Orta Çağ Takvimi

Orta çağda kullanılan takvimler bugün kullandıklarımızdan farklıydı ve buna bağlı olarak Orta çağ insanlarının zaman algısı da çok farklıydı. Anlayanlar için orta çağ takvimi bir kilise yılı şemasını gösteriyordu. Bu sayfa haziran ayını gösteriyor. Her sıra ayın bir gününü temsil ediyor. Sütunlar ise günlerle ilgili bilgiyi sıralıyor. Bu sütunda o aydaki günlerde anılan azizler yazmakta, ya da oruçlar not edilmekte. Özellikle önemli azizlerin isimleri ya da önemli tatiller kırmızıyla yazılmış. İngilizcede “özel gün” anlamına gelen ‘A Red Letter Day’ deyimi de buradan geliyor. Bu takvim sayfası, ocak ayını gösteriyor. Sütunda gördüğünüz roma rakamlarına “altın sayılar” denmekteydi. Bu sayılar okuyucuya Ay’ın hangi evrede olduğunu anlatıyordu. Ay yılı her yıl değiştiği için paskalyayı hesaplamak için farklı tablolar ile birlikte kullanılıyordu. Bu sütun haftanın günlerinin belirlenmesinde yardımcı oluyordu. Sütunda A’dan G’ye olan harfler var ve belli bir sıra ile tekrarlanıyor. Her harf, her zaman haftanın aynı gününü temsil ediyor. Pazardan Pazartesiye. Orta Çağ’a kadar insanlar Antik Romalıların kullandıkları sistemi kullanıyorlardı. Hem Romalılar hem de orta çağda yaşayan insanlar için günleri belirlemek 3 kilit günü anlamakla başlıyordu: Kalends, Nones ve İdes. Sayfanın başındaki büyük “KL” harfleri Kalends’i temsil ediyor. Kalends, ayın ilk günü. İdes ayın tam ortasındaki gün ve genelde 15. gün olur, Nones ise İdes’dan dokuz gün öncesine denk gelir. Bugün bir ayı dört haftaya ayırıyoruz ancak orta çağda Kalends, Nones ve İdes ayı 3 bölüme ayırıyordu. Bu sütunda bir takım roma rakamları bulunmakta. Takvime bakanlar buradaki sayıları ve bu belirli 3 günü kullanarak tarihi anlarlardı. Roma rakamları sırasıyla aşağı iniyor. Nones‘ten İdes’e. 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, İdes.. Üç kilit günden başlayarak geriye sayarlar ve tarihi bulurlardı. Örneğin Aralık’ın 10’unu ele alalım. Bu tarih, orta çağda ides’dan önceki 4. gün olarak söylenirdi. Bazı orta çağ takvimlerinde abartılı süslü resimler olurdu. Burada da fazlaca süslenmiş bir haziran ayı sayfası görmekteyiz. “Özel günler” yani “red letter days” köşedeki sahnelerle eşleşiyor. Örneğin; bu Vaftizci Yahya’nın Doğumunu kutlayan bayram. Resimde, annesi Azize Elizabeth oğlunu doğurduktan hemen sonra resmedilmiş. Önemli azizlerden olan Peter ve Paul ayın sonuna doğru anılıyorlar ve köşede onların da resmi var. Birçok takvimde olduğu gibi burada da o ayda yapılması gereken işler yazmakta. Burada köylüler koyunların yününü kırparken gösterilmişler. Bu, genellikle yazın yapılan bir iş. Orta çağda üretilen takvimlerin çoğunda boş zamanlarda yapılan aktiviteler de gösterilmiş. Mesela bu sayfanın kenarlarında çocuklar tenekelerle ve tahta atlarla oynarken resmedilmiş. Aynı zamanda, o ayın Zodyak işareti de sayfaya dahil edilmiş. Burada yengeç burcunu temsil eden bir yengeç görüyoruz. Altında da “cancer” yani “yengeç” yazılmış. Bunlar sadece süs değil, aynı zamanda sayfadaki yazıları açıklayan bilgiler. Görseller, o ayda yapılması gereken işleri, o mevsimde tamamlanması gereken belirli görevleri gösterirdi. Görseller ve yazılar birlikte kullanıldığında, takvime bakan kişi için o senenin anlamını açıklayan bilgilere dönüşürlerdi.