If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Rasyonel Denklemler

Değişkenin kesirin paydasında olduğu bir denkleme rasyonel denklem denir. Bu denklemi, denklemin iki tarafını paydayla çarparak çözebiliriz, fakat bunu yaparken reel olmayan çözümlere karşı dikkatli olmalıyız. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

bu ekranda gördüğünüz denklemi çözmek istediğimizi düşünelim Evet bu denklem Mix artı bir bölü 9 eksikse eşittir 2/3 olsun her zaman olduğu gibi hemen videoyu durdurun ve bunu benden önce Kendi kendinize çözmeye çalışın şimdi gelin birlikte yapalım Bu denklemi farklı şekillerde çözebilirsiniz Mesela ben ilk olarak paydadaki ksdin kurtulmaya çalışır Bunun en kolay yolu ise denklemin iki tarafını da paydadaki ifade ile çarpmaktır dokuz eksik seçer x9 eksikse Ancak bu işlemi yaptığımızda ilksin paydayı sıfır yapacak x yerine eşit olmaması gerektiğini de belirtmemiz gerekir demek istediğim bu denklemi çözdükten sonra sonucun iki çeşittir dokuz olduğunu görürse Bu geçerli bir çözüm olmayacaktır neden diyecek olursanız bu denklemde iksiri N9 yazdığımızda paydada 0 elde ederiz yani tanımsız bir durumla karşılaşırız hemen ya O halde ix9 a eşit olamaz bunu yazdıktan sonra çözüme devam edebilir sol tarafta Bunlar birbirini götürür ve geriye ise artı bir kalır Öyle değil mi bu noktada 2009 eşit olmaması gerektiğini de bir kere daha hatırlatayım sağ tarafta ise 2/3 ve dokuz eksi eksi çarparsak 2 bölü 3 çarpı 96 eder eksi 2 bölü 3 çarpı xd -2 x bölü çiksin dokuza eşit olmaması gerektiğini bir kere daha yazıyor şimdi ilk seri bir tarafa toplayalım İki tarafa 2x bölümü çek diyelim artı 2 2x bölü 3 ve buraya da sol tarafta bir tane eksik var bunun 3/3 olduğunu düşünebiliriz 13/3 e2x bölüm 3 eklersek d5x bölü 3'ü elde ederiz değil mi artı bir eşittir 6 Bunlar tabii a birini götürecek İki taraftan bir de bir çıkaralım 5ex bölümü çeşittir 5 son olarak denklemin iki tarafını Bir de bu kesrin tersiyle yani 3/5 de çarpma mız lazım ki eksi yalnız kalsın çarpı 3/5 buraya da Çarpı 3/5 3/5 x 5/3 bir eder yani burada geriye sadece x kalır 5 çarpı üç 15/5 d3e eşittir arka sonucu ilk çeşitli 3 olarak bulduk ama bunun orjinal denklemde sağlamasını da yapmamız lazım orijinal denklemde Buraya ilk koyduğumuzda payda 0 elde etmiyoruz Çünkü x9 A eşittir Evet x eşittir 3 bu koşullarda tutar Öyleyse bu sonucun doğruluğundan Emin az önce de söylediğim gibi çözümün sonucunda ilk eşittir dokuz bulmuş olsaydık Bu geçerli bir çözüm olmayacaktı değil Çünkü orijinal denklem bu değerde tanımsız olacaktı bu