Goya'nın "Dördüncü Charles'in Ailesi" İsimli Tablosu

Madrid'de Prado Müzesi'ndeyiz, Francisco Goya tarafından yapılmış olan oldukça büyük bir tablonun önündeyiz. Tabloda gördüğümüz, IV. Charles ve Ailesi. Burada, Velazquez'in Las Meninas, yani Nedimeler isimli tablosuna doğrudan bir gönderme görüyoruz. Sanatçının otoportresini sol tarafta, gölgelerin arasında görüyoruz. Arkada gördüğümüz bir tuval üzerinde çalışıyor, tuvalin yerleştirilme açısı da Nedimeler tablosunu anımsatıyor. Kraliyet ailesi önümüzde sıralanmış. Kral ve Kraliçe, Nedimeler tablosundaki gibi aynadan gözükmüyor, bu tabloda onları doğrudan görünmüyor. Günümüzdeki yaklaşımdan oldukça farklı olarak, bu dönemin portrelerinde figürlerin idealleştirilerek yansıtıldığını görüyoruz, baktığımız tabloda da bazı figürler biraz idealleştirilmiş. Tablodaki figürlerin bazılarının yüzleri ve duruşları idealize edilmiş. Ancak kral ve kraliçenin duruş ve bakışları gerçeğe oldukça yakın diye düşünüyorum, gerçekte olduklarından daha genç veya daha ideal şekilde canlandırılmamışlar.. Goya, Kraliyet ailesinin verdiği izin sayesinde, alışılagelmiş idealize etme geleneğinin dışına çıkıyor. Yüzlerin her birisinde kişinin özgünlüğü, psikolojik derinliği yansıtılmış. Kraliyet ailesinin çocukları ise çarpıcı güzellikte resmedilmişler. Tümünün üzerindeki giysiler göz kamaştırıcı. Giysilerin süslemeleri, altından ve gümüşten yapılmış nişanlar ışık altında parlıyorlar. Gözünüzü tuvalde gezdirdiğinizde, mücevherlerin ışıldamasını görüyorsunuz. Goya bu öğeleri başarıyla canlandırmış, burada kullandığı tarz Velazquez'i anımsatıyor. Kraliyet hanedanının duruşu da Velazquez'in çalışmalarını anımsatıyor. Ancak zaman değişmiş. Gördüğümüz IV. Philip değil, IV. Charles'a bakıyoruz. İspanya krizde. Fransız Devrimi gerçekleşmiş. Kraliyet hanedanı, düzeni ve hakimiyetlerini koruyabileceklerinden emin değil. Tarihin akışına baktığımızda, korktukları başlarına gelmiş. Sol tarafta mavi giysiler içinde gördüğümüz kişi Fernando. Fernando, Napolyon'la gizli işbirliğine giden bir örgütle bağlantısı açığa çıkınca, ailesinden af diliyor, İspanya tarihinin detaylarına girmeyelim ama ilerleyen dönemde Napolyon İspanya tahtına diğer kardeşi oturtmak isteyecek. Yani Kraliyet Hanedanı bu tabloda görüldüğü haliyle uzun bir süre geçiremiyor. Aydınlanmadan sonra, günümüzde, kraliyet ailelerine yaklaşımımız oldukça farklı. Tahta oturmalarının ilahi hakları olduğuna, asil kana sahip olduklarına, bizlerden çok farklı olduklarına inanmıyoruz. Bu eserde de bazıları çok gerçekçi resmedilmişler, buradan hareketle Goya'nın da aydınlanma düşüncesine ulaştığı sonucuna varıyoruz. Aslında, sanatçının aydınlanmaya sıcak baktığını ve monarşi rejimine eleştiriler getirdiğini biliyoruz. Tablodaki figürlerin duruşunda biraz samimiyet hissediliyor, çok resmi değiller. Ancak Velazquez'in tablosuyla karşılaştırıldığında buradaki figürlerin yerleştirilmesinin oldukça düzensiz olduğunu söyleyebiliriz. Hem sanatçının hem de Kraliyet Hanedanının geçmişteki düzeni, iyi günleri anımsadıklarını düşünmek ilginç. Bu tabloya baktığımızda, İspanya'da önemli değişikliklerin arifesindeki bir dönemi gözlemlemiş oluyoruz.