If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Mitoz

Mitoz, hücrelerin bölünme şeklidir. Mitozun tüm evrelerinde (profaz, metafaz, anafaz ve telofaz) neler olduğunu öğrenelim.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Daha önceki videoda, hücrelerin yaşam döngüsünün temel kısmı olan interfaz1hakkında konuşmuştuk. Bu evre; hücrenin büyüdüğü, DNAlarını kopyaladığı evredir. Şimdi de asıl hücre bölünmesi hakkında, yani mitoz hakkında konuşacağız. Mitozu bir çekirdeğin, aynı genetik bilgiye sahip iki çekirdeğe dönüştüğü bir süreç olarak tanımlayabiliriz. Mitozdan sonra ise sitokinez evresini görürüz. Sitokinezde, sitoplazmaların bölünüp bu çekirdeklerin farklı hücrelere ayrılacağını göreceğiz. Yani buradaki hücrenin nasıl hücrelere dönüştüğünü göreceğiz. Şimdi bunun nasıl gerçekleştiğine bir bakalım. İnterfazın son aşaması burada görünsün. Hücremiz büyümüş, DNA'sını kopyalamış, iki sentrozomu var. Tamam mı ? Buraya kadar anlaştık. Mitozun ilk evresinde şunları göreceğiz. Yerim yeterli olmadığı için biraz daha küçük çizeceğim arkadaşlar. Burada hücreyi görüyorsunuz. Yani interfazdan bu aşamaya geçiyoruz. Ve bazı şeyler olmaya başlıyor. Bir takım olaylar oluyor hücredee. Öncelikle kromozomlar daha yoğun bir hale geliyor. Bunu ışık mikroskobu aracılığıyla gözlemleyebilirsiniz. Örneğin, şuradaki pembe kromozoma bakalım. İnterfaz videomuzda bahsettiğimiz gibi bu kromozom replikasyon sonucu iki kardeş kromatitin7bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Mesela şu şekilde görünebilir. Mikroskopta baktığımızda bu tarz bir şey görürüz. Tabii ki pembe görmeyiz ama kitaplarda rastlayabileceğimiz klasik kromozom şeklinde görürüz. Burada kardeş kromatitleri birleştiren sentromer var. sentromer Gördüğünüz bu kardeş kromatitler kromozom olarak adlandırılır. Replikasyondan önce de, bu pembe şeyler bir kromozom olarak kabul edilir. Şimdi de mavi bir kromozom çizelim. Aynı şekilde bu da diğer kromozom gibi yoğunlaşmış bir yapıdadır. Kardeş kromatiti çizelim. Birbirlerine sentromer aracılığıyla bağlılar. Mitoz başlarken bu yoğunlaşmış yapıda olurlar ve çekirdek zarı yavaşça kaybolmaya başlar. Şu şekilde yavaşça kayboluyor. Sonrasında, gördüğünüz bu iki sentrozom hücrenin iki farklı yanına doğru hareket eder. Biri buraya doğru gelir. Diğeri de "benim senle işim olmaz arkadaş" der. Öbür tarafa doğru gider. Dolayısıyla hücrenin iki zıt tarafına gelirler. Yani bu gerçekten inanılmaz bir şey. ''Bu buraya geliyor, şu şuraya geliyor.'' demek kolay. Dışarıdan demesi kolay yani. Öyle atıp, tutmak. Sen biliyor musun bu oraya nasıl gidiyor? Ama bildiğiniz gibi hücrenin bir beyni yok. Bu gibi olaylar; örneğin hücrenin yaşam döngüsü, bu döngüdeki sinyallerin hücreyi belirli noktalarda tetiklemesi sonucunda meydana gelen, kimyasal ve termodinamik tepkimelerle gerçekleşiyor. Bunların olması gerçekten inanılmaz! Yani hücrenin içinde bir beyin yok kendi başına karar verip. Sen oraya gidiyorsun o zaman ben bu tarafa gideyim gibi gibi bir mekanizma olmadığını düşünün. Yani tamamen kimyasal ve termodinamik tepkilerle olşan eylemler bunlar. Yani basit olarak adlandırdığımız bir yapının, böyle şaşırtıcı derecede karmaşık bir sisteminin olması gerçekten çok ama çok ilginç. Herhangi bir zekası olmamasına rağmen ne yapacağını biliyor. Zekası olup ne yapacağını bilmeyen bir dolu arkadaşımız var değil mi etrafımızda? Ama şimdilik onlardan bahsetmeyelim. Tekrar hücremize dönemim. Sistemin genel mekanizması aydınlatılmış durumda. Ama bilim insanları hala bazı şeyleri anlamaya çalışıyor: Olması gerektiğinde olan bu farklı şeyler nasıl oluyor? Hangi mekanizmalarca oluyor ve gerçekten ne oluyor? Bunları moleküler ya da atomik seviyede anlamaya çalışıyorlar. Biz konumuza dönelim. Mitozun ilk safhasında çekirdek zarı kaybolur. bir anda kaybolur Sentrozomlar hücrenin iki zıt köşesine göç eder. DNA’mız bu yoğunlaşmış kromozom halini alır. Bu sürece profaz adı verilir. Profaz. Mitozun profaz evresi. Bir sonraki evrede... Şuraya tekrar hücremizi çizelim. Aynı yeşil rengi kullanalım. Bu evrede, gördüğünüz gibi çekirdek zarı artık yok. Ve kromozomlar, hücrenin ortasında sıralanmış durumdalar. Burada mavi kromozomumuz var. Kardeş kromatitimiz. Bu da diğer kromatit. Ve sentromer aracılığıyla bağlılar. Sentrozomla karıştırmayalım. Buraya da pembe kromatiti çizelim. Bu da diğer kardeş kromatit. Daha önce de söylediğim gibi bunlar gerçekten pembe değil. Line: 95 (Silen=52,68) (EMedp=1,580) Line: 96 (Silen=43,56) (EMedp=1,145) Line: 97 (Silen=61,15) (EMedp=1,486) Line: 98 (Silen=54,69) (EMedp=0,905) Line: 99 (Silen=61,98) (EMedp=0,818) Line: 100 (Silen=54,70) (EMedp=1,081) Line: 101 (Silen=64,87) (EMedp=1,531) Line: 102 (Silen=46,68) (EMedp=1,243) Line: 103 (Silen=70,49) (EMedp=1,064) Line: 104 (Silen=63,13) (EMedp=1,425) Line: 105 (Silen=68,33) (EMedp=1,230) Line: 106 (Silen=46,74) (EMedp=1,065) Line: 107 (Silen=68,65) (EMedp=1,248) Line: 108 (Silen=61,33) (EMedp=1,212) Line: 109 (Silen=48,42) (EMedp=1,867) Line: 110 (Silen=56,38) (EMedp=0,836) Line: 111 (Silen=57,33) (EMedp=1,503) Line: 112 (Silen=57,11) (EMedp=1,469) Line: 113 (Silen=54,52) (EMedp=1,113) Line: 114 (Silen=55,05) (EMedp=1,475) Line: 115 (Silen=65,30) (EMedp=1,633) Line: 116 (Silen=48,31) (EMedp=1,195) Line: 117 (Silen=62,14) (EMedp=1,048) Line: 118 (Silen=44,72) (EMedp=1,189) Line: 119 (Silen=66,31) (EMedp=0,892) Line: 120 (Silen=44,23) (EMedp=1,347) Line: 121 (Silen=63,81) (EMedp=1,108) Line: 122 (Silen=41,59) (EMedp=1,258) Line: 123 (Silen=38,08) (EMedp=1,122) Line: 124 (Silen=54,84) (EMedp=1,294) Line: 125 (Silen=60,07) (EMedp=1,080) Line: 126 (Silen=48,80) (EMedp=1,258) Line: 127 (Silen=32,71) (EMedp=1,100) Line: 128 (Silen=66,81) (EMedp=1,084) Line: 129 (Silen=42,34) (EMedp=1,155) Line: 130 (Silen=59,46) (EMedp=1,509) Line: 131 (Silen=73,50) (EMedp=0,577) Line: 132 (Silen=64,37) (EMedp=1,114) Line: 133 (Silen=54,35) (EMedp=1,608) Line: 134 (Silen=52,34) (EMedp=1,565) Line: 135 (Silen=60,30) (EMedp=1,072) Line: 136 (Silen=60,57) (EMedp=1,165) Line: 137 (Silen=68,98) (EMedp=1,778) Line: 138 (Silen=32,78) (EMedp=1,694) Line: 139 (Silen=48,28) (EMedp=1,365) Line: 140 (Silen=60,84) (EMedp=1,638) Line: 141 (Silen=41,14) (EMedp=1,518) Line: 142 (Silen=60,46) (EMedp=1,479) Line: 143 (Silen=59,88) (EMedp=0,761) Line: 144 (Silen=62,78) (EMedp=1,508) Line: 145 (Silen=53,20) (EMedp=0,877) Line: 146 (Silen=72,44) (EMedp=0,738) Line: 147 (Silen=59,69) (EMedp=0,932) Line: 148 (Silen=34,97) (EMedp=1,120) Line: 149 (Silen=63,12) (EMedp=1,135) Line: 150 (Silen=48,91) (EMedp=1,194) Line: 151 (Silen=61,04) (EMedp=1,201) Line: 152 (Silen=56,98) (EMedp=0,967) Line: 153 (Silen=32,04) (EMedp=1,508) Line: 154 (Silen=66,59) (EMedp=1,931) Line: 155 (Silen=45,67) (EMedp=1,520) Line: 156 (Silen=47,94) (EMedp=1,462) Line: 157 (Silen=64,97) (EMedp=1,282) Line: 158 (Silen=59,63) (EMedp=1,181) Line: 159 (Silen=77,57) (EMedp=1,153) Line: 160 (Silen=72,76) (EMedp=0,987) Line: 161 (Silen=68,05) (EMedp=0,894) Line: 162 (Silen=61,59) (EMedp=1,243) Line: 163 (Silen=67,55) (EMedp=1,031) Line: 164 (Silen=56,97) (EMedp=1,033) Line: 165 (Silen=67,95) (EMedp=1,003) Line: 166 (Silen=65,54) (EMedp=0,836) Line: 167 (Silen=69,64) (EMedp=0,859) Line: 168 (Silen=48,34) (EMedp=1,192) Line: 169 (Silen=62,86) (EMedp=1,095) Line: 170 (Silen=50,17) (EMedp=1,133) Line: 171 (Silen=44,22) (EMedp=1,333) Line: 172 (Silen=58,32) (EMedp=0,775) Line: 173 (Silen=70,26) (EMedp=0,861) Line: 174 (Silen=48,75) (EMedp=1,146) Line: 175 (Silen=52,39) (EMedp=1,304) Line: 176 (Silen=57,30) (EMedp=0,741) Line: 177 (Silen=57,88) (EMedp=1,521) Line: 178 (Silen=63,04) (EMedp=0,735) Line: 179 (Silen=58,76) (EMedp=0,720) Line: 180 (Silen=55,29) (EMedp=1,351) Line: 181 (Silen=39,17) (EMedp=1,276) Line: 182 (Silen=60,57) (EMedp=1,646) Line: 183 (Silen=62,61) (EMedp=1,257) Line: 184 (Silen=50,03) (EMedp=0,921) Line: 185 (Silen=56,38) (EMedp=0,971) Line: 186 (Silen=53,53) (EMedp=1,247) Line: 187 (Silen=68,78) (EMedp=0,914) Line: 188 (Silen=68,56) (EMedp=1,048) Line: 189 (Silen=61,33) (EMedp=0,997) Line: 190 (Silen=57,02) (EMedp=1,345) Line: 191 (Silen=55,62) (EMedp=0,985) Line: 192 (Silen=56,71) (EMedp=1,351) Line: 193 (Silen=63,44) (EMedp=0,993) Line: 194 (Silen=53,78) (EMedp=1,252) Line: 195 (Silen=67,05) (EMedp=1,754) Line: 196 (Silen=59,55) (EMedp=1,377) Line: 197 (Silen=62,70) (EMedp=0,999) Line: 198 (Silen=52,04) (EMedp=1,011) Line: 199 (Silen=55,26) (EMedp=1,122)