Bunalımı sırasında GSYİH'de meydana gelen şiddetli düşüş -muhtemelen tarih dersinde işlemişsinizdir- şekilden açıkça görülebiliyor. 2008'den 2009'a kadar süren Büyük Durgunluk'ta da durum budur.
Reel GSYİH önemlidir, çünkü istihdam ve işsizlik gibi ekonomik faaliyetin diğer göstergeleriyle çok yakından ilişkilidir. Reel GSYİH arttığında, istihdam da artar.
Durgunluklarla -ve onların daha geniş kapsamlı, çirkin kuzenleri bunalımlarla- ilgili en önemli insani sorun, üretimdeki bir yavaşlamanın, şirketlerin çalıştırdığı işçilerin bir kısmını işten çıkarmak zorunda kalacağı anlamına gelmesidir. İşlerini kaybetmek işçileri, genellikle ailelerine de etki eden çok ağır finansal ve kişisel maliyetlerle karşı karşıya bırakır. Ayrıca, işten çıkarılmayıp çalışmayı sürdürenler de büyük ihtimalle ücret artışlarını yetersiz bulacaklardır -hatta ücret kesintileriyle karşılaşabilirler.
Bir ekonomide, durgunluğa girilmeden önceki en yüksek üretim düzeyinin gerçekleştirildiği noktaya tepe noktası; aksine ekonomik toparlanma başlamadan önce durgunlukta en düşük üretim düzeyinin gerçekleştirildiği noktaya dip noktası denir. Bu nedenle bir durgunluk tepe noktasından dip noktasına kadar sürer ve ekonomik iyileşme dip noktasından tepe noktasına kadar devam eder.
Ekonominin tepe noktasından dip noktasına, dip noktasından tepe noktasına hareketine iş çevrimi denir. 20. yüzyılda yaşanan dip noktasından tepe noktasına en uzun üç genişlemenin 1960'tan sonra gerçekleşmiş olması dikkate değer bir durum. En son durgunluk Aralık 2007'de başlayıp resmi olarak Haziran 2009'da sona erdi. Bu, 1930'ların Büyük Depresyonu'ndan sonra yaşanan en şiddetli durgunluktu.
Özel bir düşünce kuruluşu olan Ulusal İktisadi Araştırmalar Dairesi (National Bureau of Economic Research, NBER), ABD ekonomisindeki iş çevrimlerinin resmi takipçisidir. Bununla birlikte, şiddetli bir durgunluğun etkileri NBER'in duyurduğu resmi bitiş tarihinden sonra da genellikle devam ederler.
Aşağıdaki tabloda 1900 yılından sonra ABD ekonomisindeki durgunluk ve genişleme örüntüsü listelenmektedir.
| En düşük | En yüksek | Daralma ayları | Genişleme ayları |
|---|---|---|---|
| Aralık 1900 | Eylül 1902 | 18 | 21 |
| Ağustos 1904 | Mayıs 1907 | 23 | 33 |
| Haziran 1908 | Ocak 1910 | 13 | 19 |
| Ocak 1912 | Ocak 1913 | 24 | 12 |
| Aralık 1914 | Ağustos 1918 | 23 | 44 |
| Mart 1919 | Ocak 1920 | 7 | 10 |
| Temmuz 1921 | Mayıs 1923 | 18 | 22 |
| Temmuz 1924 | Ekim 1926 | 14 | 27 |
| Kasım 1927 | Ağustos 1929 | 23 | 21 |
| Mart 1933 | Mayıs 1937 | 43 | 50 |
| Haziran 1938 | Şubat 1945 | 13 | 80 |
| Ekim 1945 | Kasım 1948 | 8 | 37 |
| Ekim 1949 | Temmuz 1953 | 11 | 45 |
| Mayıs 1954 | Ağustos 1957 | 10 | 39 |
| Nisan 1958 | Nisan 1960 | 8 | 24 |
| Şubat 1961 | Aralık 1969 | 10 | 106 |
| Kasım 1970 | Kasım 1973 | 11 | 36 |
| Mart 1975 | Ocak 1980 | 16 | 58 |
| Temmuz 1980 | Temmuz 1981 | 6 | 12 |
| Kasım 1982 | Temmuz 1990 | 16 | 92 |
| Mart 2001 | Kasım 2001 | 8 | 120 |
| Aralık 2007 | Haziran 2009 | 18 | 73 |
Özet
- Bir iş çevrimi ekonominin durgunluğa girip çıktığı görece kısa vadeli hareketidir.
- Ulusal çıktıda meydana gelen dikkate değer bir düşüşe durgunluk denir; çok uzun süren ve ciddi bir çıktı düşüşüne ise bunalım denir.
- Bir durgunluktan önceki en yüksek çıktı seviyesine tepe noktası; durgunluk sırasındaki en düşük çıktı düzeyine ise dip noktası denir.
Kontrol soruları
Bu makaledeki ilk grafiğe dönün, ancak tabloyu kullanmayın. Eğer durgunluk, ulusal çıktıda meydana gelen kayda değer bir düşüş olarak tanımlanırsa, 1960 sonrasında gerçekleşen 2008-2009 durgunluğundan başka herhangi bir durgunluk saptayabilir misiniz? Not: Yanıt yorum gerektiriyor.
Yukarıdaki tabloya göre, İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan -1945- bu yana ne sıklıkla durgunluk ortaya çıkmıştır?
Tabloya göre, II. Dünya Savaşının sonundan itibaren, ortalama durgunluk ne kadar sürmüştür?
Tabloya göre, II. Dünya Savaşının sonundan itibaren, ortalama genişleme ne kadar sürmüştür?
Değerlendirme sorusu
Amerika Birleşik Devletleri gibi yüksek gelirli bir ekonomi için uzun dönemdeki ve kısa dönemdeki tipik GSYİH örüntüleri nelerdir?
Analitik düşünme soruları
- ABD GSYİH'sinin bundan 50 ya da 100 yıl öncesine göre epey yüksek olmasını neye yorarsınız?
- GSYİH'nin kararlı bir oranda büyümek yerine hızlanıp yavaşlıyor olması hakkında ne düşünüyorsunuz?
Tartışmaya katılmak ister misiniz?
Henüz gönderi yok.