Neler Oluyor: Işığın Spektrum Olarak Dağılması

Deneyimizin arkasındaki mantığı öğrenmek ister misiniz? Elimde bir kompakt disk yani CD var. Kompakt diskler, müziği, yüzeylerindeki spiral izlere kaydederler. Diske, bir elektron mikroskopu ile yakından bakarsak, izlerin, aralıklı ve aralıkları, görünen ışığın dalga boyundan biraz daha fazla olan doğrular oluşturduğunu görebiliriz. Işık, bunun gibi doğrulara düştüğünde, belirli bir açı ile kırılır. Işığın farklı dalga boylarının kırılma açıları da farklıdır. Mesela kırmızı ışık, mavi ışıktan daha çok kırılır. Bunun için CD’nin üzerine yansıttığımız ışığın farklı dalga boyları, CD’nin yüzeyinden farklı açılarla geri yansır. Size bunun nasıl olduğunu göstermek istiyorum. Burada bir CD’miz var, burada da parlak ve ışığın tüm dalga boylarını veren bir ampulümüz var. Işık kompakt diskin üzerine düştüğünde, her renk farklı açıyla geri yansır ve tüm renkleri içeren ışık spektrumunu oluştururlar. Kırmızıdan maviye kadar... Bunun çok küçük bir ışık kaynağı olduğunu fark etmiş olmalısınız. Etrafımızdaki ışık kaynaklarının hemen hemen hepsi mesela bir floresan lambayı düşünürseniz, bundan daha geniştir. Elde ettiğiniz spektrumun kaliteli olmasını istiyorsanız, ışık kaynağınız küçük olmalı. Kartondan yaptığımız tüpün üzerinde ufak bir kesik açmamızın sebebi de işte bu. Bu kesik, bir iğne deliği kadar küçük değil, ama tüpün üzerindeki delikten içeri bakarken, ışığı iğne deliğinden içeri yansıtmak çok zor olurdu. Bu boyutta bir kesikle, iyi bir spektrum elde edecek kadar dar ve ışık kaynağından gelen ışığı yakalayacak kadar geniş bir açıklık elde ediyorum. Özetle, elimizdeki CD’nin üzerinde kırınım ağı olarak iş görecek ve ışığı bileşen renklerine ayıran izler, etrafımızdaki diğer ışık kaynaklarının işimize karışmasını engelleyen, kartondan yaptığımız tüp, küçük bir ışık kaynağından gelen ışığı yakalayacak kadar dar bir kesik, ve ışık spektrumunu görmemizi sağlayan bir gözetleme deliği, bu deneyin sırları!