If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Para Arz ve Talebinin Faiz Oranları Üzerindeki Etkileri

Çeşitli faktörlerin faiz oranı üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Arkadaşlar merhaba ,artık faiz oranlarını parayı kiraya vermenin fiyatı olarak görebileceğimizi bildiğimize göre ekonomideki değişik şeylerin faiz oranlarını nasıl etkileyebileceğini anlamamıza yardımcı olacak birkaç değişik senaryonun üzerinde durmak istiyorum. Buraya birkaç tane arz ve talep eğrisi çizeceğim bu örneğimizde de para kiralama piyasası üzerinde duruyoruz. Burası paranın fiyatı, ki bunun faiz oranı olduğunu biliyoruz daha öncede bahsetmiştik Dikey eksende faiz var. Yatay eksende ise belli bir dönemde borç alınan veya borç verilen para miktarı var Yazalım, Miktar, bir yılda borç alınan veya verilen Başlangıçtaki talep eğrimizi çizecek olursak, ilk birkaç TL için kişiler yüksek faiz ödemeye razılar, ve artan her TL ile kişiler daha az marjinal fayda elde edecekler Bu parayı koyacak o kadar iyi bir yer bulamıyor olabilirler bu parayı belli bir sebep için borç alıyorlar Bu parayı ya kendilerini mutlu edeceklerine inandıkları bir şeyi satın alarak tüketmek için kullanacaklar, veya bu para ile, borçlanma maliyetinin üstünde getiri elde edebileceklerini düşündükleri bir alanda yatırım yapacaklar. Dolayısı ile aşağı doğru eğimli, bunun gibi gözüken bir marjinal fayda eğrimiz olacak. Bu bizim talep eğrimiz, veya marjinal fayda eğrimiz. Şimdi arz eğrimizi düşünelim Arz eğrisi de talep eğrisi ile aynı mantık. İlk birkaç TL için, birilerinin borç verirken fırsat maliyeti son derece düşük. Dolayısı ile düşük faiz oranı ile borç vermeye razılar. Daha sonra borç verilecek her yeni TL ile fırsat maliyeti yükseliyor ve böylece kişiler daha yüksek faiz oranları ile borç veriyorlar Sonunda piyasanın denge faiz oranına ulaşıyoruz. Şimdi bu grafiği kopyalayıp yapıştıralım ve değişik senaryolar üzerinde düşünelim Evet kopyala ve yapıştır yapıyoruz Şimdi üzerinde çalışabileceğimiz iki tane grafik oldu. Bir tane daha kopyalayalım. Evet üç senaryo Diyelim ki Merkez Bankası, daha fazla para basıyor ve bu parayı borç olarak vermeye karar veriyor. Bir önceki videoda Merkez Bankası'nın para basmasından ve bunu helikopterle saçmasından bahsetmiştik Aslında tabii ki para bu şekilde dağıtılmıyor. Keşke bu şekilde dağıtılsa Neyse o zaman da iç geçirmiştik şimdi yine geçiriyoruz Merkez Bankası para bastığında, bunun sirkülasyona girmesi çoğu ülkede Merkez Bankası'nın bastığı parayı borç vermesi ile olur Örneğin ABD'de, FED bastığı para ile piyasadan devlet tahvili satın alır ve ve bu, Federal hükümete borç vermek anlamını taşır Bunu yapıyorlar çünkü bu, en güvenli yatırım olarak kabul ediliyor. Yaptıkları temel olarak piyasaya girip, borç para vermektir Bu başlangıçtaki arz eğrimiz. Eğer Merkez Bankanız yeni para basıyor ve bunu borç veriyorsa, bu durumda şimdi neler olacak? bir düşünelim Arz eğriniz sağa kayacak. Verilen herhangi bir fiyat seviyesinde, yani herhangi bir faiz seviyesinde, para miktarı yükselecek. Yani yeni arz eğrimiz bunun gibi gözüküyor olabilir. Eğer tek değişikliğin bu olduğunu varsayarsak, paranın yeni denge fiyatının, yani faizin, şimdi daha düşük olduğunu görürüz. Merkez Bankası, 'Faizlerin düşmesini istiyorum' dediğinde, bunu para basarak sağlar Para basar ve bastıkları parayı borç verirler, bunun etkisi de faizlerin düşmesidir. Şimdi başka bir durum düşünelim. İlk grafik, Merkez Bankasının para basması ve bunu borç vermesiydi Parayı, devlet tahvili satın alarak borç veriyorlar Devlet tahvili satın aldığınızda, aslında Hükümete borç para vermiş oluyorsunuz. Bu konuya başka videolarımızda değinmiştik. Şimdi başka bir durum düşünelim Burada tüketici birikimleri azaldığını düşünelim Birikimlere ilişkin enteresan şey şu: Birikimler ve yatırımlar aynı metal paranın iki yüzü gibidir. Eğer para biriktirirseniz, biriktirdiğiniz parayı bankaya yatırıyorsunuz bütün finansal sistem de burası olsun, evet finansal sistem. Bu durumda bu para, buradan dışarı kredi olarak çıkıyor ve diğer kişilere kullandırılıyor Ve umuyoruz ki, kredi olarak kullandırılan para bir şeylere yatırım yapmak için kullanılıyor. Eğer kişilerin birikimleri azalırsa bu durumda para arzı sola kayacaktır. Herhangi bir fiyat seviyesinde yani herhangi bir faiz oranında, artık kullanılabilecek daha az para var. Yani bu durumda arz eğrimiz sola kayıyor. Bunun denge faiz oranını yükselteceğini grafikte görebilirsiniz. Şunu da söyleyebilirsiniz, eğer tüketicilerin tasarrufları düşüyor ise tüketicilerin daha az borçlanacağını ve belki talebin de yükseleceğini savunabilirsiniz Talebiniz yükselecek,ve bu da yeni denge faiz oranının daha da yüksek olması sonucunu doğurucaktır Şimdi başka bir senaryo düşünelim diyelim ki Hükümet herhangi bir sebeple fon bulmak istiyo Bir savaşı finanse etmek istiyor olabilirler, veya çok yüksek maliyetli bir altyapı yatırımı olucak Vergileri yükseltmeksizin yeni kaynak bulmak istiyorlar. Bu durumda devlet eskisine göre çok daha yüksek miktarda borçlanma yapmaya karar veriyor Devlet, kamu borcunu yükseltecek. Devlet borçlanıcak Burada, arz eğrimiz değişmiyor, Merkez Bankası'nın bastığı para miktarını sabit bıraktığını varsayıyorum para politikaları ve tasarruflar da aynı kalıyor. Ancak talep yükselecek Devlet daha fazla para borçlanıyor burada Talep eğrisi sağa doğru kayacak, ve yeni faiz oranı, hatırlayalım, bu paranın fiyatıydı, yükselecek burada Bunu videoyu yapmamın temel amacı şuydu Para arz ve talebini, herhangi bir mal veya hizmetinki gibi düşünebilirsiniz Eğer paranın arzı yükselirse, fiyatı düşüyor. Bunu yazalım Eğer arz yükselirse, fiyat, ki bu aslında faiz, düşüyor Eğer talep yükselirse, bu durumda paranın fiyatı da yükseliyor. Faizler yükseliyor. Diğer kombinasyonları da düşünebilirsiniz, talep düştüğünde faizler de düşecektir, arz düştüğünde faizler yükselecektir. Eğer bir şey daha az bulunur hale gelirse, yani kıtlaşırsa bu şeyin fiyatı yükselir yani bu çok zor değil. Birisinin 'Kamu borçlanması yükseliyor, devlet borçlanmasının özel sektör borçlanmasını sınırlaması etkisi görüyoruz faizler yükseliyor vs..' diye konuştuğunu duyduğunuzda aslında çok derin bir konudan bahsetmiyorlar. Sadece arz ve talepten bahsediyorlar tek hatırlamanız gereken şey faiz oranlarının paranın kiralama fiyatı olduğudur. Bir sonraki videoda tekrardan görüşmek dileğiyle arkadaşlar , hoşça kalın