Periyodik Tablodaki Trendler ve Coulomb Yasası

merhaba Bu videoda periyodik tablodaki bazı eğilimlere bakarak iyonlaşma enerjisi atom veya iyon yarıçapı elektron ilgisi ve elektro negatiflik gibi konular hakkında yorumlar yapacağız bunu yapmaya başlamadan önce fizik veya kimya da ki temel bir kavramdan bahsetmek istiyorum Chrome piyasası bu yasayı şöyle düşünebiliriz iki yüklü parçacık arasındaki Kuvvetin büyüklüğü Şuraya bir orantılı işareti koyalım Evet bu Kuvvetin büyüklüğü ilk parçacık taki yük çarpı ikinci parçacık taki yük bölü bu parçacıkların arasındaki mesafenin karesi ile orantılıdır periyodik tablo ve çeşitli atomlar bağlamında bu konuyu düşünürsek q biri bir atomun çekirdeğindeki Proton lardan gelen etkin pozitiflik olarak düşünebilirsiniz q2 ise bir elektronun yükü olarak düşünebilirsiniz verir her hangi bir elektronun negatif yükü aynı olacaktır periyodik tablodaki elimle anlamaya çalışırken en dış kabuktaki yani değerlik elektronları bizim için ilginç olanlar Çünkü bunlar reaktifliği tanımlayan elektronlari ki yük arasındaki mesafeyi düşündüğümüzde Aslında çekirdekle en dıştaki değerlik elektronları arasındaki mesafeyi düşünüyoruz Etkin yük eze Etkin diyor bu Etkin yük çekirdekteki yük yani atom numarasıyla s yani perdeleme sabiti arasındaki farkı eşittir perdeleme sabit için çok karmaşık modeller var ama giriş seviyesindeki bir kimya dersi için bu sabiti kabaca çekirdeği yakın olan elektronların sayısı olarak düşünebilirsiniz şunu unutmayın bizi ilgilendiren değerlik elektronları bir çekirdek düşünelim ve içinde protonlar olsun ilk kabukta değerlik olmayan yani çekirdeği yakın olan şu elektronlar olsun aynı şey Bu ikinci kabukta da bunlar var değerlik elektronları ise üçüncü kabukta olsun bu orbitallerde şöyle kırmızıyla değerlik elektronlarını çizim negatif yüklü değerlik elektronları çekirdekteki pozitif yükü çekmek ister ama aralarında ne var Şu yeşile gösterdiğim elektronlar bu negatif yüklü elektronlar değerlik elektronlarını itecek Bu yüzden değerlik elektronlarını hissettiği Etkin yükü yaklaşık bir değer olarak tahmin ederken çekirdeğin yükü eksi çekirdeğe yakın elektronların yaklaşık sayısı gibi bir işlem yapacağız bu yüzden değerlik elektronlarını hissettiği Etkin yükü yaklaşık bir değer olarak tahmin ederken çekirdeğin yükü eksi çekirdeği yakın elektronların yaklaşık sayısı gibi bir işlem yapacağız Sizce bu işleme Etkin yükü kabaca tahmin etmek için kullanıyorsak periyodik tablodaki eğilimler ne tür eğilimler olabilir birinci grup eleme ve en etkin yükünü düşünelim mi hidrojenin çekirdeği yakın olan hiç elektron yok ve atom numarası bir bir eksi sıfırdan sonuç bir çıkar yani etkinlik kabaca birmiş lityumun atom numarası 31 Es kabuğundaki iki elektrotu çıkarırsak bir kalır kabaca söylersek bu birinci grup elementlerinin Etkin yükü bir halojenlerde bakalım mı florun atom numarası dokuz ilk kabukta çekirdeği yakın olan iki elektrotu var o zaman florun Etkin yükü 7 aynı sebepten clorinda Etkinlik 7 atom numarası 17 çekirdeği yakın elektron sayısı ise 10 en sağdaki soygazlara baktığımızda helyumun Etkin yükü iki Neden Çünkü atom numarası 2'den çekirdeği yakın elektronların sayısını çıkarmamız gerekir ne ona geldiğimizde ise atom numarası onken çekirdeği yakın elektronların sayısı IKEA Bu da indikçe helyum hariç Aslında hepsinin Etkin yükü 8 o zaman genel eğilim şu diyebiliriz etkinlik sol tarafta düşüktür sağda ise yüksektir yani Periyodik tabloda bize verilen belirli bir periyotta Yani satırda en dıştaki değerlik elektronları aynı kabukta dır ancak soldan sağa gittikçe Etkin yük artar O zaman bu q1 değeri artacak Peki bu durumun atom yarıçapı etkisi ne olacak Chrome piyasasına göre zıt yükler arasındaki çekici Kuvvetin büyüklüğü daha fazla olacak o yüzden aslında soldan sağa giderken elektron ekliyor olsak da atomlar genel olarak küçülür O zaman şöyle yazalım genel olarak R yani Yarıçap azalır Peki gruplara bakarsak ne görürüz bir suçundan yani gruptan aşağı indikçe daha da uzaktaki kabukları doldurmuş oluruz o yüzden aşağı indikçe yarış Up bu veya yukarı çıktıkça yarı şap azalır da diyebiliriz R azalır diyor o zaman periyodik tablodaki gene leylimle yukarı ve sağ gittikçe yarı şap azalır O halde şöyle bir hop çizilebilir gerçekten de Nötr bir helyum atomu en küçük fransiyum sa en büyük atom olarak kabul edilir Peki elimizdeki bu bilgiyi kullanarak periyodik tablodaki başka ilimlere bakabilir miyiz Örneğin iyonlaşma enerjisi birinci iyonlaşma enerjisi söz konusu elementin nötr versiyonundan ilk elektronik koparmak için gereken en düşük enerjidir en düşük enerji olduğu için en dış kabuklardan yani değerlik elektron larından bahsediyoruz bu süreci başlatan nedir Sizce iyonlaşma enerjisinin yüksek olduğu durumlar Aslında Klon kuvvetlerinin yüksek olduğu durumlar bu durumlar nelerdir Etkin hüküm fazla olduğu ve yarıçapın az olduğu durumlar yarış bu olduğunda ve etkinlik fazla olduğunda Klon Kuvvetleri yüksek olur Hangi durumlarda bu dediğim geçerli olabilir En az yarıçaplar sağ üste en fazla etkinliklerde sağda görülüyor O zaman en yüksek iyonlaşma Enerjileri Sağ üstte görülecek yüksek iyonlaşma yazıyorum Siz anlarsınız Aslında bu söylediğim gayet mantıklı Neden mi Bu Soygazlar son derece kararlı ve elektron vermek istemiyorlar O yüzden onların elektronlarını koparmak için çok fazla enerji gerek flor ve Klor sa kabuk doldurmaya o kadar yakınlar ki onlar da elektron kaybetmek istemezler O yüzden onlarında elektronlarını koparmak için çok fazla enerji lazım şimdi de Franz uyuma bakalım bir değerlik elektronu var ve bu elektron Çekirdekten çok uzakta Ayrıca o kadar Proton olmasına rağmen Etkin yükü de düşük Çünkü çekirdeği yakın elektronların perdelemesi söz konusu o çok güzel bir tane elektron fransiyum lan koparmak için çok fazla enerjiye ihtiyaç yok şimdi bir nevi Bunun tam tersi olan bir başka eyleme bakalım elektron ilgisi iyonlaşma enerjisi elektron koparmak için gerekli olan enerji demekti elektron ilgisi ise bir elementin nötr versiyonla elektron eklenince ne kadar enerji açığa çıktığını gösteriyor O yüzden elektron ilgisi yüksek olan elementler elektron ister Bunların çekirdeği ile en dıştaki elektronları arasındaki Klon Kuvvetleri yüksektir o zaman Etkin yükleri fazladır ve yarış atları azdır aslında eylemimiz aynı Tek fark Soygazların elektron almaya da vermeyi sevmemesi flor veya lorsa elektron alırsa daha kararlı olur ve bu sebeple enerji açığa çıkarabilirler O yüzden sağ üstte özellikle halojenlerin elektron ilgisi yüksektir diyebiliriz Sol altta İsa elektron ilgisi düştü işte bu noktada ufak bir detaya girmek istiyorum bazı kimyacılar der ki Sağ üstte olupda soygaz olmayan elementlerin elektron ilgisi yüksektir Örneğin flor ve Klor Gerçekten de bu elementlerin nötr versiyonlar elektron eklersek enerji açığa çıkar ama enerji açığa çıktığında burada negatif bir elektron ilgisi söz konusudur yani negatif diye Kafanız karışmasın şunu demek istiyorum insanlar genelde yüksek elektron ilgisi dediğinde Atom elektron aldığında açığa çıkan enerjiyi kast ederler Bununla ilgili olan bir başka kavram sa elektro negatiflik ikisi arasındaki fark bazen kafa karıştırıcı olabilir aman dikkat elektro negatiflik şu bir atom bir başka atomlar bir elektron çifti paylaştığında o çifti kendine çekme konusunda ne kadar yeteneklidir yani elektron çifti o atom ama gider ötekine mi elektronegatiflik ama bununla ilgili ve Elbette elektron ilgisi ile çok yakından bağlantılı bir kavram elektron aldıklarında enerji açığa çıkarabilen elementler bağ kurup elektron çifti paylaştıklarında o elektronları kalkmak ister elektron ilgisi ölçmek daha kolay Gaz halindeki elementlerin elektron aldığında ne kadar enerji açığa çıkardığını görmek daha kolay bunun birimi genelde kilojul bölümü öldür elektronegatifliği ölçmek ise bundan daha zor ancak farklı Atomların elektron çifti paylaştığı durumları yorumlayabilmek ve elektronların hangi atomuna vakit geçirmeyi daha çok sevdiğini görmek için bu kavrama ihtiyacımız var burada videoyu bitiriyorum arkadaşlar Klon kuvvetleriyle işe başladık ve buradaki farklı değerlere bakarak periyodik tablodaki çeşitli eğilimlerin nasıl olacağını yorumladık bu