If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Hayvan Gelişimi: Bizler Sadece Tüplerden İbaretiz!

Hank, organizmaların büyüdüğü ve geliştiği süreci anlatıyor ve eninde sonunda hepimizin tüplerden ibaret olduğu sonucuna ulaşıyor. Orijinal video EcoGeek tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Ya sen bir mucizesi Bunu biliyor muydun bugün hayvanların gelişimi ve yaşamın mucizeleri hakkında konuşacağız hayvanların bir sperm hücresiyle bir yumurta hücresinden yola çıkarak Çok hücreli organizma dönüşmeleri Gerçekten inanılmaz sadece inanılmaz da değil baş döndürücü olan üstü muhteşem Evet muhteşem size bir şey söyleyeyim mi Aslında da aslında hepimiz sadece birer tüp üs yapmaya Evet hayvanlar türlü türlü şekilleri boyutları ve zeka düzeyleri var ve biz Yani insanlar sonsuz Erdem imizin bir parçası olarak hayvanları da sınıflandırmanın bir yolunu Tabii ki bulduk onları birbirlerine ne kadar benzediklerini yola çıkarak sınıflandırıyoruz hayvanlar alemi kendi içinde film bu şubeleri ayrılır bugün hayvanların içinde bulundukları firma göre farklılıklarından bahsedeceğiz bu farklılıklar gelişimlerinin en başında ortaya çıkan farklılıklar Superman yumurtayı döllemesi esnasında Evet o kısacık anda o kadar önemli kararlar verilir ki Sonuç olarak hangi Çok hücreli varlığa dönüşecek size bağlı olarak da embriyo devresindeki bu ön hazırlıklar birbirinden son derece farklı sonuçlar doğru Deniz süngerlerinin merhaba diyeyim hayvan filmleri en basit organizmadan yani Deniz süngerlerinin başlayarak giderek karmaşıklaşan hayvanın karmaşıklığı ne kadar simetrik olduğu kaç tane organ olduğu ve celle ne kadar özellikle gibi ölçütler bakılarak belirlenir Örneğin Deniz suyu gelişme sıkışan tam bir facia herhangi bir organı da yok aslına bakarsanız canlı bildiğiniz süngerini blendırdan geçirip elde ettiğiniz Multi sabaha kadar dinlenmeye bırakırsanız hayatta kalan üzeri biraraya geldiğini ve yeniden bir denizin gene dönüşmeye çalıştıkları şahitlik edebilirsiniz bunu başka bir hayvanla daha yok yok Bence denemeyin hayır hayır bu örnekte bazı hayvanların Deniz süngerleri ne göre çok daha karmaşık olduklarını ve bu karmaşıklığın da gelişimlerinin ilk bir kaç saat içinde neler Olup Bitti ile alakalı olduğunu anlatmaya çalışarak söyledim size aklınızda tutmanızı kolaylaştıracak bir şey söyleyeyim mi Bir Hayvan ne kadar çok etrafında başka şeyler sarılı bir tüpe benziyorsa o kadar karmaşıktır ne mi diyorum hemen anlatayım karmaşık bir yaşam formu ile karşı karşıya olduğumuzu gelişiminin ilk evrelerinde kaç adet koku katmanı oluştuğuna bağlı olarak açıklayabiliriz Deniz süngerlerinin de Bu dokulardan sadece bir tane var denizanaları ve deniz mercanların da iki ve diğer tüm karmaşık hayvanlarda da üç tane var Bu da gelişimin ilk evrelerinin hayvanların çoğu için benzer olduğu anlamına gelir Sperm ve yumurta hücrelerinin ikisinin de gamet olduklarını Yani tek bir kromozom bizi Taşıyan haploit hücrelere olduklarını biliyorsunuz süper yumurtayı döllendiğinde iki haploit hücre içerdikleri bilgileri birleştirerek bir zigota dönüşürler Bu da O ana göre çok uzun bir süre sonrasında bahsediyor olsak da iki kromozom dizisi Taşıyan çok ama çok güzel ortaya çıkaracağı varlık hakkındaki tüm bilgiler içeren diploit hücre dir da alalım ve döllenmeden bir buçuk saat Geçmiş olsun işte bu noktada Zigot bölünme ve mitoz da ayrılmaya başlamıştır bile 2 4 8 16 32 hücre derken morlu adı verilen yapıyı oluşturur nasıl telaffuz ediyormuş deneyelim olur morulla bir duta ya da böğürtlene çok benzer ve ismi de zaten Latince'de bu anlama gelen bir kelimeden türemiştir leziz morla turtası Afrin ediyorum ben böyle devam edersem bize yasak gelecek Kesinlikle daha fazla hücre ortaya çıktıkça bu katı hücre yağını merkezde bir boşluk oluşturacaksınız ıyı salgılamaya başlar bunun sonucunda da ortası boş olan bir küre Yani biraz tuğla ortaya çıkar şimdi çok dikkat edin çünkü zırt dediği yere geldik aklımıza ilk gelen hayvanların çoğunun Ağzı var Öyle değil de benzer bir şekilde çoğunun anneside var Bu arada bu videoda birçok defa an isteyeceğim bunun için isterseniz kıkırdama larımızı bir kısmını Sonra yasaklayın işte bir tane daha anüs ağzı vermiş olan birçok hayvan var tabi Deniz süngerleri hariç süngerlerin bir ağzı ve annesi yoktur bu bu olarak Annem onların denizanalarının ve mercanların da arkadaşlar Hem ağız hem de Alice görevi gören Tekbir delikleri var Tamam mı Bundan biraz daha karmaşık bir canlı olduğunuz için şu anda şükür ettiğinizi duyar gibiyim Bu arada kayda değer bir nokta bu hayvanlar radyal simetriye sahip yani Ağız ve anüs görevi gören delikleri merkezde ve simetrik olarak Buna göre düzenlenmiş Hiç yoktan İyi demişim gelen de içi metre yok ama sonuçta bu hayvanların da Ağız ve an üstleri aynı yerde Düşünsenize daha karmaşık olan hayvanlar burada deniz yıldızları Deniz kestaneleri ve yassı su kirpiklerini ayrı tutacağım iki taraflı simetriye sahipler iki tarafında birbirine benzeyen iki taraflı bir vücudumuz var öyle değilmi bir başka önemli benzer Ağzımızın olduğu yerden farklı bir yerde olamayan işimiz var bu ayında son derece önemli çünkü biz hayvanlar olarak bir ucunda Ağız ve diğer ucu da almış bulunan Bir tüp bir sindirim kanalı etrafında oluşmuş canlıları bu kanalın alışma sürecine gastrulasyon adı verilir bu son derece önemli en son bu asodak bu ortası boş bir hücre topu gastrulasyon bulastı olanın tek bir noktasında bir girinti oluşmasıyla başlar arkadaşlar plast olanın içeriye göçen ya da kendi üzerine kapanan noktasına blastopor adı verilir ağzı vermiş aynı olan hayvanlar için gelişim bu noktada durur her iş için tek bir delik kullanıyor olmalarının sebebi de budur Ama diğer hayvanlarda bu girinti diğer uçta bileşene kadar ilerlemeye devam eder bunun sonucunda hücrelerden yapılmış içi boş bir boncuğa benzeyen bir yapı oluşur ve buna da gastrula adı verilir bu noktada bunun Sonuç olarak ne tip bir hayvana dönüşeceğini bağlı olarak iki farklı şey gerçekleşebilir biraz spor tarafından oluşturulan yapının ağız görevi görecek hayvanlar ki bunlar protoss ton yani birincil ağızlı olarak adlandırılırlar biraz poponun oluşturduğu yapının annesi görevi gördüğü hayvanlar sa Düt rostom yani ikincil ağızlar olarak adlandırılan bir hangisi miyiz Hadi hemen not edin tahminlerimiz göreyim Ford aldılar yani tüm omurgalılarda yakın akrabamız olan Örneğin O yıldızları gibi hayvanların hepsi Düt roston yani ikinci lazımdır arkadaşlar ve bu da hepimizin bir zamana küçük bir hücre yumağına bağlı bir Einstein ibadet olduğunuz anlamına gelir Evet Hepimiz bir zamanlar böyleydik kutlarım Umarım ne demek istediğimi anlamışsınızdır bir hayvanın gelişimindeki ilk aşamalardan biri sindirim sisteminin oluşmasıdır ve bu tüm hayvanlar için ister bir tardigrad ya da daha yaygın olan ismi de su ayısı olsun ister kutup ayısı hepsi için aynı bu küçük hücrelerden yapılmış içi boş bir boncuğa benzeyen yapıp esnada sadece iki doku katmanı kalınlığındadır dış katmanı ektoderm iç katmanı endoderm modelleri ve bunlardan Dayan katmanlar olarak bahsedilir gelişimde Bu noktadan ağız anüs kombosu bulunan hayvanlarına sadece 2gen katmanları vardır Bu hayvanlar diploma lastik olarak adlandırılır ve bu şekilde duvarlar Ve bu son derece normaldir ama ağzı anüsünden farklı olan bizim hayvanlar üçüncü bir doku geliştirir ve bu sayede triploblastik olarak sınıflandırınız burada ektoderm hayvanın derisi sinir hücreleri omuriliği ve beynin büyük bir kısmını oluşturur en bu hem ise sindirim yolunu yemek borusuna midesi bağırsakları oluşturur bazı hücreler Ender ve ektodermden ayrılarak mezoderm adını alan farklı bir katman oluştururlar bu hücrelerde Sonuç olarak kaslar dolaşım sistemi üreme sistemi ve omurgalılar söz konusu olduğunda kemiklerin çoğunu oluşturacaktır Peki embriyo bu noktada nasıl görüntü muhteşem Bu aşamadan sonra da bir Uç Uç Böceği ne ya da bir morsa dönüşü Arkadaşlar bu noktada biyologların çok ama çok önemli saydıkları ama doğruluğu kanıtlanmamış bir teori den bahsetmek istiyorum çünkü bir hayvan embriyosunun gelişmiş bir hayvana dönüşmesi hakkında faydalı çok çok faydalı bir bakış açısı sunuyor ama aynı zamanda biyografi saatimiz içinde çok güzel bir malzeme olacak arkadaşlar işte 1800'lerin ortasında Alman zorluk örgüsü Hakkı bugün evrimsel tekrarlanma teorisi adıyla bilinen teori ispatlamak istedi basit olarak ki bu işte basit bir şey değildir evrimsel tekrar lan Ben 10 projeni fil ojeni tekrarlar der Bu da ne şimdi diyorsunuz Haklısınız bir dakika bu şu demek on projeni yani embriyonun büyüme ve gelişimi fil ojeni yani türlerin evrimsel tarihini tekrarlar başka bir değişle bir insan embriyosunun gelişimi sırasında tek hücreli bir organizmanın bir insana dönüştü 100 milyon yıla yayılan evrimsel aşamalardan geçmekte olduğunu söyleyebiliriz e kıl vermeni aynı dönemde yaşamıştır ve Darwin'in meşhur kitabı türlerin kökenindeki özellikle dememeli ya da kuş olsun Tüm omurgalı embriyolarının birbirlerine ne kadar çok benzediklerini içeren bölüm onu derinden etkilemiştir Halbuki Darwin bunu evrimin tarihini yeni baştan yazmak için doğru bir yol olarak düşünmüyordu sadece embriyolojik benzerliklerin türler arası yakın akrabalık için bir kanıt olduğunu düşünüyordu Akalın burada biraz ahmakça davrandığını düşünebiliriz Çünkü darvinin fikrinin ilk kısmını dikkate alıp Kalanına dikkate almayarak kısa zamanda kendini Bu fikre kaptırmış ve bir embriyonun gelişiminin bir türün bu isimlerinin evrimsel gelişimini kopyaladı hakkında birkaç kitap yazmıştır ve bu darbenin savunduğu Fikri tamamen tersidir Neyse Evet arkadaşlar hekıl embriyoları çok uzun süre incelemiş insan embriyosunun boyun kısmındaki kesiklerin balıkların solungaç kesiklerine ne kadar benzediğinden yola çıkarak evrimsel tarihimizin bir noktasında balığa benzeyen bir atamız olduğu fikrini ortaya atmıştır teorisini desteklemek için de embriyolojik gelişimlerinin farklı aşamalarında olan birçok embriyo çizimi yapmış ve bu çizimler dünya üzerindeki birçok ülkede ders kitaplarında kullanılmaya başlanmış hekıl diğer bilim insanlarını kızdıracak mizaçla bir bilim insanı yemiş neden diyecek olursanız gerçek bilim insanları oturup bilim hakkında düşünmeye bir kitap yazmadan önce bir fikre bağlı olarak ortaya çıkacak tüm sorunları belirlemeyi tercih ederken akıl kitap üzerine kitap yayınlamaya başlamış ve aralarında darbenin de bulunduğu bir grup insan e kalın bir işler çevirdiğinde şüphelenmiş sonunda teorisine uyumlu olması için hackerın çizimleriyle oyna bu ortaya çıkmış ama bu noktada Herkes bu teori öğrenmiş bir insana bir şeyi öğretmekten ziyade o öğrettiğiniz şeyi unutturma nın herhalde en zor işlerden biri olduğunu hepimiz biliyoruz değil mi ve İşte bu günlerde s150 yıl sonra hala evrimsel tekrarlanma teorisinden bahsediyoruz tabi hala bundan bahsetme sebebi kötü bir fikrim bir şekilde yıllar boyu tutulmasından ziyade harfi harfine almadığımızda Aslında bu bütün mantıklı gelebileceği ile alakalı bir durum embriyolojik gelişiminin bir aşamasında balıkların solungaç kesiklerine benzer kesik lerimiz köpeklerin domuzların ya da Jaguar larında kuyruklarına benzeyen kuyrukları mızmız kurbağaların perdeli el ve ayaklarına da benzeyen perdeli parmaklarımız vardı belki her bir Zigot hayvan evriminin tüm aşamalarından geçmez ama bir hayvanın gelişimini incelediğimizde Bu bize diğer kort onlarla bağlantılı olduğunu hatırlatır Tabii bir de şunu hatırlatır hepimiz bu işin başında bir ucu az bir ucu da anüsten oluşan bir da Hallettik kulağına kadar inanılmaz geliyor