Değişken Nedir?

Diyelim ki, ben bir restoranda saati 10 liraya çalışıyorum. Ve tabiki saatlik ücretimin yanı sıra, bahşişlerim de olacak. Saatte ne kadar kazandığımı, bir ifadeyle gösterelim. Alacağım bahşişlerin saatten saate farklılıklar gösterebileceğini unutmayalım. Bahşişler değişebilir. Bir saat, öğle yemeğine denk gelebilir ve bir sürü bahşiş olabilir. Müşteriler yüklü hesaplar ödeyince bahşişim artabilir. Başka bir saatte de hiç müşteri olmayabilir ve bahşişim daha az olabilir. Dolayısıyla, buradaki bahşiş kısmına --bu kelimenin tamamına-- duruma göre farklılık gösteren bir değişken diyebiliriz. Diyelim ki, öğlen saati ve çok iyi bahşiş topluyorum. Topladığım bahşişin mesela, 30 lira olduğunu varsayalım. Bu saat içerisinde kazanacağım toplam miktar, 10 artı… – buraya bahşiş yazacağımıza şimdi 30 yazalım, çünkü 1 saat içerisinde 30 lira bahşiş topladım– Bu da… eşittir 40 lira olacak. Başka bir saatte de, restoranın yoğunluğu bir sebepten azaldı, bilmiyoruz, herhangi bir sebepten azalmış olabilir. Dolayısıyla bir sonraki saat, bahşişim ciddi oranda azalacak ve bir saatte sadece, diyelim ki 5 lira bahşişim olacak. Şimdi bu ifadeye geri dönüyoruz. Kazanacağım paranın toplamı, saatlik ücretim artı, 5 lira bahşiş, ne etti? 15 lira. Buradaki “10 artı bahşiş” ifademizin değeri, bahşiş miktarına bağlı olarak değişti. Cebirde, değişkenleri belirtirken kelimenin tamamını kullanmayız. Onun yerine, yazımı daha kolay semboller kullanırız. O halde, “bahşiş” yazmak yerine mesela, sadece 10 artı b yazacağız. Buradaki b, saat başı kazandığımız bahşişi belirtiyor. b eşittir 30 olduğunda neler olduğuna bir bakalım. b eşittir 30. Bu durumda, 10 artı 30, eşittir 40 olur. Peki, b eşittir 5 olduğunda ne olacak? Bu durumda da, 10 artı 5, eşittir 15 oluyor. Genellikle cebirde harf kullanılmasına rağmen, gördüğünüz gibi, burada b harfini kullanmamıza bile gerek kalmadı. İstesek x'de diyebilirdik, illaki b dememize gerek yok. x tabi burada, bahşiş kelimesinin ilk harfi değil ama. fark etmez, istesek bunu 10 artı yıldız olarak da yazabilirdik. Tabii buradaki yıldız, yine saat başı kazandığımız bahşiş miktarını temsil edecek. Ne kullandığımızın pek bir önemi yok aslında. Sadece, değişkenin ne demek olduğu hakkında genel bir fikir vermesini umit ediyorum. Tüm bu semboller, değişen farklı değerleri belirttiği için bunlara “değişken” diyoruz.