Çözümlü Örnek: Eşdeğer Olmayan Rezonans Yapılarını Değerlendirmek İçin Formal Yüklerden Yararlanalım

ne diyo Sienna ki onun mümkün olan üç rezonans yapısı aşağıda gösterilmiştir Formal yükleme bakarak bu üç yapıdan hangisi tiyosiyanat ın rezonans bitine en çok katkıda bulunur aşağıda bir tablo vermişler şu rezonans yapılarındaki çeşitli elementlerin polling ölçeğindeki elektronegatiflik değerlerini vermişler demişlerdi ki Formal yükleme bakarak bu üç yapıdan hangisi tiyosiyanat ın rezonans bitine en çok katkıda bulunur Belki bu ölçek bize faydalı olur isterseniz durdurup soruyu kendiniz çözmeye çalışın şimdi gelin beraber bakalım bu rezonans yapılarından hangisi rezonans bitine en çok katkıyı sağlar Öncelikle tek tek atomların Formal yükünün sıfıra olabildiğince yakın olan yapılarını bulmaya çalışacağız yazalım tek tek atomar ınformal yükü sıfıra o sen deyince yakın olmalı tüm iyonun yükünden değil tek tek atomların Formal yükünden bahsediyor elektro negatiflik de burada Önemli çünkü tek tek atomlardan negatif formalogy olanlar var mı Buna da bakacağız Ayrıca bu negatif yükün ideal olarak en elektronegatif olan atomda olması lazım yazalım negatif orman yükler ideal olarak en elektronegatif atomlar üzerinde olmalı bu iki İlke bakarak bu rezonans yapılarından hangisinin bu ideal durma yaklaştığını bulalım gelin önce bu yapılardan her birinin atomların ınformal yüklerini hesaplayalım şöyle yapıyoruz bu elementlerin serbest ve nötr atom versiyonlarına düşünüyoruz böyle olsaydı kaç tane değerlik elektronları olurdu ona bakacağız bu değerlik elektronları anlamında de nokta E yazalım periyodik tablo dan bakabilirsiniz ya da ezberimizi de olabilir Karbonun 4 değerlik elektronu var Toplamda 6 ama ikinci kabukta 4 azotun toplamda yedi ama dış kabukta 5 elektron var kükürtün de altı şu atomların Formal yükü hesaplarken önce nötr kükürtün değerlik elektron sayısını yazalım neydi altı Peki kükürtün Etrafında olan dıştaki elektronlar kaç tane bluz yapısında dıştaki elektronları sayalım 1 2 3 4 5 No tükürükteki altı elektron a karşılık bunda beş var bir elektron daha az olduğuna göre Formal Köyü artı bir şeklinde yazabiliriz veya normalde altı olan elektron sayısından yapıda gördüğümüz 5 elektron u çıkarırsak elimizde artı bir kalır aynı alıştırmayı karbon içinde yapalım Karbonun Normalde dörtgen 4 değerlik elektronu var bu bu yapıda ise etrafında yine dört elektronlar nötr karbonlu aynı Dört eksi 4'ten sıfır Formal yük çıkar azotta 1234567 elektron var nötr azotta Bu sayı 5 ti o zaman 5 eksi 7'den -2 çıkar Burada elektron sayısı iki fazlaydı zaten o yüzden -2 diyoruz şu rezonans yapımına Geçelim mi kükürtte 123456 elektronlar nötr kükürtün değerlik elektron sayısı ile aynı o zaman burada Formal yük altı -6 dan sıfır karbon da dört elektronlar nötr karbonlu aynı Dört eksi 4'ten forma lük sıfır azotta ise dış kısımda 123456 elektronlar nötr azotta tipik olarak 5 elektron olduğu için 5 -6 dan -1 Formal yük çıkar son yapımıza gelelim kükürtle dış kısımda 123456 bu gerekçe onlar nötr kükürtte normalde altı elektron olur altı eksi 7'den Formal yük -1 çıkar yani bu yapıda kükürtte fazladan bir elektron varmış karbonda 4 elektron var Normal karbonda 4 olduğu için burada formalık yok azotta 1 2 3 4 5 elektron var nötrü azotta da 5 elektron var 5 eksi beşten forma lük sıfır çıkar Bu üç yapının da a tonlarındaki Formal yük yere baktık Şimdi bakalım bu iki İlke hangi yapı en çok uyuyor tek tek atomların Formal yükü sıfıra olabildiğince yakın olmalı ilk yapıda iki tane atomun Formal 20 değil hatta azotun ki sıfırdan çok farklı ama diğer iki yapıda Formal 20 olmayan sadece birer atom var ilk ilkeye göre bu iki Yapı rezonans bitine En soldaki yapıdan daha fazla katkıda bulunuyor O yüzden bu peki yapanın üzerine çiziyor ikinci ilçemiz neydi negatif Formal yükler ideal olarak en elektronegatif atomlar üzerinde olmalı bu yapıda yani ikinci yapımızda negatif Formal yük azot üzerinde 3. yapıda ise negatif forma lük kükürtte tabloya bakarsak azot kükürt en daha elektronegatif o zaman ikinci rezonans yapısında negatif Formal yük elektro negatiflik değeri daha fazla olan atomun üzerinde Çünkü azot kükürt en daha elektronegatif o zaman ikinci rezonans yapısı tiyosiyanat ın rezonansvip etine daha fazla katkıda bulunur bro