Çekim Kuvvetinin Sanatı: Elektrikli Klişe Yapımı (Electrotyping)

“Bryant Vase” yani Bryant Vazosu, Tiffany and Company şirketinde çalışan yetenekli bir sanatçı ekibi tarafından 1876 yılında tamamlanmıştır. Bu sanatçılar, bir seneyi aşkın bir süre boyunca som gümüşü işlemek için titizlikle çalışmışlardır. Tiffany, vazoyu sergilemek için de “electrotyping” yani elektrikle klişe yapma işlemini kullanarak vazonun bir kopyasını yapmıştır. Elektrikle klişe yapma işlemi için, vazonun her bir bölümünün kalıpları çıkarılır. Vazonun yüzeyi, esnek bir kalıp malzemesiyle kaplanır ki bu örnekte Doğu Hindistan bölgesinde yetişen bir ağacın bitki özünden elde edilen gütaperka kullanılmaktadır. Kalıp katılaşır ve içinde belirgin bir baskı oluşur. Kalıbın içine grafit kaplaması yapılarak, kalıp elektrik iletir hale getirilir. İç yüzeye kablolar bağlanır. Kalıp, bir bakır parçası ile beraber bakır sülfat banyosuna daldırılır ve elektrik yüklemesi yapılır. Negatif yüklü grafit, pozitif yüklü bakır iyonlarını çeker ve bu sayede yüzeyde kalın bir bakır katmanı oluşur. Bakır yeterince sertleştiğinde, kalıp banyodan çıkarılır. Bakır model, kalıptan ayrılır. Bu ana model kullanılarak, ilave kopyalar yapmak mümkündür. Kenarlardaki fazlalıklar kesilir ve eğelenir. Parçalar lehimle bir araya getirilir. Daha sonra bakır, bir gümüş parçası ile beraber gümüş siyanür banyosuna batırılır ve bakır üzerine gümüş kaplama yapılır. Elektrik yüklemesi yapıldığında yüzeyde bir gümüş tabakası oluşur. Orijinale birebir benzemesi için, yapılan kopya oksitlenir. Bakır vazo çok daha kısa zamanda üretilmiş olmasına rağmen, görünüşte, iki vazo en ince ayrıntısına kadar birebir aynı durmaktadır. “Electrotyping” yani elektrikle klişe yapma işlemi, sanat eserlerinin çoğaltılması, fabrika üretimleri ve matbaa sanayi gibi birçok farklı alanda kullanılmaktadır. Bu teknoloji, elektrik alanındaki bilimsel verilerin artmasıyla mümkün olan birçok radikal buluştan biridir.