If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Newton'un Prizma Deneyi

Isaac Newton'ın, beyaz ışığın gökkuşağı renklerinden meydana geldiğini nasıl bulduğunu öğrenmek ister misiniz? Orijinal video Mahesh Shenoy tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

bu günümüzde beyaz ışığın gökkuşağının yedi renginden oluştuğunu biliyoruz Peki Sizce bu gerçek nasıl keşfedildi cevabı biliyor olabilirsiniz Evet cevap prizmalarda saklı prizmaları genellikle iki tane üçgen üç tane de dikdörtgen yüzü olan geometrik şekiller olarak tanımlayabiliriz Tabii bir de meşhur bir deney var ki bu prizmalardan Birine beyaz ışık yansıttığımız da gökkuşağının 7 rengi elde edersiniz bu noktada Size bir soru sormak istiyorum Bu deneyi ilk defa yapan kişi olduğunuzu düşünün bu deneyde bulduklarınızla ya da gördüklerinize dayanarak beyaz ışığın gökkuşağının yedi renginden meydana geldiğini söyleyebilir miydiniz Ben söyleyemezdim Hatta bu renkleri prizmanın oluşturduğunu bile iddia edebilir bu düşünseniz Bu deneyi yapan biri neden beyaz ışığın gökkuşağının yedi renginden meydana geldiği sonucuna varsın ya da renkler farklı açılarda kırıldıkları için Farklı renkler elde ederiz sonucuna neden varsın o zamanlar insanlar beyaz ışığın beyaz ışık olduğunu düşünürler Yani bunun Yedi renkten meydana geldiği kimsenin aklına gelmezdi Sonuç olarak beyazla diğer renkler gibi bir renktir beyaz ışık prizmanın içinden geçtiğinde de ışığı boyayan Belki de prizmanın ta kendisidir Bu da az önce söylediğim gibi o zamanlardaki popüler görüş olan renkleri prizmanın oluşturduğu savun dan başka bir şey değil Evet insanlar bu deneyle renklerin prizma tarafından oluşturulduğu sonucuna ulaşmışlardır Bu videoda bu sonucun aksine renklerin prizma tarafından oluşturulmadığı Yani bu renklerin beyazı O şimdi zaten olduğu ve prizmanın bunları farklı açılarla [ __ ] sebebiyle bu renklerin elde edildiği sonucuna nasıl ulaşıldığını incelemek istiyorum renklerin prizma tarafından oluşturulmadığı anlamak için o zamanlar bir dahil olmak gerekliydi bahsi geçen dahi s sizin de bildiğiniz gibi Isaac newton'dan Başkası değil azami utanın ya da Newton nasıl telaffuz ettiğimiz pekte önemli değil bilimsel yönteme inanan ve dolayısıyla bir teorinin doğru olup olmadığını anlamak için deney yapılması gerektiğini düşünen bir bilim insanıydı şu anda bu zaten her zaman yapılan bir şey ama o zamanlar kimse bu şekilde ilerlemiyor ve herkes içgüdülerine dayanarak hareket ediyormuş Yani eğer bir teori ya da fikir hoşlarına giderse ona inanıyorlar mış bu çizime baktığımızda da aklınıza gelebilecek şeylerden biri olan teori ya Ne dedin prizma tarafından mı oluşturulduğu teorisi de o zaman için son derece İnanılır bir teorim iş Çünkü gözümüzle bakınca Yani ilk bakışta Sanki gerçekten de öyleymiş gibi görünüyor Isaac Newton'ın renklerin prizma tarafından oluşturup oluşturmadığını incelemek için bir dizide ne yapmış yaptığı deneylerden birinde prizmanın önüne bir başka prizma koymuş bunun altında yatan mantık sa şuymuş prizma Eğer beyaz Işık'tan bu renkleri oluşturabiliyor sa Belki bu renklerden de başka renkler oluşturabilir Evet Newton buraya başka bir prizma koyarak Farklı renkler elde edip edemeyeceğini görmek istemiş deney sonucunda yine aynı renkleri elde ettiğini görmüş bunu da prizmanın Yedi renkten başka renk oluşturmaması olarak yorumlamış ve neden sadece beyaz Işık'tan yola çıkarak renk oluşturduğu teorisini sorgulamaya başlar O beyaz Işık'tan renk oluşturabiliyor sa bu renklerden neden başka renkler oluşturmuyor acaba diye düşünmüş Bu arada bu sonucun o zamanın popüler teorisini tamamen çürümediğini de eklememiz lazım yani belki de beyaz ışık Özeldir ve prizma sadece beyaz Işık'tan renk oluşturabiliyor dur bunun üzerine ikinci bir deney yapan yırtın bu deneyle şüphelerinin doğru olduğunu da kanıtlamış bu meşhur deneyde ikinci bir Prizmayı bu şekilde ters çevirerek diğerinin önüne yerleştirmiş ve bunun üzerine bu tarafta sadece beyaz ışık görmüş bunun üzerine de renkleri oluşturan un prizma olmadı yani bu renklerin beyaz ışık içinde zaten olduğu sonucuna ulaşmış prizma renkleri farklı açılarla kırmaktan başka bir şey yapmıyormuş beyaz ışığın gökkuşağının yedi renginden meydana geldiği de işte bu şey bu iş edilmiş Şimdi biz de bu çizim üzerinden deneyi yapacağız bu iki prizma Eğer özdeş s Yani eğer aynı malzemeden yapılmışlar saboşun are bu prizmadan buna geçerken ortam değiştirmedik leri için kırılmazlar öyle değil mi Evet ışınlar bu şekilde Yollarına devam ederler ama buraya ulaştıklarında yani prizmadan çıkacakları zaman İşler değişir Bu arada bunun paralelkenar bir ortam olduğunu da düşünebiliriz ve bundan önceki videolarda birbirlerine paralel olan ortamlardan geçen ışınlarda gelen ışınla yansıyan ışın her zaman birbirine paralel olduklarını görmüştük Bu da renklerin hepsinin buna paralel olacağı anlamına gelir Padi çizelim işte böyle az önce de söylediğimiz gibi burada renk görmediğimizi de hemen eklemek istiyorum Evet burada sadece beyaz ışık görürüz size hemen bir fotoğraf göster bu çıkan Işın beyaz olduğunu görüyorsunuz değil mi Evet yansıyan ışın beyaz Peki neden beyaz daha önceki videolarda bunu da görmüştük sebebi gelen ışığın tek bir Işın içermiyor olmasıdır Buraya gelen ışıkta bir sürü Işın vardır Evet çizme bir tane daha beyaz ışığın ekledim Buda prizmanın içinde kırıldı renkleri ayrıldı ama prizmadan çıkarken kırmızı şın mavi ışınların kesişme ye başladı görüyorsunuz inişte Bu mantıkla bunların arasından geçen bir başka ışığında belki sarı rengi diğerlerinin üzerine gelecek Yani tüm renkler prizmadan birbirine paralel olacak şekilde çıktıkları için renkler birbirinin üzerine gelir ve biz de beyaz Işık'tan başka bir şey görmeyiz renklerin üst üste geldiklerinde beyaz görünüyor olmaları beyaz ışığın diğer tüm renkleri barındırdığı sağlığını destekliyor ve belki unuttum ve Beyaz'ın ayrı bir renk olmadığını ve renkleri prizmanın oluşturmadığını bu şekilde kanıtlamıştır beyaz ışık Tüm bu renklerin birleşimi ile oluşuyor prizmada renkleri farklı açılarla kırıyor ve bu şekilde bir sonuç elde ediyoruz Newton argümanı desteklemek için başka deneylerde yapmıştır Bunlardan biri Newton renk çarkı olarak bilinir Newton üzerinde yedirenk bulunan bir çarkı almış ve bu çağı çok hızlı bir şekilde çevirdiğinde sadece beyaz rengi görmüş isterseniz bunu sizde deneyebilir ve beyazdan başka bir renk göremeyeceğiniz sonucuna Kendi kendinize de ulaşabilirsiniz Tabi bu daha Beyaz'ın tüm renkleri ya da gökkuşağının 7 rengi ne barındırdığı savunma destekler nın yaptığı bu deneyler çok basit olmalarına rağmen elde ettiği sonuçlar o zamanlar için son derece çarpıcı sonuçlar Hatta bu sonuçlar günümüzde ışık ve renkler hakkında nasıl düşündüğümüz üzerinde de etkili ve bilimsel bir devrim niteliğinde o