Karboksilik Asitlerin Adlandırılması

Karboksilik asitleri sistematik olarak adlandıralım. Böyle bir molekülümüz olsun. Bu bir karboksilik asit. Burada bir karboksil grubu var. Bunu sistematik olarak adlandırmak için, basit alkenleri adlandırırken kullandığımız yolu kullanalım. Herhangi bir organik molekülü adlandırırken, önce en uzun karbon zincirini bulmamız gerektiğini görmüştük. Buradaki en uzun zincir 1, 2, 3, 4 karbonlu. O zaman molekülün adının başına büt- gelecek, Bu bir bütan. Bütan yerine aslında, molekül bir karboksilik asit olduğu için, bir karboksil grup içerdiği için- bütanoik asit olarak adlandırabiliriz. Şimdi karboksil grubun nereye bağlandığını belirtip belirtmeyeceğimizi merak ediyor olabilirsiniz. Karboksilik asitin nasıl düzenlendiğine bakarsak, karboksil grubun, karbon zincirinin daima ucunda yer aldığını görürüz. Bu yüzden bağlandığı yeri belirtmeye gerek yok. Numaralandırmaya karboksil karbonunun olduğu yerden başlanır. Numaralandırırsak, bu 1'inci karbon, bu 2'inci, 3'üncü ve 4'üncü karbon olur. Bu yüzden karboksil grup için numaralandırmaya gerek yoktur. Başka bir tane yapalım. Böyle bir örneğimiz olsun. Buraya bir karbon daha koyalım ve buraya da bir metil grubu koyalım. Evet, belli ki bu bir karboksilik asit. Bu örneği adlandırmak için yine ilk olarak, en uzun karbon zincirini bulmalıyız. 1, 2, 3, 4, 5, ve 6 O zaman molekülün başına hekz- eki gelecek bu bir hekzan. Sadece hekzan değil, hekzanoik asit. Buraya bağlı bir karboksil grubu var, o zaman bu bir hekzanoik asit. Henüz bitirmedik, daha burada bir metil karbonu var. Numaralandırmaya her zaman bu karbonil karbondan başlıyoruz. 1, 2, 3, 4, 5, ve 6. Metil, 3 numaralı karbona bağlı, o halde, molekül 3-metil hekzanoik asit. Bir tane daha yapalım. Böyle bir molekülümüz olsun. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 karbonlu olsun. Karboksil grubunu buraya koyalım. Burada da bir çift bağımız olsun. Bunu nasıl adlandıracağız? Yine, önce en uzun karbon zincirini arıyoruz. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 karbonlu, o zaman başına hept- gelecek. Bu bir heptan. Dikkat ederseniz, aslında bu bir alkan değil. Burada bir çift bağ var. Bu bir heptan. Molekül sadece bir alken olsaydı, hepten olarak adlandırabilirdik. Ama molekül bir karboksilik asit. Bu bir hepten Çift bağın yerini belirtmek için numaralandırmaya karbonil karbondan başlıyoruz. Biraz önce de aynısını yapmıştık 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Henüz bitirmedik ama bu molekülü 3-hepten olarak ya da hept-3-en olarak da adlandırabiliriz. Bu daha alışılmış bir kullanımdır çünkü 3. karbondan başlayıp 4. karbona uzanan bir çift bağ olduğunu gösteriyor. Ama bu normal bir alken değil, bir karboksilik asit. O yüzden bir alken gibi sonlandırmak yerine, karboksil grubu içerdiğini belirtecek şekilde 3-heptenoik asit olarak adlandırıyoruz. Bu örneği biraz daha irdelemek istersek, çift bağa bağlı bu iki karbonun, bu karbon ve bu karbonun sıralandığını görebiliriz. Şöyle çizelim. Her ikisinin de belirtmediğimiz birer hidrojenleri var. Bu molekülü tekrar yazmak ya da çizmek istersek, şöyle yapabiliriz. Şöyle iki karbonumuz olur. Bir hidrojen böyle yukarıya doğru, bir hidrojen aşağıya doğru yönelir. Buradaki karbona büyük bir fonksiyonel grup bağlayalım. Buna R diyelim. Buradakine ise diğer 3 karbonlu fonksiyonel grubu bağlayalım. Buna da R üssü diyelim. Buradakine ise diğer 3 karbonlu fonksiyonel grubu bağlayalım. Bu şekilde bakarsak, fonksiyonel gruplar çift bağın karşılıklı tarafındalar. Birbirlerinden ayrılar. Bu durumda, isterseniz bu molekülü trans-3-heptenoik asit olarak adlandırabilirsiniz. Bu isim grupların ayrı uçlarda olduğunu belirtir. Ama burada gerçekten de 3 boyutlu düzende çizdiğimi varsaymalıyız.