Temel Bilgiler: Geçerlilik

herkese merhaba bugün size orijinali dik Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi olan polene tarafından hazırlanan bir derste anlatacağız konumuz geçerlilik geçerlilik tümdengelimsel argümanları değerlendirmede önemli bir araçtır Muhtemelen birinin Bu geçerli bir tespit dediğini duymuşsunuzdur ya da bir tartışma esnasında bir arkadaşınız Bu geçerli ama şeklinde cümleye başlamış olabilir geçerli Veya geçerlilik kelimeleri günlük kullanımda iyi bir noktaya değildin Ya da bu ifade doğru anlamlarında kullanılır bu dersimizde bu kullanımlarından bahsetmeyeceğim felsefi bağlamda geçerli likten bahsedeceğim geçerli argüman söyleminde olduğu gibi bir argümanın öneri ve ifadelerden oluşan bir bütün olduğunu zaten biliyorsunuz Bu önerilerde bu veya birkaçı başka ifadelerle desteklenir bu destekleyici ifadelere Öncül denir desteklenen öncülerden vardığımız nokta ya da sonuç denir geçerlilik Bu bağlamda tümdengelimsel argümanlara uygulanır O halde bir argüman geçerli Veya geçersiz olabilir geçerlilik öncülerin bir özelliği Veya buna benzer bir şey de olmadığına göre geçerli bir argüman dediğimizde tam olarak neyi kastediyoruz o zaman şimdi paylaşacağım şarkı bana bir bakalım tamam mı burada öyleleri Öncül kelimesinin seyleri de sonuç kelimesinin kısaltılmışı olarak bu uygulayacağım Evet ö bir Tüm insanlar ölümlüdür ö2 ayris Merdo bir insandır s o halde ayris Merdo ölümlüdür diyelim ki argümanının geçerli olduğunu söyledim Bunu argümanını iyi bir argüman anlamında ya da ö hem denizde ulaştığını Sonuç doğru anlamında mı söylemiş oluyorum kulağa öyle geliyor olabilir ancak geçerliliğin sonucun doğruluğu ya da argümanın iyi olmasıyla hiçbir ilgisi yoktur yani geçerlilik Teknik bir konudur belirli şartları karşılayan her argüman geçerli olabilir o zaman hadi gelin geçerliliği tanımını yapalım argümanın öncülerinin doğruluğu argümanın sonucunun doğruluğunu garantiliyor Sao argümana geçerli argüman diyebiliriz geçerlilik argümanı aff ettiğimiz bir özelliktir öncülleri doğru olan bir argümanın sonucu da doğru olmalıdır bir başka değişle geçerli bir argümanın öncülleri doğru olmadıkça sonucunun doğru olması imkânsızdır Bu bağlamda argüman geçerli olduğunda sonuç öncüllerden mantıksal olarak çıkarılabiliyor da diyebiliriz biraz toparlayalım argüman ifadelerden oluşur ifade bu doğru veya yanlış olabilir Örneğin bu Kare bir portakaldır gibi argümanlar sağa doğru veya yanlış olamaz argümanlar ya geçerlidir ya da değildir Eğer bir argüman geçerli ise ve öncüleri de doğruysa sonucu da doğrudur dikkat edin geçerli argümanların doğru veya yanlış öncülleri ya da doğru veya yanlış sonuçları vardır demedim koşullara bağlı bir şey söyledim eğer arzuma geçerliyse doğru öncüllerden mantıksal olarak çıkarılabilen doğru bir sonucu vardır başka bir değişle doğru öncülleri bizi doğru sonuca mantıksal olarak ulaştıran argüman geçerlidir de diyebiliriz şu anda bu çok soyut kaldı biliyorum O yüzden birkaç örnekle açıklayalım tamam mı Bir önceki örneğimizde geri dönelim İngiliz felsefeci ayrı Merdo için söylediğim argüman geçerlidir haklı mıyım Evet bu argümanın öncüleri tutarlı bir şekilde doğruysa sonucu da doğru olmalıdır öncülerin doğru ya da yanlış olmasının bir önemi yok bakın bazı öncülleri Yanlış olan bir argümanı ele alalım öyle bir bütün insanlar ölümsüzdür Öykü ayris Merdo insandır s o halde ayrıs Merdo ölümsüzdür Bu argüman da ilk argüman gibi geçerlidir öncülerinin doğru olması bizi doğru sonuca ulaştırıyor Öyle değil mi eğer Bütün İnsanlar ölümsüz olsaydı ve bu durumda ayrı Merdo bir insan olduğuna göre haliyle ayrı öldü onlar ölümsüz olması gerekirdi öncülerinin doğru olup olmadığını bilmediğimiz başka bir örnek düşünelim Bir bütün Uzaylılar İngilizce konuşur öyle ikisi blok Bir uzaylı s Bu yüzden sloc İngilizce konuşur uzaylıların gerçekten var olup olmadığını Hele ki aralarında konuşabilen leri olup ol de bilmiyoruz aynı şekilde İngilizce konuşup konuşmadıklarını da bilmiyoruz durum böyle Olabilir de olmayabilir dedi ama tüm bunlara rağmen bu argüman geçerlidir Eğer birinci ve ikinci önce doğruysa Sonuçta doğru olmalıdır örnek olarak tanımı olmayan anlamsız terimler bile kullanabiliriz O bir tüm sedefler siklet tir öyle 2sinif bir siniftir s o halde sinif bir bisiklettir Burada da öncülerin doğruluğu tanımlanmamış Ama yine de bu argüman da geçerlidir Bu geçerli argüman çeşitlerinden biridir ve diğerlerini gelecek derslerimizde öğrenebilirsiniz Peki o halde geçerli olmayan bir argüman nasıl olur verseniz Eğer bir argüman geçerli değilse o argümanın öncülerinden mantıksal olarak çıkarılabilen doğru bir sonuca ulaşamayız Örneğin öyle bir bütün köpekler tüylüdür ö2 clarin çok türü vardır sekıller köpektir bu durumda bu şekilde yanakları doğrudur ama sonuç yanlıştır Öncüler Bizi doğru bir sonuca götürmüyor Öyle değil mi Çünkü kedilerde tüylüdür Öyleyse bu geçerli olmayan bir argüman öncülerin doğruluğunun önemi yoksa geçerliliğin ne önemi var diye düşünebilirsiniz bu güzel bir soru ve üzerinde uzun uzun tartışılması gerekir kısaca cevaplamak gerekirse geçerlilik argümanın çıkarım kurallarına ve tümdengelim mantığının yasalarına uyup uymadığını belirlemeye yarar bu durumda argümanın iyi çıkarım Lara sahip olduğundan emin olmalıyız size bir örnek vereceğim ve bunun geçerli olup olmadığını soracağım Hazır mısınız Evet o bir bütün meyveler sandalye dir ö2 Kare bir sandalye dirse Öyle ise Kare bir meyvedir bir ne düşünüyorsunuz abone ol