If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Konfüçyüs ve Yüz Düşünce Okulu

Konfüçyüsçülük, Taoculuk, Legalizm ve Savaşan Devletler döneminde Çin'de ortaya çıkan diğer felsefeleri inceliyoruz.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

merhaba Bu videoda insanlık tarihindeki en büyük filozoflardan ve öğretmenlerden biri olan Konfüçyüs hakkında konuşacağız Çinliler konfüçyüs'ün Üstat Kong anlamına gelen kombini olarak ya da Büyük üstat Kong anlamına gelen Kong fuzzy olarak bilirler Bu arada telefonum için Şimdiden özür dilerim arkadaşlar Konfüçyüs kelimesi korku fujinon latinceye uyarlanmış halidir yani Latince Kong fuzzy cius kuziş yüz Kong suziş Ustan geliyor Konfüçyüs haline geldiğini tahmin ediyoruz İsmini bir tarafa bırakarak hayatından bahsedecek olursak arkadaşlar konfix Yüz kişinin giderek daha da bölündüğü bir dönemde yetişmiş diğer videolarda milattan önce 1122 de ortaya çıkan çoğu Hanedan hakkında konuşmuştuk hatırlarsınız ancak konfüçyüs'ün yaşadığı zaman dilimi Bu bahar dönemi olarak adlandırılan dönemin sonuna denk geliyor Konfüçyüs milattan önce 551 ila 479 arasında yaşamış ilkbahar ve sonbahar dönemin ardından savaşan devletler dönemi geliyor konfüçyus'un yaşadığı dönemde bile Çin'de farklı devletler arasında tırmanan bir gerilim olduğunu söyleyebiliriz insanların Merkezi hükümeti olan güvenleri azalmıştı ve göreceğimiz üzere ilkbahar ve sonbahar döneminde ve özellikle savaşan devletler dönemi olarak bilinen ve gerçekten vahşetle Dolu Bu döneme gelindiğinde bir sürü Filozof ve felsefi akım ortaya çıkmaya başlamıştı insanların kafasında pek çok soru vardı devletin rolü nedir iyi bir insan olmak ne demek insanlığın Evrensel düzenin içindeki rolü nedir Konfüçyüs ile ilgili ilginç olan şeyse şu Konfüçyüs kendisinin Aslında yeni bir şey ortaya atmadığını söylüyor daha çok geçmişin bazı gelenekleri yeniden canlandırmaya çalıştığını söyleyebiliriz pek çok O ise bundan çok daha fazlasını yaptığını düşünüyor Konfüçyüs şu hanedanlığının ilk zamanlarından ve atalarının geleneklerinden İlham alıyor ancak Tüm bu öğretileri kendine özgü şekilde yorumluyor ve fikirleri son derece güçlü bir felsefeye ve kimilerine göre de bir dine dönüşüyor tüm bunlar savaşan devletler dönemine girildiğinde ve özellikle Çin ve Han hanedanlıkları altında birleşmeye başlamış bir Çin'in ortaya çıktığı dönemde oluyor Han hanedanlığı döneminde konfüçyüsçü ün devlet dini haline geldiğini görüyoruz gelin şimdi konfüçyus'un öğretilerini ve yaşamını biraz daha yakından inceleyelim konfüçyus'un tüm hayatını diğer insanlara bir şeyler öğreterek geçirdiğini söyleyebiliriz birçok kişi onu sokrateste karşılaştırılınca konfix Sokrates ten daha önce yaşamıştır Bu arada konfüçyus'un aynı zamanda devlet memuru olarak bir kariyeri de vardı ama ondan bize Miras kalan öğretileri olmuştur hayatının bu kısmı bu gördüğünüz yerde Doğu Çin'de bulunan lu eyaletinde geçmiş konfüçyus'un öğretilerinin 3 genel kavram üzerine yoğunlaştığı söyleyebiliriz bu öğretilere dair çok daha fazlasını görmek için analektler ve bakmanızı öneririm kitabın Büyük bir kısmı geleneklere ve Yaşlılara saygı duyulmasına ayrılmış bunun üzerinedir işte size an aletlerden bir alıntı bir genç evinde Anne babasına yardım etmeli ve evin dışında da Büyüklerine saygılı olmalıdır ciddi ve dürüst olmalı herkesi sevmeli fakat doğuştan gelen iyi kalpliliği ile samimi olmalıdır bunları yaptıktan sonra kendinde yapacak gücü buluyorsa edebiyat ve sanat öğrenebilir birinin iyi bir vatandaş olabilmesi için önce iyi bir evlat olması gerekir özellikle Bu konu üzerinde çok duruyor adil bir hükümdar olmanın ne anlama geldiğinden de bahsediyor insanları cezalandırır sanız Bu kaçınırlar ancak kişisel bir utanç duymazlar onları Erdem aşılayarak Yönetmeyi seçip uygun bir şekilde idare ederseniz kendi utanma duygularını geri kazanacak ve böylece kendilerini düzeltecek ler dir gördüğünüz gibi Konfüçyüs için ahlak ve etik Hem kişisel hayatta hem de devlet düzeyinde büyük öneme sahip şimdi gelin ahlak ve etik konusunun bu kadar da güçlü vurgulanmak adı konfüçyüs'ün diğer felsefi öğretilerine de bir bakalım Konfüçyüs için bir başka önemli konu da insanın kendi benliğini il denemesidir kendinizi geliştirerek daha iyi bir vatandaş daha iyi bir çocuk daha iyi bir hükümdar olabilirsiniz gerçek bilgi cehaletini sınırlarını idrak edebilmektir bir düşünmeden öğrenmek faydasız öğrenmeden düşünmek tehlikelidir değerli bir insana rastladığınız da ona nasıl benzeye bileceğiniz i düşünün değersiz bir kimseye rastladığınız da kendi kişiliğinizi izleyin bu Ben de seviyorum Kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına yapma altın kural bu olsa gerek daha önce de bahsettiğim gibi ilkbahar ve sonbahar döneminde ve özellikle savaşan devletler dönemine girerken Şimdi de sadece Konfüçyüs ve konfüçyüsçülük yoktu bu zaman aralığında yüz düşünce okulları diye bildiğimiz bir dönem var Bu dönem konfüçyus'un zamanında başlıyor ve ch'in hanedanlığı bugün Çin olarak bildiğimiz topraklarda var olan Devletleri son derece güçlü bir şekilde birleştirip savaşan devletler dönemini sona erdiren ederek sürüyor şimdi ahlak konusuna büyük önem veren konfüçyüsçülük hakkında konuştuk ama neyi amaçladığını da bahsetmedik hatırlarsanız Konfüçyüs bir devlet memuruydu bir idare ciddi adi bir yönetici olmanın ne anlama geldiğini üzerine çok düşündü Yani işin teorik yanına odaklanırken pratikte nasıl uygulanabileceği Üzerine de kafa yordu pek çok kişi bunu ahlaki bir sistem olarak görüyor ancak birçoğu da konfüçyus'un öğretilerini neredeyse bir ne olduğunu düşünüyor Çünkü konfüçyüsçülük metafiziğe ve cennet fikrine değiniyor ve içinde Çin'in geçmişinden ve geleneklerinden de birçok ve barındırıyor gelelim yüz düşünce okulları ve bu dönemde ortaya çıkan diğer akımları Özellikle de Çin tarihinde Hatta modern Çin tarihinde bile önemli bir rol oynamış olan legal islerle başlayalım legal ister Pragmatik bir düşünce yapısına sahiptirler insanlara ve yöneticilere yol gösterici nitelikte güçlü bir iç ahlak anlayışına Sahip olmayı savunan konfüçyüsçü görüşü küçümsüyorlar the legal ister daha çok şöyle düşünüyorlar Belli ki güçlü düzgün bir Merkezi devlete ihtiyacımız var bunun içine ne gerekiyorsa yapmamız gerek Kural koymak ve istikrarı sağlamak için insanları çok sıkı kontrol altına almalıyız bu argümanları duyduktan sonra legal islerin ortaya çıktığı koşulları tahmin edebiliyor olmalısınız savaşan devletler dönem içinde devletlerin parçalanmış oldu bu Yanılmaz bahset dolu bir dönem Bu yüzden Regal islerin ve Alice bir bakış açısına sahip olduklarını düşünebilirsiniz tam olarak şunu söylüyorlar bakın konfüçyüsçü denedik diğer başka akımları da ama bizim güçlü ve merkezi bir devlet eve tek bir hükümdara ihtiyacımız var Sonuç olarak 221 de Çin hane darlığının ortaya çıkmasıyla Tüm bu akımlar arasında kazanan legalizm oluyor ch'in hanedanlığı modern Çin'in adını aldığı hanedanlık ve çini gerçekten çok güçlü bir şekilde birleştirdik hanedanlık legalizm yaklaşım ile güçlü bir idari ve Bürokratik sistem kuruyor ve savaşan devletler dönemine son vermeyi başarıyor Peki Tüm bunları nasıl mı yapıyor bu savaşlarla dolu döneme bir son vermek adına son derece sert ve zorba olmaktan yana olan hükümdarlara çok fazla Merkezi güç vererek Ayrıca Çin hanedanlığının ortaya çıkmasıyla birlikte yüz düşünce okullarının da sonuna geliyoruz bu nokta Önemli çünkü ch'in hanedanlığı döneminde konfüçyüsçülük ya da onun izinden bu felsefi akımlar a pek de hoşgörüyle yaklaşım adını söyleyebiliriz Peki gelelim çini büyük ölçüde etkilemiş olan diğer felsefi öğretileri taoizm ile devam edelim taoist inanca göre taoizmin kurucusu lavoz İyidir laozi hakkındaki tarihi kayıtlar konfüçyus'un ki kadar açık değil ancak onunla aynı dönemde yaşadığı düşünülüyor bazı insanlarsa onu Bir Efsanenin parçası olarak görüyorlar ancak taoizm konfüçyüsçülük e göre manevi tarafta daha çok ilgilenir alıntıları görüyorsunuz Ta o aslında yol anlamına gelir taoizm de her şey evrende uyum üzerinedir Arzu'dan bağımsız olunca sırlara Vakıf olursun arzulara boyun eğersen sadece görüneni görürsün Love u zin'in Tao te ching yani yol ve erdemli kitabından bir alıntı daha sonra budizmin ortaya çıktığını görüyoruz buda'nın da hemen hemen aynı dönemde yaşamış olması ilginç Konfüçyüs gibi onun da doğum ve ölüm tarihi tam olarak bilinmiyor Kuzey sağ üst anda Nepal'de yaşıyor budizmi ilk olarak Hindistan'da etkili oluyor ama nihayetinde özellikle milattan sonra bir yılına yaklaşırken Çine'de ulaşıyor ve günümüzde içinde kültür Felsefe ve dinin taoizm Budizm ve ağırlıkla da komple küskülüğün bir birleşimi olduğunu söyleyebiliriz ancak tarihsel açıdan bakarsak başka felsefi akımlar dan da bahsetmemiz mümkün Örneğin maoizm oldukça ilginç bir akım incelemenizi öneririm tamamen koşulsuz Sevgi kavramı üzerine kurulu İncil'de anlatılan insanın öğretileri ile arasında pek çok benzerlik var Fakat bu akım konfüçyus'un izinden gidenler ve özellikle de golizm yanlılarının birçoğu tarafından pek de uygulanabilir bir öğreti olarak görülmediğinden Çin hanedanlığından sonra devam etmemiş şunu da tekrar hatırlayalım legalizm Çin hanedanlığının savaşan devletler döneminin sonlandırılması ve Çin'in merkezi olarak yönetilmesini sağlamıştı bu kısa ömürlü hanedanlık sona erdiğinde yönetim Han hanedanlığına geçti ve Han hanedanlığı ch'in hanedanlığı idari yapısını ve sağladığı istikrarlı büyük ölçüde devam ettirdi ha Evet şu anda Çin anne dan dan dan farklı olarak bir yandan da konfüçyüsçü devlet felsefesi saatler devlet dini haline getirdi son olarak konfüçyüsçü ün Çin kültüründe ki önemini vurgulamak için sizlere tarihçi hastanın simitin bu sözüyle baş başa bırakıyorum Konfüçyüs hep söylenildiği gibi Çin kültürünü sıfırdan yazan kişi değildir Hatta daha önce de bahsetmiştik konfüçyus'un kendisi bile ben yeni bir şey ortaya atmadım demiştir ama o Çin kültürünün en büyük kurucusudur bro