If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Budizm: Bağlam ve Karşılaştırma

Budizm neden, ne zaman ve nerede ortaya çıktı? Budizm'in ortaya çıkışıyla paralellik gösteren başka tarihi olaylar var mı?

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

ve Budizm ve onun hinduizmle bağlantıları konusunda Bazı videolar yaptık arkadaşlar Ancak bu videoda yapmak istediğim şey önemli bir soruyu daha açık ve net bir biçimde cevaplamak Budizm neden ne zaman ve nerede ortaya çıktı bu tarih çalışırken kendinize her zaman sormanız Gereken bir sorudur bir şey neden ortaya çıktı nerede ve ne zaman nasıl gerçekleşti bu çok önemli arkadaşlar ve bu videoyu Duraklatmak xwe düşünmeni öneriyorum belki Budizm ve Hinduizm hakkındaki birtakım araştırmalar yapıyorsunuz dur ve bu soruyu düşünmek Araştırmanızı daha da güçlendirir şimdi önce genel olarak bağlama bir hatırlayalım hep beraber bu da günümüzde nepal'in doğuşunda olan Kuzey Hindistan'da ortaya çıkar Hinduizm Yüzyıllardır mı bu gelen bin yıla yakın bir zamandır gelişiyor şimdi diğer videolarda da bahsettiğimiz gibi upanisadlar da anlatılan hinduizmin manevi bir özü var atman kavramı Yani iç ben bunun yanında bırakman yani gerçekliğin duası ya da Üstün gerçeklik var Buna göre mayanın ilizyonun da yaşıyoruz dur ve nihai gerçekliğe ulaşmak için meditasyon yapmalı gözümüzü kapatan Bu örtü dönmeli Ve sonunda Doğuş ve yeniden doğuş anlamına gelen samsara dan kurtulmalı brahma'nın Üstün gerçekliğin Eğer içmeliyiz dir Ancak bu da zamanında hinduizmde belki dinle daha da fazla bağlantılı olan başka taraflarda vardı o zaman arkadaşlar ve dağlarda çok sayıda ritüel var Ve bu da döneminde onun içinde büyüdüğünde var bunun Retriever yönlerini çok fazla odaklanmıştı bızı ve bu herkesin bu ritüelleri gerçekleştirebileceği bir İngiliz'in değil de buda'nın içinde büyüdüğü toplum sınıflara ayrılmış yani böyle tabakalaşmış bir toplum dukas sistemini biraz ayrıntılı olarak tartışmıştık kas sisteminin ne oranda büyüklerden genç nesillere geçtiği ve dinin ne ölçüde bir parçası olduğu hala tartışma konusudur Ancak bu sistem zamanın kültürünün bir gerçeği idi en tepede din adamları rahipler olan brahmin ler var bazı kaynaklarda Bunlar brahmanlar olarak da geçiyor ama Yüce gerçek anlamına gelen bırakman kavramıyla karışabilecek için biz brahmin ler ifadesini kullanmayı tercih ediyor bırak binlerin güçlerinin çoğu ve dağları yorumlama yeteneklerinden ritüelleri doğru bir şekilde uygulamakta bu özel yeteneklerinden geliyordu Bu da ise yönetici sınıfın daydı kış at rüyalar sınıfına mensup lu Ancak onlar bile bırakmayın nerden bir basamak aşağıda görünüyorlardı ve özellikle de kas sisteminin alt basamaklarında olanlarsa oldukça kenara itilmiş insanlardı Bu da doğduğunda başlangıçta çok ayrıcalıklı bir hayata sahip aslında bir Prens olarak Dünyaya Geliyor Ancak bu da dünyadaki acıları gördüğünde toplumun bu alt basamaklarında yaşanan pek çok acıyı gördüğünde cevaplar manevi cevaplar aramaya başlar ve gördüklerinden memnun olmaz bu Egemen sınıftan aldığı cevaplardan Memnun değildir Hatta bunlardan şüphe Duyar ve kendine der ki acaba bunlar gerçekten manevi öze Yüce gerçekleri odaklanıyor lar yoksa kendi iktidarlarını korumanın bir yolu olarak ritüellerine kullanıyorlar ritüel derken ve bu durum özelinde Aslında biraz böyle şekilcilik diye de düşünebiliriz yani dinin özünü kavramak yerine yüzeysel boyutta ritüelleri yapıp geçmek pek Evet o sırada hinduizmde başka bir gelenek daha var Bu budizmin neden bu tarihte ortaya çıktığına ilişkin çok önemli bir gelenek bahsedeceğim şey bir tür çilecilik ya da asketizm geleneği dişi insanlar evlerini bırakıp ormanlara gidiyor meditasyon yaparak hayatın ne olduğunu düşünüyordu bu insanlar manevi öze çok daha fazla odaklanıyor lardı ve böylece Bu da da başlangıçta bu yolu izlemeyi seçti evini bırakıp meditasyon yapıyor ve nihayetinde bir kavrayışa varıyor ya da bir başka değişle aydınlanıyor diyelim budizmin köklerinde bu katmanlı toplumun olmaması gerektiğinin farkına varıyor o zaman diyor ki budizmin köklerinde bu olmamalı insan ritüel üzerine oy kullanmalıdır en nihayetinde samsa'nın döngüsünden kurtulmak ve Nirvana'ya ulaşmak için çok kişisel bir yolun uzun olması gerekiyor şimdi budizmin nedenle ne zaman ve nerede ortaya çıktığı sorusuna cevap verecek olursak dizme hinduizmi bir tür yeniden düzenlenmesi olarak görürsek buda'nın Hindu olduğunu kendimize tekrar hatırlatmak önemli Ayrıca bu da İndiniz mi düzenlenmesi ve geliştirilmesi gerektiğini reforma ihtiyaç duyulduğunu düşünüyordu buda'nın yaşadığı dönemde hinduizmin son derece ritüellere dayalı olduğunu hatırlamak da önemli tabakalaşma vardı ve bariz bir şekilde bu dinin reforma ihtiyacı vardı şimdi ortada başka bir soru daha var Budizm bir şekilde ortaya çıktı ve bunun neden olduğuna dair bazı fikirlerimiz de var ama Peki neden bir din haline geldi bir iddiaya göre anlattığı şeyler çok etkileyici ve inandırıcı ydı artık bu yönetici sınıfı ya da rahipler inan da ihtiyaç yoktu Herkes kendi kişisel yolunu izleyebiliyor du Ayrıca Belki de bu yönüyle bu diz zamanın geleneksel yere ilçesinde kenara itilmiş insanlara cazip geliyordu bir başka iddia da başka videolarda incelediğimiz İmparator asoka ile ilgili asoka kalinga da on binlerce insanın öldürüldüğü savaştan sonra suçlu hissederek budizme yöneliyor ve budizmin en büyük hamileliğinden bir oluyor bu dinin yayılması için dünyanın dört bir yanına misyonerler gönderiyor Yani budizmin neden yayıldığı ile ilgili iddialardan Biri buradan birkaç Yüzyıl sonra önemli ve güçlü Bir İmparatorun Bu dine geçmesi ve onu yaymaya karar vermesine da yanıyor Bu da bizi aslında ikinci soruya götürüyor Az önce anlattığımız şeyin tarihte başka benzerleri var mı sorusu Bu soruda Aslında tarih çalışırken kendinizi her zaman sormanız Gereken bir sorunu hemen Bu soruya uygun bir senaryo düşünelim aslında burada manevi Öz var ama nihayetinde pratikte uygulandığında ritüele dayalı bir tarafı da var dedik Öyle değil mi öte yandan bir de tabakalaşmış bir toplum söz konusu ve en tepede ritüel üzerinde tek söz sahibi olan bir sınıflar ve bu sınıf iktidarının ve gücünün çoğunu zaten ritüelden alıyor Sonra birisi geliyor ve diyor ki bu rahipler ve din adamları hakikî bir şekilde manevi öze dinin kendisine yoğunlaşmak yerine daha çok iktidara vee ritüele odaklanıyor Bunu diyen kişi itirazına karşılık rahiplerin verdiği cevaplardan da memnun olmuyor buna benzer başka bir şeyler düşünebiliyor musunuz benim aklıma bir kaçı geliyor ve unutmadan altını çizeyim Bunların hepsi Tartışmaya açık ve bu da zaten tarihin eğlenceli tarafı yani hangi olaylar bu kategoriye girer hangileri girmez kişiden kişiye değişebilir oturup tartışabilirsiniz benim aklıma gelen bir örnekle devam edelim buradan Yaklaşık 5 bu sonra nasıralı İsa adında bir Dünyaya Geliyor Peki Hz İsa'nın Yaşamının buradaki anlattıklarımızı benzerliği nerede Aslında bu durumda da Hz İbrahim ve Hz Musa dan gelen bir manevi özvar bir din var ama bir taraftan da o dönemde oldukça nüfus sahibi olan faresiyle ritüelleri var mesela Hz İsa tapınakta para Bozanlar dönen bir grup insanı görüyor ve dinin yozlaştı ını düşünmeye başlıyor bazılarının Büyük bir kısmı reformla manevi yüzü yeniden hatırlamak üzerine Ayrıca insanları dinle daha kişisel bir bağ oluşturmaya teşvik etmeye çalışıyor ve toplumdaki tabakalaşmayı kırmaya çalışıyor kendini kenara itilmiş hisseden insanlar için bunun ne kadar etkili olduğunu tahmin edersiniz buradaki benzerlik bununla da kalmıyor Tıpkı Budan birkaç Yüzyıl sonra a sokanın ön plana çıkarak dini yaygın hale getirmesi gibi Hz İsa da benzer bir durum yaşanıyor Hz İsa'dan yaklaşık üç yıl sonra Konstantin romalıların İmparatoru oluyor 300 yıldır isyanlara zulme İyi onlar da aynı Romalılar the ama birdenbire Konstantin iktidara gelince hıristiyanlığın sadece yasal olmasını sağlamakla kalmıyor aynı zamanda dini teşvik ediyor ve bizzat Christian oluyor Hatta Konstantin ölümünden sonra Hristiyanlık Roma'nın resmi dini oluyor bu dayı da Hz İsa'yı da anlatırken her ikisinde de bir reformcu hamur olduğunu görebilirsiniz ve her ikisinden de birkaç Yüzyıl sonra dini benimseyen ve yaymak için çalışan güçlü bir İmparator geliyor peki başka örnekler neler olabilir aslında Hristiyanlık dünyasında Hz İsa'nın zamanından 1500 yıl daha ilerlersek Martin Luther zamanına gidebiliriz Martin Luther Hıristiyan kilisesinin 16'ncı yüzyıl başlarında manevi Özden ve Hz İsa'nın öğütlerinden uzaklaştığını ve ritüelleri çok fazla odaklandığını rahiplerin ve Papa'nın maneviyattan ziyade iktidara güce düşkün olduğunu düşünüyor Bu nedenle dini daha kişisel hale getiren rahiplerin aracılığıyla ihtiyaç duyulmadan kişinin dinin manevi gözüyle o sesine bağ kurulmasını öngören Protestan reformu başlatıyor bu videodan Sonra budizmi özelinde anlattığımız bu olayın başka benzerlerinin olup olmadığı düşünebilirsiniz böyle başka dinler ya da inanç sistemleri olabilir mi mesela islâmiyet ya da sihir bu düşüncelerle nasıl bir bağlantıları var ya da nasıl bağlantıları yok Belki de taban Tabana zıt örneklerdir bilemiyoruz ya da belki tarihte bu anlattığımız olayın benzeri olan ama dinle hiçbir ilgisi olmayan durumlarda vardır belki de siyaset fen bilimleri veya ekonomik bu alanlardan birkaçı olabilir Bir o