Srivijaya İmparatorluğu: Hint Okyanusu'nda Ticaret ve Kültür

Farklı gruplara ait insanların ticaret yolları üzerinde gerçekleştirdikleri etkileşimler, farklı dini ve siyasi görüşlerin karışması olarak tanımlanan senkretizm'e yol açtı. 7'inci yüzyıldan 12'inci yüzyıla kadar Hint Okyanusu'ndaki Malay Takımadaları'nın çoğunu kontrol eden Srivijaya İmparatorluğu bu kültürel karışıma iyi bir örnek olarak gösterilebilir. Malay Takımadaları Hindistan, Çin ve Avutralya arasında yer alan adalardan oluşur. Günümüzde ise Endonezya, Doğu Malezya ve Filipinler'i içinde barındırır.

Bu imparatorluk nasıl görünüyordu? Ne yazık ki tarihçiler sadece 7'inci yüzyılda Eski Malay dilinde yazılmış olan Srivijaya kaynaklarını bulabildiler. Ancak imparatorluğa ait Budist heykeller ve stupalar gibi günümüze ulaşan çeşitli yapılar, hem Srivijaya İmparatorluğu hem de dinin imparatorluktaki yeriyle ilgili fikir sahibi olmamıza yardımcı oluyor. Çin ve Hintli tüccarlar tarafından da bu imparatorlukla ilgili yazılmış kaynakların ortaya çıkmasıyla birlikte Srivijaya ile etkleşim haline geçen insanların gözlerinden de bu imparatorluğu inceleyebiliriz.

Srivijaya İmparatorluğu, Hint İmparatorluğu ve Çin arasındaki iki önemli geçidi kontrol etti: Palembang şehrinden Sunda Boğazı ve Malakka Boğazı- yukarıdaki haritada Sundra Boğazı (Güney) ve Malakka Boğazı (Kuzey)nı görebilirsiniz. Bu kontrol Çin'e, Hindistan'a ve hatta Arabistan'a yönelen ticaret yollarını güçlendirdi. İmparatorluktaki tüccarların sattığı bazı ürünler Fildişi, kalay, küçük hindistan cevizleri, sandal ağacı, güçlü bir kokusu olan kafur ve tıbbi amaçlarla kullanılan ödağacıydı. İmparatorluğun Hindistan'dan Baharat Yolu'na ve Çin'den ipek ve porselene erişimi oldu.

Srivijaya İmparatorluğu'nun siyasi faaliyetleri hakkında çok fazla bilgimiz olmasa da, Srivijayalılar ve Çinliler'in ticaret olduğunu belirten kanıtlar, Srivijayalıların ekonomik açıdan önemli bir aktör olduğunu gösteriyor. Çin kaynakları Srivijayanla ile Song Hanedanlığı arasında yapılan ticarete kanıt sağlamakla beraber, Çin'in Srivijayanlar'ı bir vasal devlet olarak kabul ettiğini kanıtlıyor. Vasal devletler başka ulusların mandası altında olan devletlerdir. Çin için vasal olan Srivijaya, Çin ile Malay Takımadaları arasında bir aracı rolü oynamıştır. Çin'in bir devleti vasal olarak kabul etmesi büyük bir onur olarak görülürdü, bu yüzden bu iki bölge arasındaki ekonomik faaliyetlerin güçlü olduğunu öngörebiliriz.

Srivijaya İmparatorluğu'nun büyük bir şehri ona Palembang, Çin'den gelen Budist hacıların Budizm'in doğduğu yer olan Hindistan'a yolculukları sırasında önemli bir durak oldu. Binden fazla Budist keşiş bu şehirde yaşadı ve yolculuk yapan hacılar, Budist kaynakları araştırmak için bu şehirde kabul gördüler ve vakit geçirdiler.

Srivijaya İmparatorluğu'nda Budizm'in en popüler formlarından biri Vajrayana Budizm'iydi**. Bu inanış, yantralar veya sembollerden gelen olağanüstü güçler ve sihirle ilişkilendirilebilen, Budizm'in mistik bir türüydü. Srivijaya İmparatorluğu Budizm'in bu özel türü için bir merkez haline geldi. Srivijaya'da giderek güçlenen ve gelişen Vajrayana Budizmi'nin bu kadar etkili olmasının bir sebebi, Srivijayalı liderlerin Budist görüşler ile sihir ile ilgili yerel inanışları harmanlayarak birleştirmeleridir. Bu da bize kültürel sinkretizmin başka bir örneği olarak görülebilir. Vajrayana Budizmi Hindistan'da ortaya çıktı ama aynı zaman aralığında Srivijaya'da önemli bir popülerite kazandı. Bu da 7. yüzyılda bu iki devletin dini inanışlarının birbirlerinden etkilenmiş olabileceğini gösterir.

Budizm, Srivijaya İmparatorluğu'nun politik yapısını da etkilemiştir. Srivijayalı yöneticiler yönetim biçimleri ve politikalarını şekillendirirken Budist felsefesinden de faydalandılar. Örnek olarak, 684 yılındaki bir konuşmasında Srivijayan kralı Sri Jayanasa, kendisinden bir Budhisattva yani buddhalık mertebesine ulaşmış biri olarak bahseder. Sri Jayanasa konuşmasında yüksek sesle dua ederek kendini hem siyasi hem de dini bir otorite olarak konumlandırmayı amaçlar. Bu bir Srivijayalı yöneticinin kendini aynı zamanda dini lider olarak öne çıkarmasının ilk örneğidir. Kralın kendini Budizm ile ilişkilendirmesi, Budizm'in 7. yüzyılda Srivijaya İmparatorluğu'ndaki önemini gösterir.

Eski Malay, Srivijaya İmparatorluğu'nda iş çevrelerinin ve ticaretin diliydi. Malay Takımadaları'ndaki limanları ve pazarları başarılı bir şekilde gezebilmek için Eski Malay dilini bilmek şarttı. Diğer yandan, tüm bu farklı adalarda iletişim dilinin standardize olması, ticari işlemleri de çok daha kolay ve verimli hale getirdi.

Eski Malay, Avustronezya ailesinden gelen bir Endonezya dilidir. Yazılı kaynaklar Eski Malay'ın Sanskritçe kavramlar içerdiğini gösterir. Sanskritçe, Güney Asya boyunca kullanılan bir Endo-Aryan dilidir. Aynı zamanda, Eski Malay dilinde bulunan Farsça ve Arapça kelimeler de, bu dilin Srivijaya'ya gelen yabancı tüccarlardan etkilenmiş olabileceğini belirtir.

Srivijaya'nın gücü, bir Güney Hint Hanedanlığı olan Çola'nın saldırısından sonra azalmaya başladı. 1025 yılında Çola Srijivayan İmparatorluğu'nu istila etti ve Güneydoğu Asya suları üzerinde dominant güce dönüştü. Zaten zayıflamış olan Srivijaya İmparatorluğu gücünün geri kalan kısmını ise 1288 yılında, Doğu Java'daki Singosari İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmesiyle kaybetti.

Srivijaya İmparatorluğu'nun çökmesine rağmen, Srivijayalıların yardımıyla kurulan ticaret yolları kullanılmaya devam etti. Örneğin, 1405'ten 1433'e kadar Ming Hanedanlığı'ndan Müslüman bir diplomat olarak tanınan Zheng He, Malay Takımadaları'na, Doğu Afrika'ya ve Arabistan'a birçok seyahatte bulundu. Zheng He'nin bu kadar uzun mesafeler kat edebilmesi takımadaların üzerinden geçen Srivijayalı ticaret yollarının, imparatorluğun yok oluşundan sonra bile seyahat ve ticaret için çok önem taşıdıklarını gösterir.