If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Temel Bilgiler: Hepten Gidimsel Argümanlar

Bu videomuzda, eleştirel düşünmeye giriş konusunun devamı olarak, hepten gidimsel argümanları ele alıyoruz. İyi hepten gidimsel argümanlar sonucu garanti etmez ama bizi sonuca inandıracak iyi sebepler sunarlar. Bu çıkarım şekline “olabilecek en iyi açıklamayı sunmaya yönelik çıkarım” denir. Orijinal videodaki konuşmacı: Northern Illinois Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Dr. Geoff Pynn.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

herkese [Müzik] merhaba bugün size orijinalin Ordu ürün oyun Üniversitesi'nde ders veren joint tarafından hazırlanan bir derste anlatacağız konumuz hepten gideyim sel argümanlar hepten gideyim sel argümanlar olabilecek en iyi açıklamayı sunmaya yönelik bir çıkarma dayanır bu argümanları anlama da bize yol gösteren nedenle başlayan sorulardır Bilirim ki bir arkadaşınıza ondan hoşlanan biri olduğunu söylediniz arkadaşınızın yanakları kızardı yanakları neden kızarmış olabilir bunun açıklaması ne olabilir en basit açıklama Tabii ki birinin ondan hoşlandığını öğrendiği için utanmış olabileceği utanınca da yanakları kızardı bu örnek hepten gittim seldir bu dönüştürülebilir bu durumda Öncül ümüz şu olur Leyla'nın ondan hoşlandığını söyledikten sonra cengin yanakları kızardı Buna göre sonucumuz da şunu Cenk Leyla'nın kendisinden hoşlandığını öğrenince utandı burada Öncül sonucun doğru olduğunu Garanti etmiyor Bunun başka bir açıklaması da olabilir belki de Cenk acı biber yiyordu ve biberin acısından etkilenince yanakları kızardı ya da belki Cenk'i bir kedi tırmaladı ve vücudu alerjik Reaksiyon gösterdiği için yanakları kızardı hayal gücümüzü zorlarsak cengin yanakları neden kızardı sorusuna başka olası yanıklarda bulabiliriz Bununla birlikte elimizdeki bilgilere dayanarak ilk vardığımız sonucun öncülüğünü müz için en iyi veya en iddialı açıklama olduğunu söyleyebiliriz bu durumda Öncül sonuca inanmak için iyi bir s ya hepten gideyim Sen argümanların işleyişi bu şekildedir Bazı şeylerin doğru olduğunu biliriz Bunlar Öncüler dir ve buradan yola çıkarak Peki bunlar neden doğru sorusuna verilebilecek en iyi cevabı bulmaya çalışırız Bilginiz dahilinde sunduğumuz Öncüler açıklamanın doğru olduğunu garanti etmez Ancak bu sorun değil Çünkü hepten gideyim sel erguvanların tümdengelimsel olarak geçerli olması gerekmiyor hepten gideyim sel argümanları Aslında Hayatın her alanında sıklıkla kullanıyoruz hepten gideyim sel argümanlar oluşturmak ya da bu tip argümanları farkedip değerlendirmek çok önemli bir eleştirel düşünce becerisidir televizyon dizilerinde dedektiflerin bir suçu nasıl çözdüğünü düşünün diyelim ki bir Dedektif ve bir de suçlu olarak görülen Semih adında bir adam var dedektif cinayet silahının semihin bagajında bulunduğunu biliyor bu Semih suçun işlendiği sırada başka bir yerde olduğunu kanıtlayamıyorum Oray rıca semihin böyle bir cinayet işlemek için bir sebebi var Ve üstelik yalan makinesi testinden de geçemedi Tüm bu kanıtlara getirilebilecek en iyi açıklama semihin katil olduğu Dedektif de semihin katil olduğuna inanıyor bu argümanı savcıya iletiyor Savcı da bunu jüri bu sonuca inandırmak için kullanıyor hepten gideyim sel argümanların dilimde de önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz bilimsel hipotezler genellikle gözlemlenen bazı verilerden hareketle getirilen en iyi açıklamaya yönelik çıkarımlar a dayanır Örneğin Neptün gezegeni bu şekilde keşfedildi 1800'lerin başlarında Gök bilimciler uranüs'ün gözlemlenen yörüngesinin yutanın hareket yasalarına göre yörünge tanımına uymadığını farkettiler bu uyuşmazlığı en iyi şekilde açıklayan görürse bu daha önce kimsenin gözlemle mediği Başka Bir gezegenin neden olduğuydu ve bunun doğru olduğu ortaya çıktı Bugün Neptün olarak bildiğimiz Başka Bir gezegenin varlığı su yüzüne çıktı tüm bunlara dayanarak bu açıklamayı iyi bir açıklama olarak tanımlama mızı sağlayan ne olabilir Bu filozofların sıklıkla tartıştığı bir konu iyi açıklamaların genel olarak çoğu filozof tarafından kabul görmüş iki ayırt edici özelliği ne bir bakalım birincisi halihazırda sahip olduğumuz bilgilere uyan bir açıklama iyi bir açıklama olarak değerlendirilir uranüs'ün gözlemlenen yörüngesinin Newton'un hareket yasaları na göre görünce tanımına uymadığını söylemiştik bu uyuşmazlığa getirilebilecek başka bir açıklama yutanın teorisinin yanlış olduğu da olabilirdin yırtığının teorisinin yanlış olduğunu kabul etmek diğer bir çok iyi açıklamayı da çöpe atmaya gerektirir Bu da gök bilimcilerin hali ha ve sahip olduğu bilgileri uymaz buna karşılık daha önce gözlemlenmiş Bir gezegenin bu uyuşmazlığa sebep olduğu Fikri sahip oldukları bilgilere daha uyumluydu bu nedenle daha iyidir açıklama olarak kabul edildi iyi açıklamanın ikinci ayırt edici özelliği ise basit olmasıdır diğer şeyler sabit kalmak koşuluyla daha basit bir açıklama karmaşık olan bir açıklamadan daha iyidir cengin yüzünün kızarmasına diğer bir olası açıklama şöyle olabilir belki de yanlış anlamıştır ve Pelin'in ondan hoşlandığını sanmıştır Böylece Leyla'nın değil de Pelin'in ondan hoşlanıyor olması onu utandır mıştır bu açıklama belki doğru olabilir ama gereksizce karmaşıklığı açıklama ilk açıklama daha basit olduğundan bu karmaşık olana göre daha inandırıcı gelebilir Tabii ki iyi bir açıklamaya ait bu iki özelliğin de dereceleri var bir açıkla bu ne kadar iyi olduğunu belirleyen başka faktörler de mevcut en iyi açıklama dediğimizde kesin bir formülden ya da tarihten bahsetmek de mümkün değil hepten gideyim sel bir argümana karşı bir sağ üretmenin bir yolu argümanın sağladığı verilere dayanarak o argümanın sunduğu açıklamadan daha iyi bir açıklama bulmaktır diğer bir yoluysa öncülleri güçlendirebilir Jack daha fazla Kanıt bulmaktır Dedektif örneğimizde dönelim diyelim ki Dedektif semihin cinayet işleyebilecek potansiyel de çok zeki bir düşmanın olduğunu ve bu cinayeti Semih'in suçlu çıkmasını sağlayacak şekilde Çok uzun zamandır planladığınız da öğrendi Bu durumda dedektifin kanıtlarını dayanarak Semih'in suçlu olduğunu öne süren açıklama en iyi açıklama olmaktan çıkar Çünkü artık daha iddialı başka bir açıklama var Semih düşmanı tarafından tuz bu sürüldü hepten gideyim sel bir argüman söz konusu olduğunda toplanabilecek bütün kanıtların toplandığı ndan ve bir sonuca varmadan önce tüm kanıtların enine boyuna değerlendirildiğinde en emin olmak gerekir Çünkü vardığımız sonuç elinizdeki bazı kanıtlara dayanarak değil bir bütün halinde elinizdeki tüm kanıtlara dayanarak Ulaştığınız bir sonuç olmalıdır O halde özetleyelim hepten gideyim sel bir argüman bir tür amfi Latif argüman dır bu tipler argümanın önceleri ulaştığı sonucun doğruluğunu Garanti ve mezhepten gideyim sel argümanlar olabilecek en iyi açıklama sunmaya yönelik bir çıkarma dayanır Yani bu tip argümanların vardığı sonuçlar öncüleri için olabilecek en iyi açıklamayı sunar hepten gideyim Sen argümanlar günlük hayatta ve bilimsel araştırmalarda önemli bir rol oynar iyi bir açıklamanın iki belirgin özelliği olduğunu da söylemiştik neydi bunlara bu halihazırda sahip olduğumuz bilgilere uyması ve alternatiflerine göre daha basit olması son olarak hepten gideyim sel bir argümana karşı bir sağ üretmenin bir yolu o argümanın sunduğu açıklamadan daha iyi bir açıklama bulmak ya da öncülleri güçlendirebilir Jack daha fazla Kanıt bulmaktır Boracay