Ana içerik
11. Sınıf Biyoloji
Konu: 11. Sınıf Biyoloji > Ünite 1
Ders 1: Denetleyici ve Düzeleyici Sistem, Duyu Organları- Sinir Sistemi
- Sinir Sisteminin Yapısı
- Sinir Sisteminin Fonksiyonları
- Otonom Sinir Sistemi
- Otonom ve Somatik Sinir Sistemi
- Motor Fonksiyonlar
- Kas Gerilme Refleksi
- Nöronun Anatomisi
- Nöronların Yapısına Genel Bakış
- Nöron Fonksiyonlarına Genel Bakış
- Nöronlarda Atlamalı İletim
- Gri ve Beyaz Madde
- Beyin
- Beyincik
- Beyin sapı
- Subkortikal Serebrum
- Serebral Korteksin İşlevlerine Genel Bakış
- Hemisferlerin Faklılıkları ve Hemisfer Baskınlığı
- Nörotransmitter Sistemlerin Anatomisi
- Beyin Araştırmalarında Kullanılan İlk Yöntemler
- Beyin Araştırmalarında Kullanılan Modern Yöntemler
- Muhteşem Bezler: Endokrin Sisteminiz
- Endokrin Sistemi
- Endokrin Bezleri ve Hormonlar Tekrar
- Hipotalamus ve Hipofiz Bezi
- Hormon Türleri
- Hormonal Faaliyetin Hücre Düzeyinde İşleyişi
- Endokrin Sisteminin Davranış Üzerindeki Etkisi (1. Bölüm)
- Endokrin Sisteminin Davranış Üzerindeki Etkisi (2. Bölüm)
- Akıl Hastalıkları
- Alzheimer Hastalığı: Plaklar ve Yumaklar
- Depresyonun Teşhisi
- Depresyon ve Bipolar Bozukluk
- Depresyon ve Majör Depresif Bozukluk
- Diyabet Türleri
- İnsan Gözünün Yapısı
- Görsel Algı Bilgisi
- Işığın Adım Adım Taşınması
- Işık Reseptörleri (Çubuk ve Koni Hücreler )
- Işık Reseptörlerinin Göz Çukurundaki Dağılımı
- Görsel Algının İşlenmesi
- Özellik Sezinleme ve Paralel İşleme
- İşitsel Yapı (1. Bölüm)
- İşitsel Yapı (2. Bölüm)
- İşitsel Bilgilerin İşlenmesi
- Olfaksiyon (Koku Alma) - Yapısı ve İşlevi
- Feromonlar
- Gustasyon (Tat Alma) - Yapısı ve İşlevi
- Somatik Duyular (Somatosensasyon)
- Periferik Somatosensasyon (Somatik Duyular)
- Duyusal Adaptasyon ve Amplifikasyon
- Somatoduysal Homunkulüs
- Propriyosepsiyon ve Kinestezi
- Acı ve Sıcaklık
© 2023 Khan AcademyKullanım ŞartlarıGizlilik PolitikasıÇerez Politikası
Duyusal Adaptasyon ve Amplifikasyon
Bu videoda, aralarında ne gibi farklar olduğunu anlamak için duyusal adaptasyon ve amplifikasyonu inceliyoruz. Ronal Sahyouni anlatıyor. Orijinal video Ronald Sahyouni tarafından hazırlanmıştır.
Tartışmaya katılmak ister misiniz?
Henüz gönderi yok.
Video açıklaması
Duyusal Adaptasyon ve Amplifikasyon Duyusal adaptasyon nedir? Duyusal amplifikasyon nedir? Adaptasyonla başlayalım. Duyu adaptasyonu, duyu reseptörünün sabit bir uyarıya karşı hassasiyetinin zamanla değişmesidir. Ve bu, temelde bir aşağı-regülasyondur. Vücudumuzun bir noktasındaki bir duyu reseptörünün aşağı-regülasyonudur. Mesela elinizi bir masanın üzerine koyarsanız, El masanın üzerinde. Elinizi masanın üzerine koyduğunuz anda, parmaklarınızdaki ve avucunuzdaki çok sayıda basınç reseptörü, basınçta bir değişim tespit eder. Ve tüm bu basınç reseptörleri aynı anda beyne birer sinyal gönderir. Elinizi birkaç saniye daha masanın üstünde tutarsanız, basınç reseptörlerinin ateşlenmesi kesilir. Hatta elinizin masayla temas halinde olduğunu bile unutabilirsiniz. Bunun nedeni, adaptasyon. Başka bir açıdan da düşünebiliriz. Mesela buraya bir basınç reseptörü çizeyim. Bu basınç reseptörü, elimizde yer alıyor. Bu hücre gövdesi. Burası akson, bu da akson terminali. Elinizi masaya koyduğunuz anda, elinizin ağırlığı masaya uygulanıyor. Bu da bir basınç yaratıyor ve hücrenin bir aksiyon potansiyeli ateşlemesine neden oluyor. Sonra bu aksiyon potansiyeli beyne ulaşıyor. Ama elinizi bir süre daha masanın üzerinde tuttuğunuzda, artık basınçta bir değişiklik olmuyor. Dolayısıyla bu hücre beyne sinyal göndermeyi kesiyor. Aslında elinizi masaya bastırmaya başlarsanız, yine anlık bir basınç değişimi olacak. Ama aynı şekilde bastırmaya devam ederseniz, basınç yine sabitlenecek. Özetle, adaptasyon bu. Vücudumuzun çeşitli kısımlarındaki sinirlerin, uyarıdaki değişimlere tepki vermesi. Uyarıda bir değişme olmadıkça, beyne bilgi gönderilmiyor. Bunun tersi olarak, amplifikasyon, bir yukarı-regülasyondur. Çevredeki bir uyarının yukarı-regülasyonu. Mesela bir ışık ışını gözümüze geliyor. Önceki videolarda, görme duyusundan bahsetmiştik. Bir ışık ışınının elektriksel bir atıma nasıl dönüştüğünü, beyne nasıl iletildiğini konuşmuştuk. Işık ışını, gözünüzdeki bir fotoreseptöre çarpıyor. Ve bu, zincirleme bir reaksiyon başlatıyor. Mesela ışın tek bir moleküle çarptı, diyelim. Bu molekül, iki molekülü tetikliyor. O iki molekül de ikişer molekülü aktive ediyor. Bu böylece gidiyor. Yani tek bir ışık ışını, bir hücrenin ateşlenmesine neden oluyor. Ve bu hücre bir aksiyon potansiyeli ateşlediğinde, bu hücre başka iki hücreye bağlıysa mesela, o hücreler de birer aksiyon potansiyeli ateşliyor. Sonra onlar da ikişer hücreyi tetikliyor. Bu da böyle sürüp gidiyor. Sonuçta bu hücrenin başlattığı sinyal, yükseltilmiş, yani amplifiye edilmiş olarak beyne ulaşıyor. Yani özetle amplifikasyon da bu. Adaptasyon önemli bir şey. Çünkü hücre aşırı uyarılırsa, zarar görebilir. Hattâ ölebilir. Dolayısıyla adaptasyon önemli bir özellik. Mesela bu bir basınç reseptörü değil de acı reseptörü olsaydı ve çok şiddetli bir acı sinyali alsaydı. Örneğin acı reseptörlerini etkinleştiren "kapsaisin" diye bir molekül var. Başka bir videoda da bahsetmiştik. Eğer çok fazla kapsaisine maruz kalırsa, hücre ölebilir. O yüzden hücrelerin aşağı-regülasyonu çok önemli. Çevredeki tüm uyarılara adapte olabilmeleri çok önemli. Bu sayede hem hücrelerimiz ölmüyor hem de beynimiz aşırı bilgi akışına maruz kalmıyor.