If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

B Lenfositleri (B Hücreleri)

B hücreleri (B lenfositlerine) ve antikor üretmek için nasıl aktifleştikleri hakkında bilgi edinelim. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Ama isterseniz biraz daha arkadaşlar odanda B lenfositler olan hümoral tepkiden bahsedelim Bey lenfositleri ya da b hücreleri böyle bunları mavi ile çizelim Evet bunun bir be lenfositi olduğunu düşünelim arkadaşlar B Lenfosit inen fawcett olarak sınıflandırılan akyuvarların bir alt kümesidir ve kemik iliğinde üretilirler yüzeylerinde ise bazı proteinler bulunur aslına bakarsanız bunlardan 10 bin tane kadar vardır Bu arada B hücreleri Benim favori hücreleridir bunun neden böyle olduğunu a sonra size açıklayacağım yüzeyindeki proteinleri bu şekilde çizebiliriz Tabii ki de hepsini değil yani 10 bin tane yerine sadece birkaç tane çizeceğim bunu bu protein kompleksidir Evet sanırım bu şekilde adlandırmak daha doğru olacak bak üzerlerinde dört farklı protein bulunur ve bunlara da membrana bağlı antikor diyebiliriz antikorlardan da daha detaylı bir şekilde bahsedeceğim antikor ismini daha önce duyduğunuz ama öyle değil mi Evet grip için antikorlar çeşitli virüsler için antikorlar az önce de söylediğim gibi bunlardan daha detaylı bir şekilde bahsedeceğiz ancak Şimdilik antikorların protein olduklarını aklınızdan çıkarmayın zaman zaman immunoglobulin Ve antikor aslına bakarsanız aynı anlama gelen kelimelerdir ve bunlar birer proteindir Anlaştık mı bunlar b hücrelerinin membranların yüzeyinde bulunurlar membrana bağlı dememizin sebebi de bu antikor bu genellikle akla serbest dolaşan antikorlar gelir ve onları da bu şekilde çizebiliriz nasıl üretildikleri nden Az sonra bahsedeceğiz membrana bağlı antikorlar ve B hücreleri konusunda İlginç olan şey B hücrelerinin membranların da iki tip membrana bağlı antikor bulunmasıdır buraya bir tane daha çizeyim Evet bu beyin hücresinin membranında da bazı antikorlar olacak ama bunlar farklı antikorlar olacaklar neden farklı olduklarını da az sonra değineceğim Şimdilik aynı renkle çizim bu membrana bağlı antikorlardan biri bakın buradaki işte membrana bağlı antikorlardan biri Ve bu da diğerim bunların ikisi de be hücresi ve üzerlerinde antikor taşıyorlar şimdi bu iki B hücresi arasındaki fark üzerlerindeki antikor de birbirinin farklı şekiller alabiliyor olması Mesela bir tanesini bu şekilde çizeyim şöyle de şöyle ya da bir saniye şöyle Anlatırsam daha iyi olacak yeşil kısımları aynıdır ve buradaki kısımları mesela bunun kini böyle pembeye boyayım bu membrana bağlı Diğer antikorların değişebilen kısımları aynıdır ama bir başka be hücresindeki antikorlarda farklıdır bunları da farklı bir renge boyayın mesela Koyu pembe Evet işte böyle bu hücrenin üzerinde bunlardan 10 bin tane var bu antikorların değişebilen kısımları aynı ama hepsi bunun üzerindeki antikorlardan farklılar ve bu değişebilen kısımlarında hemen hemen 10 üzeri 10 farklı kombinasyonu olabilir arkadaşlar Evet ilk ben size Henüz bu değişebilen kısımları ne işe yaradığını anlatmadım ama Sizce burada kaç tane farklı kombinasyon olabilir bu hücrelere ait olan bu proteinler hücrenin genleri tarafından üretiliyor lar Bu gördüğünüz hücrenin çekirdeği Çekirdeğin içinde DNA var bu iki hücrede Daha doğrusu bu iki hücrede B hücresi olduğuna göre Arkadaşlar aynı Ata hücreden geliyor olmaları gerekir Öyle değil mi yani DNA ların aynı olması gerekir buraya bir soru işareti koyayım Peki DNA ları aynı olmasına rağmen ürettikleri bu proteinler neden farklıdır Bu nasıl gerçekleşebilir beyin hücrelerini bu kadar ilgi çekici bulmamız sebebi de zaten bu arada aynı durum p hücreleri içinde doğrudur Evet devam edelim B hücreleri gelişmeleri Yani hem otopoyiyez leri sırasında protein bu kısmını kodlayan DNA larında çok büyük değişmeler olur evet bu kısmı kodlayan DNA da tartışmalar olur ve söz konusu DNA olduğunda önemli olanın bilginin ya da kodun olduğu gibi aktarılması olduğunu Yani herhangi bir karışma ya da değişme olmaması gerektiğini hatırlıyor olmalısınız ama beyin hücreleri olgunlaşır larken Olgunlaşma ları ya da gelişmelerinin bir aşamasında bu kısımları kodlayan DNA da bilinçli bir karışma gerçekleşir bir membrana bağlı immunoglobülin ürünleri birbirinden farklı kılan budur Bu R Evet evet farklılaşmanın neden olduğundan daha sonra bahsedeceğim Arkadaşlar şimdi vücudumuzu enfekte edebilecek o milyonlarca farklı şey olduğunu biliyoruz bir İsler ve bakteriler sürekli mutasyon geçiriyorlar ve evleniyorlar ve biz vücudumuza neyin bu ulaşabileceğini bilmiyoruz bağışıklık sistemimiz bağışıklık Sistem b hücreleri aracılığıyla ki aynı şeyin T hücreleri için geçerli olduğunda göreceğiz karşısına çıkacak Herhangi bir şeye bağlanabilecek unsurlar üretmiştir örnek olarak karşımıza yeni bir virüs çıktığını düşünelim tamam mı ve diyelim ki be hücresinin karşısında olan bu virüsü daha önce Kimse görmedi bir virüs ve hücresine çarpacak ama bağlanmayacak bir tanesini daha çarpacak ama yine bağlanmayacak ve belki binlerce B hücresi için durum böyle olacak ama vücudumuzdaki B hücresi sayısı ve antikorların değişebilen kısımlarında o kadar çok farklı kombinasyonu var ki Eninde sonunda elbet bir tanesi bir ise bağlanacak bu mesela bu Evet bu be hücresi birisi yüzeyinde bulunan bu kısma bağlanacak bu farklı bir bakteri ya da farklı bir protein de olabilir bakterinin ya da virüsü üzerinde bulunan ve be hücresinin bağlandığı kısma da epitope adı verilir epitope bu beyin hücresi yabancı patojene bağlandığında Bu arada sadece bunun yani bu belirli kombinasyona sahip hücrenin bağlandığını yani diğer ve hücrelerinin bağlanmadığını da hemen bir kere daha tekrarlamak istiyorum Bir de yerleşimleri sırasında zaten vücudumuzda bulunan ve bize zararı olmayan şeylere bağlanacak kombinasyonların gelişmediğini de hemen ekleyelim Evet başka bir değişti vücudumuza yabancı olmayan kombinasyonlar elenir ve bu da kombinasyonların aslında 10 üzeri 10 tane değil bundan daha az olduğunu bize gösterir kendi hücrelerimize bağlanabilecek kombinasyonları ellediğimiz de bile geri iki yabancı bir patojene Yani bir bir üste ya da bakteriye bağlanabilecek çok fazlasıyla kombinasyon kaldığını bilmelisiniz Evet nerede kalmıştık Arkadaşlar bu be hücresi bağlandığında diğer hücrelere arkadaşlar Piyango bana çıktı ve virüse bağlandım ver ve aktive olur bunun detayından daha sonra bahsedeceğiz ancak aktivasyonun gerçek anlamda gerçekleşmesi için yardımcı T hücreleri nden destek alınması lazım Ancak bu videoda daha fazla Kafanı karıştırmak istemiyorum buraya girmeyeceğim Şimdilik aktivasyonun patojene bağlanıldı anda gerçekleşen bir şey olduğunu varsayalım az önce de söylediğim gibi çoğu zaman yardımcı T hücreleri nin desteği gerekir ve bunun neden önemli olduğunu Önümüzdeki videolarda değineceğim aslına bakarsanız bu bağışıklık sistemimizin başarısız olmasını engelleyen şeylerden biridir şimdi kaldığımız yere geri dönelim bu hücre aktive olduğunda kendini klonlamaya başlar neden diyecek olursanız bu bağlanmayı başarmış olan hücre kendisidir ve bu yüzden de bölünmesi gerekir Evet bölünmesi sonucunda da bu hücrelerin sayısı artar bu hücrelerde kendini kopyalayıp yaklaşmaya başlarlar farklı ulaşmaktan kastım farklı roller üstlenirler iki tip farklılaşma dan bahsedebiliriz bu hücrelerden bir sürü Belki de yüzlerce Hatta binlerce sinin üretileceğini biliyoruz Bunlardan bazıları hafıza hücresi görevini üstlenirler Bunlar üzerinde kusursuz reseptörü yani antikorun değişebilen kısmını taşıyarak ortalıkta gezinen be hücreleridir bu hücreler Normalde olmaları gereken sayıdan daha fazla olacaklar demek istediğim vücudumuz aynı virüsle Mesela 10 sene sonra bir daha karşılaşacak olursa ortalıkta virüse denk gelip bağlanabilecek bu hücrelerden daha fazla olacaktır Anlaştık mı vetilen Bey hücrelerinden bazıları da efektör hücresi olacaklardır bu hücrelerde O da bunlardan zaman zaman plazma hücreleri olarak bahsedildiğinde duyabilirsiniz Evet bu hücreler antikor fabrikasına dönecekler üreteceklerini antikorlar ise Sizinde Tahmin ettiğiniz gibi Tam da bu kombinasyona sahip antikorlar olacaklar Evet bu antikor üretip dışarısı almaya başlayacaklar Yeni virüse bağlanabilen bu antikorlardan Belki de milyonlarca üretip dışarıya salacaklar ki üretim hızlarında saniyede mm antikor kadar olduğunu hemen eklemek istiyorum Bu da bir anda Vücudumuzun içinde dolaşmaya başlayan dokulara ulaşabilen milyonlarca antikor olacak Demek ki moral sistemin faydası da işte budur vücudumuza yabancı bir patojen girdi ama moral bağışıklık sayesinde bir anda milyonlarca antik olmuş olabiliyor efektör hücreler üretiyor dışarıya sağlıyor ve antikorlarda gidip bir işe bağlanıyorlar hemen burada çizelim Bu durumun birkaç O da faydası var Öncelikle böylelikle bu virüslerin toplanması için onları etiketlemiş oluyoruz fogositoz için ki bu da opsonizasyon olarak adlandırılır Evet fagositler in gelip de bu molekülleri yemeleri ya da yapmaları için etiketlenmesine opsonizasyon adı verilir antikorlar bu virüslere bağlanarak fagositler in onları bulmalarını kolaylaştırırlar antikorlar hislerin fonksiyonlarında bozarlar Örneğin üzerinde böylesine bir uzantı olan bir virüsün Hücre içine girmesi zorlaşmış olabilir bu antikorların üzerinde iki tane aynı ağır zincir İki tane de aynı hafif zincir bulunur ve bu kısımların ya da dalların her birinin ucunda değişebilen bir bölge vardır ve bunlar da virüsler ya da patojenler diyelim üzerindeki epitope Lara bağlanırlar Peki Mesela bu kısım bir epitope a bu da bir başka bu bağlanırsa ne olur derseniz bu virüsler birden bire birbirlerine yapışmış gibi olurlar ve aslına bakarsanız bu çokda verimli bir durumdur etiketlendi clary anda yapacakları şeyleri yapamamaya Örneğin hücrelere giremem Eye başlarlar opsonize oldukları için de fagositler onları burda yutarlar Ben hücrelerinden önümüzdeki videolarda da bahsedeceğiz ama be hücrelerinin vücudumuzun sıvıları içinde bulunan herhangi bir şeyi tanımlayacak kadar çok kombinasyona sahip olmaları beni her zaman etkilemiştir Bu arada henüz her durumu değerlendirme dediğimiz hatırlatmak isterim Örneğin ücretlerimiz e sızan şeyler olduğunda ya da söz konusu kanser hücreleri olduğunda neler olacağını yani işler kontrolden çıktığında bu hücrelerin nasıl öldüreceğim ize henüz değil Mehdi konuda başka videolarda yapacağız biz o