Erken Bizans Dönemi’nden Kalma “Parşömen Rulosu Tutan Kadın” Adlı Heykel, Metropolitan Sanat Müzesi

Allah Allah ben şu anda Metropolitan sanat Müzesinde erken Bizans Dönemi'nden kalma ve neredeyse Gerçek insan boyutlarıyla aynı olan mermer büstü inceliyoruz bu üstteki kadınla adeta göz göze geldiğim hissediyorum buradaki kadın figürünün dudaklarını büktüğünü ve gözlerinin ileri doğru baktığını görüyoruz Bu figürün tarihte yaşamış bir kadın olduğu izlenimine kapılıyor Uz bu kadın hakkında daha fazla şey öğrenmek istersek ipuçlarını takip etmemiz yeterli Öncelikle elinde bir parşömen rulosu tuttuğunu görüyoruz buradaki parşömen detayı bugün kolaylıkla gözden kaçırabilir edeceğimiz bir detay ancak antik ve orta ne var şömen okuryazarlığı ve eğitimi temsil ediyordu Bu da buradaki kadının okuyup yaza bildiğini ve yaşadığı dönemde entelektüel bir olduğunu gösteren bir unsur bu Aslında daha çok erkek figürlerde kullanılan bir işareti ancak polikliniğe gibi ilham perilerinin tasvirlerine baktığımızda kadınların da parşömen rulosu tutarken Sanat eserlerine konu olduklarını görebiliriz Buda Elbette bize önemli şeyler söylüyor devam edelim Bu kadının aristokratlar gibi giyindiğini yani üzerinde uzun bir tunik olduğunu ve onun da üzerine şık bir kumaş parçası attığını görüyoruz şimdi figürün kafasındaki aksesuara da bakalım saçlarının yukarıdan oldukça sıkı bir şekilde toplandığını söyleyebiliriz Ayrıca başını bir İpek parçası veya ipe benzer hassas bir kumaşla örttüğünü görüyoruz bunu da sanatçının kullandığı katmanlardan anlayabiliyoruz dikkat ederseniz kadın o kızları kumaşın altından görünüyor saçlarını Çok zarif bir biçimde şekillendirilmiş Belki de örgü yaptığını bile söyleyebiliriz Ayrıca kadının saçlarını örtmesi gerektiği veya örtmek istediği sonucuna da varabiliriz bu o dönemde toplumda yaşayan Hıristiyanların benimsediği tevazuyu simgeliyor olabilir bizansta o dönemdeki kadın figürleri ne baktığımızda çoğunun saçlarının örtülü betimlendiği ni söyleyebiliriz Ancak bunu neredeyse şeffaf bir örtü olduğunu da görüyoruz kumaşın altında kadının Gür Saçlarını görmek mümkün burada Aslında oldukça sınırlı bir şekilde aktarılan sofistike bir durum var bu kadın lüks akılar veya İleriki yüzyıllarda Bizans imparatoriçesi nin taktığı gibi bir taş takmıyor ama yine de varlıklı ve kültürlü bir olduğunu söyleyebiliriz Bu Üstün kamusal alanda zamanın her yer aldığını çok merak ediyorum Örneğin nasıl bir amaçla kullanılmış olabilir heykeli incelediğimizde bazı rahatsız edici unsurlar olduğunu görebiliriz Örneğin bu büyüsün sağ omuz kısmı yok Buda heykelinin ilk olarak duvar süsü olarak kullanıldı ve Daha sonrasında duvardan düştü anlamına gelebilir Bir yandan baktığımda buranın oldukça muntazam bir şekilde yoğun tutulduğunu görebiliyoruz figürün burun kısmını da hasar aldığını görüyoruz yani şu anki halinin orijinal hale olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz ancak heykelin günümüze ulaşan kısımlarının son derece iyi bir şekilde korunduğunu da ekleyelim yalnızca birkaç ufak çizik ve kabuklanma var Onun dışında mermer heykel parlıyor ve karşımızda Dolgun yanakları badem gözleri ve derin bakışları ile güzel bir kadın figürü var gözlerinin içindeki boşluklarında orj 3D cam parçasıyla doldurulduğunu söyleyebiliriz Bu da heykellerde göz bebekleri ve irisin daha gerçekçi görünmesini sağlayan bir teknik aynı zamanda orijinal halinde diğer antik ve orta çağ heykellerinde olduğu gibi kıyafetlerinin de renkli olduğunu söylememiz mümkün bu heykelin oldukça canlı ve gerçekçi bir havası olsada da ve klasik sanatla naturalizme işaret etse de ki buna parşömen tutma detayı örnek verilebilir aynı zamanda Ortaçağda kullanılan soyutlamanın da ilk örneklerinden birini görüyoruz sanat tarihi açısından bu üstün bir kavşak noktasında konumlandığı mı söyleyebiliriz bu heykel Roma'daki gerçekçi ve bireyselleştirilmiş büyük portre geleneği ile ortaçağın daha çok altınyaprak ve geniş göz gibi tasvirlerle bezeli kutsal figür ikonlarını içeren Bizans Dünyası arasında bir geçişi temsil Ama bu üste yanıtı da hiçbir zaman bulamayacağımız pek çok Detay da var Örneğin bunu bir heykel bütününün bir parçası olup olmadığını bilmiyoruz Çünkü figür hafifte olsa sağa doğru dönmüş önceki dönemlerde araştırmacılar bu heykelin bir biz çiftinin bir parçası olabileceği sonucuna varmışlardı yani karı kocayı tasvir eden bir çiftin parçası gibi ancak Bunun mutlaka doğru olduğunu düşünmemiz için pek de sebebimiz yok çünkü o dönemden günümüze ulaşan bu şekilde heykel pek yok Dolayısıyla bu heykelin büyük ihtimalle pek çok farklı figürün heykelinin bulunduğu bir bütün içinde halka açık bir yerde sergilendiğini söyleyebiliriz Bunun sebebi de sırt kısmında sanki bütün duvara tutulduğuna dair bir ipucu olması belki Önceden duvara tutturulan bu büst sonradan düştü ve onarıldı Evet burada olası pek çok farklı sen arıyorlar Roma her zorluğun da uzun yıllar devam eden bir üç boyutlu kadın heykel geleneği olduğunu söyleyebiliriz İmparatorluğu'nun bir parçası olan ve toplumda önemli rol oynayan kadınların heykellerinin halka açık yerlerde sergilendiğini biliyoruz bu heykeller aynı zamanda cenazelerde ve hatta evlerin içinde de kullanılmış bir bütün olarak değerlendirdiğimizde bu heykel o dönemki Seçkin tabakadan bir kadını hem klasik naturalizmi unsurlarını kullanarak hem de Bizans dönemi ilerledikçe görülecek olan gelişmelere değinerek betimlemeyi başarıyor Bora