Maurya ve Gupta İmparatorlukları

Maurya İmparatorluğu'ndan önce Hint alt kıtası, küçük ordularıyla birbirliyle savaşan güçlü yerel yöneticilerin başta olduğu yüzlerce krallığa bölünmüştü.

MÖ 327 yılında Büyük İskender ve askerleri, Hindistan'a girdi ve Pencap bölgesinde varolan krallıkları ele geçirdi. İki yıl sonra bu topraklardan ayrılsa da bölgesel güçleri bastırması, başka grupların güç kazanmasına fırsat verdi. İlk grup olan Magadha Krallığı, güçlü ordusu sayesinde Ganj vadisinden geçen ticaret yollarını ve Bengal Körfezi'ne giden deniz yollarını ele geçirdi.

Ancak kısa süre sonra Maurya İmparatorluğu'nun kurucusu Şandragupta Maurya, Magadha'yı ele geçirdi. Sınır bölgelerinden fetihe başladı ve nihayetinde krallığın kalbine ulaştı. Neticede Kuzeybatı Hindistan ve Baktria'yı -günümüzde Afganistan olan ve o dönemde Yunanların kontrolündeki bölge - kontrol altına aldı. Şandragupta Maurya, başarılı bir şekilde Hint alt kıtasını tek bir imparatorluk altında birleştirdi.

Şandragupta MÖ 324 - 297 yılları arasında, kendi rızasıyla oğlu Bindusara'ya tahtı bırakana kadar hüküm sürdü. Bindusara, MÖ 297'den 272 yılında ölene kadar hüküm sürdü. Ölümü Bindusara'nın oğlu Aşoka ve kardeşi arasında bir savaşa yol açtı. Kardeşini yenen Aşoka, MÖ 268 yılında tahta çıktı ve Maurya Hanedanlığının en başarılı ve güçlü hükümdarlarından biri oldu.

Dönemin en büyük düzenli ordusu olan Maurya Ordusu, imparatorluğun genişlemesi ve rakip devletlere karşı savunulmasında çok önemli rol oynadı. Araştırmacılara göre imparatorluk 600.000 piyade (yaya asker) 30.000 süvari (atlı asker) ve 9.000 savaş filinden oluşan bir orduya sahipti. Geniş bir casus ağı, hem içeride hem dışarıda güvenlik amacıyla istihbarat topladı. İmparator Aşoka, Budizm'e inanmaya başladıktan sonra diğer topluluklara saldırı anlamı taşıyan savaşlarını ve genişlemeyi reddetse de, imparatorluğu dış tehditlerden korumak ve Batı ile Doğu Asya'da düzen ve barışı sağlamak amacıyla düzenli orduyu devam ettirdi.

Böylesine geniş bir ordu, varlığını kısmen de olsa karmaşık bir idari ağa borçluydu. Şandragupta'nın danışmanlarından bir tanesi bir dizi detaylı prosedür oluşturdu ve bu prosedürler Aşoka döneminde devam ettirildi. Aşoka, etrafı surlarla çevrili olan Pataliputra kentini imparatorluğun başkenti ve merkezi yaptı. Bürokrasiye bağlı olan memurlar, orduyu ve diğer hükümet işlerini finanse eden merkez hazinesi için vergilerin nasıl toplanacağı konusunda karar vererek merkezi desteklediler.

En geniş döneminde Maurya İmparatorluğu, koyu turuncu; vasal krallıkları dahil, açık turuncu, MÖ 265. Harita modern Hindistan'ın tamamını ve günümüz Afganistan, Bangladeş, Butan, Hindistan, İran, Nepal, Pakistan ve Çin'in bazı bölümlerini kapsıyor.

Görsel hakları: Boundless

Merkezi hükümet sistemi, ticaret ve tarımla uğraşmayı oldukça kolaylaştırıyordu. Şandragupta Maurya bütün Hindistan'da geçerli tek bir para birimi ile birlikte bir yerel yönetici ve idareciler ağı oluşturdu ve aynı zamanda tüccarlar ve çiftçiler için adalet ve güvenlik sağlamayı amaçlayan bir kamu hizmeti başlattı.

Maurya İmparatorluğu'nun disiplinli merkezi otoritesi sayesinde çiftçiler, yerel kralların vergi ve mahsul toplama zorunluluklarından kurtuldu. Onun yerine, ülke çapında uygulanan bir vergi sistemi aracılığıyla ödemelerini yaptılar. Sistem, Arthashastra prensipleri altında çalışıyordu. Bir Antik Hint yazısı olan Arthashastra, vergi toplamak, ticaret ve tarım kaynaklarını yönetmek, diplomasiyi idare etmek, hatta savaşmak dahil pek çok konuda tavsiyelerde bulunuyordu.

Aşoka hükümdarlığı sırasında, yasalarını kamu alanlarında taş ve sütun fermanlar (vatandaşları onları yöneten kurallar konusunda uyaran taş levhalar) aracılığıyla ortaya koydu. Maurya İmparatorluğu; gelir toplanması konusunda katıydı, ancak verimliliği arttırmak adına pek çok kamu hizmeti projesi gerçekleştirdi. Aşoka; binlerce yolun, kanalın, mola yerinin, hastanenin ve diğer altyapının inşa edilmesine destek sağladı.

Görsel hakları: Boundless

Maurya İmparatorluğu'nun siyasi birliği ve iç barışı, Hindistan'da ticaretin genişlemesini teşvik etti. Aşoka'nın hükümdarlığı sırasında hükümet, ana yolların yapımını denetledi ve Maurya'nın uluslararası ticaret ağı genişledi. Hindistan'ın Baktria ve İran gibi bölgelere ihraç ettiği ürünler arasında ipek, tekstil ve baharatlar vardı.

Aşoka'nın ölümüyle birlikte Maurya İmparatorluğu dağılmaya başladı. Askerlerin ve devlet memurlarının yüksek maaşlarından ötürü merkezi hazine sonunda iflas etti. Geniş bir imparatorluk yerine yerel yöneticilerin küçük bölgelerin başına geçtiği ve kendilerini stratejik olarak ticaret yolları üzerinde konumlandırdığı bir düzen ortaya çıktı. İleride kurulacak olan Gupta Hanedanı'nın liderleri, birkaç yüzyıl sonra bu küçük krallıklarda sivrilmeye başladılar. Eskiden Maurya İmparatorluğu'na ait olan pek çok bölgeyi fethettiler ve kendileriyle savaşmak istemeyen krallıklarla ittifak kurdular.

Gupta İmparatorluğu, MS 240 ve 280 yılları arasındaki bir zamanda Sri Gupta tarafından kuruldu. Sri Gupta'nın oğlu ve halefi, Ghatokacha, MÖ 280'den 319'a kadar hüküm sürdü. Şandragupta, Ghatokacha'nın oğlu, MS 319 civarında tahta çıktı ve 335'e kadar hüküm sürdü.

Samudragupta, MS 335 yılında babası I. Şandragupta'nın yerini aldı ve yaklaşık 45 yıl hüküm sürdü. MS 380'de ölümüne kadar 20'den fazla krallığı imparatorluğuma katmış ve Gupta İmparatorluğu'nu Himalayalardan Orta Hindistan'daki Narmada Nehri'ne, Brahmaputra Nehri'nden Yamuna'ya (Ganj Nehri'nin en uzun kolu) kadar genişletmişti.

Görsel hakları: Boundless

II. Şandragupta, başa geçtikten sonra Gupta İmparatorluğu'nu fetih ve siyasi amaç güden evlilikler aracılığıyla MS 413'te hükmünün sonuna dek genişletti. MS 395' gelindiğinde Hindistan üzerindeki denetimi kıyıdan kıyıya genişlemişti. Aynen Aşoka'nın yaptığı gibi II. Şandragupta da Pataliputra'yı imparatorluğunun başkenti yaptı ve hükümeti orada merkezileştirdi. Müttefiklerinden toplanan haraçları kullanarak hükümet projelerini ve bürokrasi için maaşları finanse etti. Aşoka'nın aksine Şandragupta bir casus ağından yararlanmadı veya yabancı ve müttefik ülkelerin işlerini yakından takip etmedi. Bunun yerine, bölgelerin idare ve yerel yönetim hakkında kendi kararlarını vermelerine izin verdi.

Bazı araştırmacılar Gupta İmparatorluğu'nun Hindistan'ın altın çağı olduğunu savunmuştur. İmparatorluk huzur ve kamu güvenliğiyle tanınıyordu ve bu ortamda birçok alimin ortaya çıkması için fırsat oldu. Dönemin şairlerinden Kalidasa, Sanksrit dilinin en iyi şairi ve oyun yazarı olarak kabul edilir. Gupta İmparatorluğu'nda yaşamış olan Aryabhata, Pi'nin yaklaşık değerinin bulunması üzerinde çalışan Hint matematikçi-astronomlardan ilkiydi. Vishnu Sharma, tarih boyunca en çok çevirisi yapılmış dini eserlerden olan Panchatantra masallarının yazarı olarak tanınır.

Gupta İmparatorluğu, Orta Asya'dan gelen göçebe bir toplum olan Beyaz Hunlar'ın istilası sonucu MS 5. yüzyılın sonunda yıkıldı. 16. yüzyıla dek bu toprakları yeniden birleştirebilen bir imparatorluk kurulamadı ve Hindistan'ı yerel krallıklar yönetti.