If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Neden Kuşlar Dışındaki Bütün Dinozorların Nesli Tükendi?

Kuşlar dışında uçmayan dinozorların Kretase'nin sonunda yok oluşu, paleontologların bir yüzyıldan fazla bir zamandır merakını çekmektedir. 1900'lerde sayısız spekülatif hipotez önerilmiştir. Bunların bir tanesi dinozorların çok büyüdüğüydü, ama Apatosaurus gibi en büyük dinozorlar Kretase sona ermeden çok uzun zaman önce yaşamıştır.

Yaklaşık 10 km çapında bir asteroit

Sonra 1980'de Walter ve Luis Alvarez, İtalya'da tam Kretase-Tersiyer sınırındaki bir deniz kil yatağının yüksek düzeyde iridyum taşıdığını keşfettiler, bu Dünya yüzeyindeki kayalarda nadir görülen, ama asteroitler ve kuyruklu yıldızlarda çok daha yaygın bulunan bir elementtir. Böylece, çapı yaklaşık 10 km olan bir asteroitin Dünyaya çarptığını, dev tsunamiler yarattığını, çarpışmadan çıkan molozların güneş ışığını aylarca kestiğini, böylece fotosentezin durduğunu, ve dondurucu soğukların ortaya çıktığını savundular. Atmosferdeki kimyasal reaksiyonlar, asit yağmuruna ve uzun vadeli küresel ısınmaya, bunların hepsi de uçmayan dinozorların yok olmasına neden oldu. Yucatan Yarımadasının kıyısının altında gömülü Chicxulub adıyla bilinen bir çarpma kraterinden alınan kayalar radyoizotopik olarak 65 milyon yıl öncesine, tam yok olmaların olduğu zamana, tarihlenmiştir, bu da çarpmayı teyit etmiştir.

Büyük lav akıntıları

Ancak, aynı sırada, güneybatı Hindistan'da dev lav akıntıları da patlamıştır. Adına Deccan Tuzakları denilen bu lav katmanları, bazı yerlerde 2.400 m kadar derindir ve Kaliforniya büyüklüğünde bir alanı kaplayabilir. Dünyanın tarihinde kıta volkanizmasındaki ikinci en büyük olayı temsil ederler. Patlamalar Kretase'nin sonunu kapsayan 500.000 yıllık bir dönem boyunca meydana gelmiştir, ve çarpışmayla aynı etkilerin çoğunun nedeni olmuştur: azalan gün ışığı, asit yağmuru, kısa vadeli soğuma, uzun vadeli sera ısınması.
Çoğu bilim insanı, çarpışmanın uçmayan dinozorlara son darbeyi vurduğuna inansa da, iki olayın da dinozorlar yok olduğu zaman meydana gelmesi, "benzer öldürme mekanizmalı" bu iki olayın da rol oynayabildiğini belirtir.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.