If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

GSYİH Deflatörü

GSYİH deflatörü, nominal GSYİH ve reel GSYİH arasındaki ilişki. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Merhaba, son videomuzda tek bir mal ya da hizmetin satıldığı çok basitleştirilmiş bir ekonomi işledik Şimdi genel olarak biraz daha karmaşık bir ekonomi düşünelim Diyelim ki ekonomistler bu ekonominin birinci yılında üretilen mal ve hizmet bedelini 100 birim olarak belirlesinler Aslen doğru rakamları çarpıp bölerek yarattıkları endeks 100 olmuş Diğer yılların fiyatlarını birinci yıla göre ölçebilmek için bu işlemi yapıyorlar Diyelim ki ikinci yılda bu endeksi kullanarak fiyatların 110 olduğunu fark etmişler Bu öyle çok da kolay yapılabilecek bir şey değil şayet Bir önceki örneğimizde olduğu gibi sadece bir mal veya hizmet Mesela elma olan bir ekonomi söz konusu olsaydı bu çok kolay olurdu Sadece elmanın 50 kuruş olan fiyatının 55 kuruşa çıkmasını dikkate alırdınız Ki gerçek hayatta bu kadar basit olmuyor çünkü muazzam büyük sayılarda mal ve hizmet söz konusu Bazı fiyatlar artarken, bazı fiyatlar düşüyor Nitekim mal ve hizmetlerin miktarları da değişiyor Birinci yılda sunulan fakat Fakat ikinci yılda artık üretilmeyen mal ve hizmetler olabiliyor Veya birinci yılda olmayıp ikinci yılda ortaya çıkan mal ve hizmetler olabiliyor Bu videonun hatırına biz ekonomistlerin bunu hesaplayıp söyleyebildiklerini varsayalım Eğer birinci yılın genel fiyat seviyesi 100 ise şimdi 110 olmuş, başka bir deyişle, fiyatların 10% pahalandığını düşünelim Bu değeri bulmanın Kolay olmadığını biliyorum , bunun kolay bir şey olmadığını tekrar hatırlatarak bu nispeti bildiğimizi varsayalım Reel GSYİH ile nominal GSYİH arasındaki bağıntıyı nasıl şekillendirebiliriz? Reel GSYİH’dan bahsederken ikinci yılın reel GSYİH’ndan bahsediyoruz aslında Her ne zaman reel GSYİH’dan bahsedilirse Bilin ki belirli bir yıldaki fiyatlar taban alınarak hesaplanmış bir GSYİH söz konusudur Bu örnekte ikinci yılın reel GSYİH’sını birinci yılın parasına dayanarak düşünüyoruz. İkinci yıl hangi mal ve hizmetleri üretmiş olursak olalım, birinci yılda aynı fiyatlarda olsalardı ne olurdu diye düşüneceğiz Bu bize ikinci yılın reel GSYİH’sını vermiş olucak Öyleyse aslen bir orandan söz ediyoruz Şuraya yazayım, nominal GSYİH yani ikinci yıl parasıyla hesaplanmış ikinci yıl GSYİH’sı bölü birinci yıl parasıyla hesaplanmış ikinci yıl reel GSYİH’sı Bu orantının ikinci yılın fiyatlarının birinci yıla oranıyla eşit olması gerekiyor Buda 110 bölü 100 Şimdi sizlerin bir saniye oturup düşünmenizi istiyorum Burada aynı mal ve hizmetleri ölçüyoruz Reel GSYİH onları birinci yıl fiyatlarına göre değerlendiriyor Nominal GSYİH ise bu değerlendirmeyi ikinci yıl fiyatlarına göre yapıyor Dolayısıyla mal ve hizmetler birinci yıla göre 10% daha pahalanmış Nominal GSYİH’nın reel GSYİH’dan 10% daha büyük olması gerekir Yani birebir aynı oranda olmalılar Herhangi bir cebir işlemiyle bunu sağlayabiliriz Şimdi ikinci yılın nominal GSYİH’sından bahsediyoruz Ve bu ifade üzerine konuşuyoruz İki tarafı da reel GSYİH ile çarparak şöyle diyebiliriz Nominal GSYİH eşittir 110 bölü 100 çarpı reel GSYİH. Bunun ikinci yıl nominal GSYİH’sı ve bunun da Birinci yıl parasıyla hesaplanmış İkinci yıl reel GSYİH’sı olduğunu unutmayalım Bu eşitliğin her iki tarafını da 110 bölü 100’e bölebiliriz O zaman eşitlik; ikinci yılın nominal GSYİH’sı bölü 110 bölü 100 eşittir ikinci yılın reel GSYİH şeklinde olur Buraya da GSYİH yazmayı unutmuşum Nominal GSYİH. İkinci yılda fiyatlarda genel bir artış olmuş, buna Fiyat enflasyonu deniyor burada da açıkça görünüyor Reel GSYİH’yı bulmak için ikinci yıl nominal GSYİH’ı fiyatlarının oranına bölerek değerini düşürüyoruz Esasen onu fiyatlardaki yükselme miktarına bölüyoruz İkinci yılın fiyatları bölü birinci yılın fiyatları yani 1,1 İkinci yılın nominal GSYİH’nın değerini düşürerek Düşürerek birinci yılın fiyatlarına göre hesaplanmış olan İkinci yılın reel GSYİH’sını buluyoruz İşte bu sebeple tam buradaki bu rakam, düşürücü etken olarak yani GSYİH deflatörü olarak adlandırılıyor. Her hangi bir yılı temel olarak alıyorsunuz, burada temel alınan birinci yıl idi 1985 veya 2006 veya herhangi bir yıl olabilir GSYİH deflatörünüz temel almış olduğunuz yılla bağıntılı olacak. Temel alınan yılın fiyatlarını 100 olarak öngördüğünüzde deflatörünüz bu yıl fiyatlarda nasıl bir değişim olduğunu gösterecek Zamanda geriye doğru da gidebilirsiniz. Birinci yıldan bir önceki yıl belki deflatörünüz 85, belki fiyatlar daha ucuzdu İkinci yıl da fiyatlarda düşebilir, aslen bir deflasyon oluşabilir Ve ikinci yılda deflatörünüz 98 olabilir. Bu değere deflatör denilmesinin sebebi ise genelde Zaman aktıkça enflasyonlar oluşmakta ve nominal GSYİH’nın değerini düşürmektedir Genelde böleniniz birden daha büyük bir rakam olacaktır Reel GSYİH’yı elde edebilmeniz için 100’den daha büyük bir rakamı temel almış olduğunuz yılın değeri olan 100’e böleceksiniz