Kuşak İçi Hareketlilik, Kuşaklararası Hareketlilik ve Sosyal Hareketlilik

Merhaba. Size bu harika aileyi takdim ediyim. Bu Ayşe, anne. Ahmet, baba. Ve Can, çocuk. Bize sosyal hareketliliğin ana kavramlarını anlamamızda yardımcı olacaklar. Can bir muhasebeci. Onu orta sınıfa ait olarak nitelendirebiliriz. Bu üçgenin tepesi üst sınıfı, ortası orta sınıfı ve aşağısı alt sınıfı temsil ediyor. O bir muhasebeci olduğundan genellikle orta sınıfa ait olarak düşünülür. Peki Can çalıştığı uluslararası muhasebe şirketinde, çalışma hayatı boyunca bir dizi terfi alıp yönetim kurulu başkanı olursa ne olur? Bir kamyon dolusu para kazanır. Ve sonuç olarak üst sınıfa katılmış olur. Sosyal statüsü bir üst sınıfa yükselir. Peki ya madalyonun öbür yüzü? Ya şirketinde çok sıkıntılar yaşasa, kovulup az maaşlı bir işe girmiş olsa. Bu bedensel bir iş olabilir, diyelim ki bir fabrika işçisi oldu. Muhtemelen bir alt sınıfa düşecektir.Can’ın yaşamı süresince işçi sınıfına ya da alt sınıfa düşmesi olasıdır. Burada üzerinde durulması gereken önemli şeylerden biri Can’ın başına gelen şeylerin onun yaşam süresi içinde başına geliyor olması. Can’ın aşağı düşmesi ya da yukarı yükselmesi sonucunda yaşadığı sosyal hareketlilik onu hayat süresi içerisinde etkiliyor. Biz buna kuşak içi hareketlilik diyoruz. Kuşak içi hareketliliğin önemi Can’ı kendi yaşam süresi içinde etkiliyor olması. Şimdi size başka bir kavramı tanıtmak istiyorum. Bu kavram biraz daha farklı olacak. Bu kavram kuşaklararası hareketlilik olarak adlandırılır. Kuşak içi hareketlilikte de olduğu gibi bu kavramların ikisi de sosyal hareketliliğin çeşitlerini tanımlar. Özellikle yukarı ve aşağı sosyal hareketliliği, sosyal hiyerarşiyi tanımlar. Kuşaklararası hareketlilikte neyin farklı olduğunu anlamamız için Can’ın ailesini de hesaba katmamız gerekir. Çünkü kuşaklararası hareketlilik Can’a ilaveten onları da göz önünde bulundurur. Sadece Can’a ne olduğunu anlamak yerine onların sosyal basamakların neresinde olduğuna bakmamız gerekir. O halde onları inceleyelim. Eğer onlar işçi sınıfında ya da alt sınıfta olsalardı ve Can yönetim kurulu başkanı olarak üst sınıfta olsaydı kuşaklar arasında sosyal sınıf değişikliği görürdük. Alt sınıftan üst sınıfa olan bir sosyal sınıf değişikliği. Bu ikisi arasındaki ana kavram farkını tekrar edelim; Kuşak içi hareketlilikte kişinin kendi yaşam süresi içinde olan sosyal hareketlilik değişimini dikkate alırız. Kuşaklararası hareketlilikte ise kuşaklar arasındaki sosyal hareket değişimine bakarız.