Maya Uygarlığı

bu Maya uygarlığı sadece antik Amerika'nın değil tüm dünyanın en uzun ömürlü uygarlıklarından biridir uygarlığın yerleştiği bölgelerin ana hatlarını haritada görebilirsiniz kuzeyde yukata yarımadasını ve güneyde Sierra madre dağlarını görebilirsiniz günümüz Güneydoğu Meksika sıva temala Belize Batu Honduras ve elsalvador bölgelerini kapsar buradaki yerleşimlerin milattan önce 2000'lere kadar uzandığı düşünülüyor Ayrıca milattan önce 750 civarında da ilk şehirler ortaya çıkmıştır diyebiliriz o zamanlarda bile önemli kültürel gelişmelerin işaretlerini görebiliriz Biz milattan önce bin kadar eski bir zamanda bile basamak değerini de içeren oldukça gelişmiş bir yirmilik sayı sisteminin kullanıldığına dair kanıtlar var bu iyi anlamak için şöyle düşünün bizim kullandığımız ve dünyanın çoğunda kullanılan Hindu Arap sayı sisteminin Az önce bahsettiğim den 1000 yıl sonrasına kadar icat edilmediğini söyleyebiliriz mayaların basamak değerini de içeren 20'lik sayı sisteminin ilk kanıtlarını gördüğümüz andan mm yıl sonraya kadar da Avrupa'da bu sistem kullanılmadı milattan önce kabaca üç yılı civarında tam olarak burada ilk yazıyı görüyoruz mayo diplerinin neye benzediğini örnekten görebiliriz gördüğünüz bir Maya gliffy ve buradaki yazı Bu sırada okunuyor Bu çok eski bir yazı biçimi ve Amerika kıtasındaki ilk ve iyi yapılandırılmış yazı biçimi olduğuna inanılıyor gelişmiş yazı sistemleri ve yazılarının dışında mayaların çok gelişmiş takvimleri de vardı Şu jül Sezar tarafından benimsenen Jülyen takvim den daha doğru bir takvimleri vardık Bu ikinci milenyumun ortasına kadar Batı dünyasındaki en gelişmiş takvim Kabul ediliyordu yani mayaların takvimi 1500 ya da 1600 lira kadar dünyanın çoğunda kullanılan takvimden bile daha doğru bilgiler içeriyordu milattan sonra 250 yılına geldiğimizde bunu Klasik Dönem olarak adlandırıyoruz Butik al ve calakmul gibi kimi büyük şehirlerin kurulmaya başladığı döneme rastlıyor zirvedeki dönemlerinde bu şehirlerde 50 bin ila 100 bin arasında insan yaşadığı düşünülüyor şimdi tek birleşmiş bir imparatorluk olmadığını tek İmparator tarafından yönetilen bir Maya İmparatorluğu olmadığını düşünüyoruz daha çok her şeyin kendi başına birer devlet oldu Yunan şehir devletlerine benziyordu tikal ve calakmul gibi daha büyük şehirler Diğerlerine etkilemiş ya da üzerlerinde hakimiyet kurmuş olabilir ama Romanya'da Pers imparatorluğu'ndaki ya da bazı bu imparatorluklarında ki gibi birleşik bir imparatorluk değildi Tüm bu şehir devletlerinin her birinin sadece siyasi değil Ruhani Lider de olan ve doğa ve doğa üstü aralarında bağlantı Kuran ilahi Kral dediğimiz yöneticileri olduğunu düşünüyoruz inançlarının ve dini törenlerin bir parçası olarak mayaların insan kurban ettiklerine dair Kanıt larımız var dördüncü yüzyılın sonlarına geldiğimizde ise başka bir uygarlığın ya da başka bir şehrin bu şehirleri önemli ölçüde etkilediği Hatta fethettiği ne dair önemli kanıtlar var bu şehir teotihuacan bu şehrin çok güçlü olduğunu ve dördüncü yüzyılda diğer şehirleri de önemli ölçüde etkilemeye başladığını biliyoruz mi Evet mayo şehirlerin ne kadar gelişmiş olduğu hakkında fikir edinmek için size birazdan teotihuacan ın Muhtemelen neye benzediğini göstereceğim Bu gördüğünüz en iyi dönemlerinde tikali nasıl olduğunu gösteren bir canlandırma teotihuacan ın önemli kalıntılarını da orada görebiliriz Biz gördüğünüz gibi teotihuacan günümüz meksi kasının sınırları içinde yer alıyor ve Buradakiler de o şehrin kalıntıları şehrin ne kadar gelişmiş olduğu hakkında fikir edinmek için yandaki haritada şehri yeniden yapılandırılmasını görebilirsiniz Yani bu fotoğrafta bakış açınız da ki yerler kabaca şu bölgede kalacak Tam burada gördükleriniz Şuradaki binalar Ya da buradaki küçük meydanlar uzakta gördüğünüz piramit ise Şuradaki piramit olabilir bu görüntüden şehrin neye benzediğini görebilirsiniz büyük ve önemli bir ve bu fotoğrafta gördüğünüz hemen her şey bu büyük şehrin bir parçasıydı bugün elimizdeki en iyi kanıta göre şehrin milattan önce 150 yılında kurulduğunu ve neredeyse altıncı yüzyılın ortalarına kadar ayakta kaldığını düşünüyoruz teotihuacan adına gelince şehrin ilk adı bu değil bu şehre aztekler tarafından verilen ad 400-450 yılları civarında şehir altın çağındayken yani mayalar üzerinde en etkili olduğu dönemde iken şehirde yüz binden fazla insan yaşadığı düşünülüyor Hatta kimi kaynaklarda 250 bin kişiden bahsedildiğini gördüm ki bu da onu döneminde dünyadaki en büyük şehirlerden Biri haline getiriyor bazı kayıtlara göre bu şehir dünyadaki en büyük altıncı Şehir olarak gösterilmiştir bu noktada aklımıza ilginç bir soru gelebilir dereotu Volkan bağımsız bir şehir Devleti miydi yoksa bu bu doktorluğun merkezde miydi bu tarihçilerin günümüzde tartıştığı bir konu İmparatorluğu Merkezi olduğuna kanıt olarak Farklı etnik kökenlerden insanların yaşadığı bir şehir olmasını gösterebiliriz dördüncü yüzyılın sonuna geldiğimizde bu şehrin diğer Maya şehirleri Özellikle de tikal üzerindeki etkilerini görüyoruz Aynı zamanda teotihuacan da inanılmaz bir insan kalabalığını kültür ve Ticaret ağları olduğunu da biliyoruz Ve bu da yine bağımsız bir şehir olmadığını ve büyük ihtimalle Bir İmparatorluğun ya da bölgesel bir etkinin merkezinde olduğunu gösteriyor daha büyük bir imparatorluğun parçası olmadığı sürece bu boyutta şehirlere Pek sık rastlamadığımız aynı zamanda bu tür şehirler diğer şehirlerden haraç ve vergide alabilirler Evet teotihuacan My imparatorluğundan önce güç kaybetmeye ve bu işe geçmeye başlamıştır Şu üstte petrol mavisi kısımda de otiva kanı görüyorsunuz açık mavi çizgide ise Maya uygarlığını görüyorsunuz ve Klasik dönemde biraz daha koyu ton oluyor kötü Okan milattan sonra 550 yılı civarında çökmüştür ve bugün elimizdeki en iyi teorilere göre bunun iç ayaklanma veya bir çeşit kuraklık ya da kıtlık nedeniyle olduğunu düşünüyoruz insanların yeterince yiyecek bulamadıklarında ayaklanacak larını hayal etmek pek de zor değil değil mi Maya uygarlığının da ondan birkaç Yüzyıl sonra çökmeye başladığında inanılıyor yani 8 yüzlere geldiğimizde Maya uygarlığı da aynı şekilde ayaklanma bölünme ve sonunda çöküşe neden olan kuraklık ve kıtlık gibi benzer şeyler yaşamış olabilir bu şehirlerden kiminin klasik dönemin çok ötesinde bölgenin Avrupa sömürgesi haline gel bu ayakta kaldığına dair kanıtlar var bu şehirler hakkında ya da teotihuacan şehrinin varisi olduğu düşünülen astek uygarlığı gibi devletler hakkında ise ilerki videolarda daha ayrıntılı konuşacağız biz