Doğrusal Grafiklerle İlgili Sözel Sorular

Bu videomuzda, değişkenler ve grafikler arasındaki ilişkiyi inceleyeceğiz. Burada iki eksenimiz var. Yatay ekseni ürünün fiyatı, dikey ekseni ise, ürüne olan, talep olarak adlandıralım. Bu çeyrek düzlemde, hem fiyatın, hem de talebin, yalnızca pozitif olabileceğini görüyoruz. Bunu şöyle düşünebiliriz. Hiçbir firma, müşterisine ürünü alması için para ödemeyecektir. Normal ürünler için, fiyatın ve talebin nasıl olacağını düşünelim. Eğer ürünün fiyatı düşükse, birçok insan, bu üründen almak isteyecektir. "Fiyatı da iyiymiş, bunu almak isterim." diyecektirler. Yani, eğer fiyat düşük olursa, talep artacaktır. Hatta, belki ürününüz ücretsiz olursa, talep tavan yapacaktır. Eğer fiyat artarsa, talep de bir o kadar azalacaktır, değil mi? Bunu grafiğimizde gösterelim. Fiyat artarsa, talep de azalır. Fiyat biraz daha artarsa, talep yine biraz daha azalabilir. Fiyat arttırılırsa, talep de azalacak. Ürünün fiyatı ile, talep miktarı ilişkisinin grafiği, bu şekildeki gibi, bir doğru olmalı. Onun bir doğru olduğunu varsayıyoruz ama, bu bir doğru da olmayabilir. Mesela, bir eğri olabilir ve bu şekilde çizebiliriz. Ya da, bu şekilde de olabilir. Genellikle insanlar, bu doğruyu gördüklerinde, fiyat artarsa, talebin durumunun ne olacağını düşünürler. Talep azalıyor. Şimdi de başka bir şekilde düşünelim. Bir örnek yapalım, emlak ve araziler üzerinden gidelim. Yatay eksenimize, nüfus yazalım, dikey eksenimizde de, arazi talebi yazalım. Nüfus düşük olduğunda, örneğin nüfus miktarı sıfır olduğunda, orada arazi almak isteyen kimse olmayacak. Yani, nüfus miktarı düşük olursa, arazi talebi de düşük olacak. Nüfus arttıkça, talep de artacak. Eğer nüfus artarsa, daha fazla insan, arazi almak isteyecek. Nüfus biraz daha artarsa, daha da fazla insan, arazi satın almak isteyecek. Bu noktaları birleştirdiğimizde, önümüze böyle bir doğru çıkıyor. Daha önce söylediğim gibi, bir doğru çizdim ama, bu, bir doğru olmak zorunda değil. Bir çeşit eğri de olabilir. Şöyle, ya da böyle görünen, bir eğri olabilir. Nasıl görüneceğini bilmiyoruz. Ama, nüfus arttığında, talebin durumunun ne olacağı hakkındaki genel eğilim bu. Eğer nüfus arttığında, talebin durumunun ne olacağını soruyorsanız, talep artacaktır. Nerede fiyat artarsa, orada talep azalır. Burada artan nüfus, talebi de arttırıyor. Bunu değişkenlerle daha genel bir hale getirebiliriz. Biz belirli durumlar hakkında konuşuyoruz. Ama, eğer böyle görünen bir grafik görürsek, bu, x değişkeni, bu da, y değişkeni olur. Eğer, x artarsa, y'ye ne olur? Herhangi bir x değeri aldık ve bu, onun y değeri. x'i artırırsan, pozitif yatay yönde ilerlersin. Eğer, x'i arttırırsan peki, y'ye ne olur? Tabi ki, y de artar. Bu örnek için, x artarsa, y de artacaktır. Bunun gibi görünen bir grafiğimiz olursa; Bu ekseni a olarak, bu ekseni ise b olarak adlandıralım. Eğer a artarsa ne olur? Eğer a'yı takip edersek, a ve b'nin kesişim noktasını bulabiliriz. a artığında, b'ye ne olur? a artarsa, b de azalır. Evet, a artıyor ve b azalıyor. Anlatmaya çalıştığım şey, eğer, x ve y birlikte bir doğru şeklinde, sol alttan sağ üste doğru artarsa, o doğruya, pozitif eğimli bir doğru deriz. Çünkü x ve y arttığında, bu doğru, yukarıya doğru eğimlenir. Bu grafikte ise; bağımsız değişkenimiz arttığında bağımlı değişkenimiz azalıyor. Bağımsız değişkenimiz arttığında aşağı doğru bir eğimi olur, sol üstten sağ alta doğru.