If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Temel Bilgiler: Tümdengelimsel Argümanlar

Bu videomuzda, eleştirel düşünmeye giriş konusunun devamı olarak, tümdengelimsel argümanları ele alıyoruz. İyi tümdengelimsel argümanlar, sonucu garantiler, bu sebeple, geçerlidirler (örneğin, sonucu yanlışsa, öncüllerinin doğru olması imkânsızdır) ve doğru öncüllere sahiptirler. Filozoflar, böyle argümanlara “sağlam” argüman derler. Bir argümanı sınamak için karşı örnekleri düşünmeye çalışırsınız ama öncüllerinin doğru olup olmadığını görmeniz için biraz araştırma yapmamız gerekir. Orijinal videodaki konuşmacı: Northern Illinois Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Dr. Geoff Pynn.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

herkese [Müzik] merhaba bugün size orijinalin ordan Üniversitesi'nde ders veren Ceo bin tarafından hazırlanan bir derste anlatacağız eleştirel düşünceye giriş yaptığımız önceki bölümde tümdengelimsel argümanlarla ampul hafif argümanlar arasındaki farktan bahsetmiştik ilerleyen bölümlerde bu farklı argüman çeşitlerinin her birinden bahsedeceğim bu dersimizin konusu tümdengelimsel argümanlar argüman argümanın sonucu olarak adlandırılan sonuç önermesinin doğruluk değerini belirlemek için kurulan öncülerden oluşan bir dizi ifadedir bazı argümanlar öncüleriyle doğru bir sonuca varacağını Garanti eder bunlara tümdengelimsel argümanlar denir İyi Başka bir değişle sal ya ben geleyim argümanlar sizi sonucuna inandıracak sebepler verebilir Böylece sonucunun doğruluğunu garantiler ama bütün tümdengelimsel argümanlar sağlam değildir dolayısıyla tümdengelimsel bir argümanın sonucuna inanıp inanmama ya karar vermeden önce dikkat şeyi göz önünde bulundurmak gerekir iyi bir tümdengelimsel argüman sonucunun doğruluğunu garantiler bu kısmen şu anlama gelir sonuç yanlışsa öncülerinin doğru olması imkânsızdır durum böyle olduğunda argüman geçerlidir Bu geçerli kelimesinin özel Teknik bir kullanımıdır günlük hayatta bu kelimeyi iyi inandırıcı ya da makul anlamlarında kullanıyoruz mesela aynı fikirde olmadığımız biri iddiamız a karşılık bize akla uygun bir açıklama yaptığında ona Bu söylediklerinin de aslında geçerli bir yanı var diye karşılık verebiliriz gündelik hayatta ve bu anlamlarıyla kullanılabilir Ama burada daha farklı bir anlamı var filozoflar bir argümanın geçerli olduğunu söylediğinde bu her zaman öncüleri doğruysa sonucu da doğru olmalıdır anlamına gelir bu kavramı daha detaylı incelediğimiz temel bilgiler geçerlilik ve temel bilgiler doğruluk ve geçerlilik isimli videolarımızı izleyebilirsiniz bir argümanın geçerli olduğunu söylediğimizde bu her zaman argümanın öncüleriyle sonucu arasındaki ilişkiyle ilgilidir yani öncüleri doğruysa sonucunda doğru olması gerekir Ama bu öncülerin veya sonucun doğru olduğu anlamına gelmez Örneğin şu argümanı ele alalım bu birinci Öncül Beyonce Paris'te doğdu İkinci Öncül Paris'te Doğan herkes peynir sever sonuç O halde Beyonce peynir sever bu Öncüler yanlış Beyonce yılında doğdu Ve eminim ki Paris'te doğup da peynirden nefret edenler İllaki vardır yine de bu geçerli bir argüman Hacer öncülleri doğru olsaydı Sonuçta doğru olurdu Ancak öncüller yanlış olduğu için bu argüman geçerli olmasına rağmen sonucuna inanmamız için yeterli bir sebep sunmuyor biraz oflar doğru öncüleri olan geçerli argümanların sağlam argümanlar olduğunu söylerler geçerli kelimesi gibi sağlam kelimesi de günlük hayatta farklı anlamlarda kullanılır Örneğin bir iddianın mantıklı ya da inandırıcı olduğunu kanıtlamak için kullanılabilir ama filozoflar bir argümanın Sağlam oldu o dediklerin de o argümanın geçerli ve öncülleri doğru olan bir argüman olduğunu kast ederler işte size sağlam bir argüman örneği birinci Öncül Beyonce yılında doğdu İkinci Öncül Yusuf'un da Doğanlar Teksas'ta doğmuştur Sonuç bu yüzden Beyonce Teksas'ta doğmuştur Bu kavramı daha detaylı incelediğimiz temel bilgiler sağlamlık isimli videomuzu izleyebilirsiniz bir tümdengelim argümanın sonucuna inanıp inanmama ya karar vermeden önce argümanın sağlam bir argüman olup olmadığına bakmak gerekir Buda argümanın geçerli olup olmadığını ve öncülerinin doğru olup olmadığını belirlemeye gerektirir Peki bir argümanın geçerli olup olmadığını nasıl anlayabiliriz Bazen bu çok anlaşılırdır Ama çoğu zaman o kadar anlaşılır değildir bir argüman iyi geldiğini sinemanın bir yolu karşı bir örnek düşünmeye çalışmaktır Bu karşı örnek argümanın öncülerinin doğru ama sonucunun yanlış olduğu gerçek veya hayali bir durumdur O halde örnek olarak şu argümanı düşünelim birinci Öncül klasik müzik sanatçıları operadan zevk alırlar ikinci Öncül Beyonce bir pop yıldızdır klasik müzik sanatçısı değildir sonuç Öyleyse Beyonce operadan zevk almaz bir olsun çocukluğundan beri Opera dinlediğini ve Mozart'ın dongseo hangisini çok sevdiğini varsayalım bu durumda operadan zevk alırdı Öncüler hala doğru olsa bile sonuç yanlış olabilir klasik müzik sanatçılarının operadan zevk aldı ve Beyonce'un bir pop Yıldızı olup klasik müzik sanatçısı olmadığını ifade eden öncüller Doğru olabilir bu karşı örnek al de geçerli olmadığını ve bu nedenle öncüller doğru olsa bile argümanın size sonucuna inanmanız için bir neden sunulmadığını gösterir bir argümanın geçerli olup olmadığını anlamanın daha farklı yolları da var Bunları ilerki bölümlerde ele alacağız Eğer bir argümanın öncülerinin doğru olup olmadığını bilmiyorsanız Arzuman sağlam bir argüman olsa bile bu size sonuca inanmanız için iyi bir sebep sağlamaz bir argümanın geçerli olduğunu biliyor ancak öncülerinin doğru olup olmadığını bilmiyorsanız argüman size en iyi ihtimalle sonucunu kabul etmeniz için koşullu bir sebep sunar eğer öncülerinin doğru olduğunu öğrenirseniz sonucunu da kabul etmeniz gerekir Peki bir argümanın öncülerinin doğru olduğunu nasıl anlarız bu noktada mantık veya felsefenin tek de faydası dokunmaz biraz o öncülerinin doğru olup olmadığını anlamak için biraz araştırma yapmak gerekir iyi bir eleştirel düşünür olmanın mantıksal beceriden daha fazlasını gerektirmesi nin bir nedeni de budur aynı zamanda çok fazla Gözleme ve deneyime dayalı gerçek hayattan bilgide gerektirir bir argümanın öncülerinin doğru olup olmadığını bilecek kadar Bilginiz Yoksa gerçekten parlak bir mantıkçı olsanız ve argümanın geçerli olduğunu bilseniz bile bu size sonuca inanmanız için sebep vermez ne kadar çok bilirseniz tümdengelimsel bir argümanı o kadar iyi değerlendirebilirsiniz o