Berlin Duvarı ve Endüstriyel İngiltere: Don McCullin'in Savaş Fotoğrafçılığı

Adım Don McCullin. Fotoğraf sanatçısıyım. Eserlerimin sergilenmesi için Tate Galeri’nin davetini almak tabii ki büyük bir onur. Adıyla anılmaktan nefret ettiğim bir savaşın fotoğrafçısıyım; ki bu durum çok da rastlanır bir şey değil. Ancak bugün burada, galeri müdürü ve küratör Simon Baker’ın bir grup fotoğrafımı sergilemesiyle alakalı olarak bulunuyorum. Fotoğraflar savaşa dair hiçbir işaret taşımamasına rağmen bir bölümünde 1961’de Berlin Duvarı’nın inşaasından kareler gösteriyor. O tarihte birçok insan 3. Dünya Savaşı’nın patlak verdiğini düşünüyordu ki verebilirdi. O zamanlarda genç bir fotoğrafçıydım, hatta aslında tam bir fotoğrafçı bile değildim çok az tecrübem vardı. Yani, uluslararası ilişkilere ve böyle büyük çapta bir hikayeye dair hiçbir tecrübem yoktu. Amerikalı’ların, Rus’ların ve Doğu Almanyalı’ların arasındaki tansiyonun yüksek olduğu Frederick Strasse’ye doğru yürüdüm. Yoğun bir kalabalık vardı. Tanklar ve silahlı araçlar karşı karşıya gelmiş bekliyordu. Durum çok ciddiydi. Londra’da şehrin yoksul bir mahallesinde dünyaya geldiğim için, londra ile çok yakın bir ilişkim vardı. Söylendiği gibi insanların dükkan kapılarında uyuduklarını görmeye başladım. 3. Dünya ülkelerini ziyaret ettiğimde, kimse İngiltere’de yoksul insanlar olduğuna inanmıyordu. Fakat bu ülke hakkında söylenmemiş onlarca gerçek vardı. Yoksulluğu, işsizliği yaşadık ve düzgün gitmeyen bir sistemimiz vardı. İngiltere’nin dışında yaşayan insanlar bunu anlayamazdı. İşte bu yüzden, Londra sokaklarında gezinirken ve dükkan kapılarında uyuyan insanları gördükçe ben bile şaşırmıştım. Yapmaya çalıştığım şey, o insanları kendi bakışıma dahil etmek, böyle insanların varlığı karşısında kendimi önemsizleştirmek ve onların gözleriyle kendi gözlerimin buluşmasına izin vermeye çalışmaktı. Bunu, çoğu durumda da başarmışımdır. Onlardan benim zararsız olduğumu bilmelerini istiyorum. Hiçbir tehdit beslemediğimi… Onlara sonsuz bir şefkat ve anlayışla dolu iki gözle bakıyorum. Sanayileşmiş Kuzey İngiltere’den bir bölüm de var. Bu fotoğraflar, çok güçlü bir sanayi ulusu olmanın bedelinin yanı sıra; birilerinin acı çekmek zorunda kaldığını gösteriyor. Ve bu grup İngiltere’de kırsal kesimde yaşayanlardı. Endüstriyel görüntülerden birkaçına baktığınızda, çok sert ve insalıktan uzak olduklarını göreceksiniz. Çünkü, tabiattaki endüstriyel etki acımasızdı. Demek istediğim; güzelim doğayı, çamur çukurlarına, çimentoya dönüştürdüler. Sonunda Londra’dan taşındım; çünkü çok fazla insanın etrafımda olmasına katlanamıyordum. Kendimi bu insanlardan soyutlamaya ihtiyacım vardı. Devamlı savaşlara gittim ve acıyı gördüm. Geri döndüğümde, o acıyı yalnızca fotoğrafımla paylaşmadığımı hissettim. Savaşı ve ölen çocukları unutmam için doğa iyileşme sürecinde bana ilaç gibi geldi; çünkü bu anıları kendimle yatağa götürüyordum; berbat rüyalar ve kabuslar görüp, kendimi suçlu hissediyordum ve kan ter içinde uyanıyordum. Bu durum bana hiç mi hiç iyi gelmiyordu. İngiltere’nin kırsalında fotoğraf makinemle bir başa kalmak ise kimseye zarar vermiyordu.