If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Kütlenin Yer Çekimi Etkisiyle Yığılması Simulasyonu

Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Burada elimizde Peter Collingridge tarafından yazılım yarışmamıza katılma amacıyla oluşturulmuş bir simülasyon var ve birçok parçacığın kütleçekimsel açıdan nasıl birbirleri ile etkileşime girebileceklerini gösteriyor. Bu simülasyonun tüm amacı ise, galaksilerin ve güneş sistemlerinin nasıl şekillendiklerini ve yapılarının neden böyle olduğunu kütleçekimin tek başına bu yapılarda nasıl belirleyici olduğu konularını anlaşılabilir kılmak. Simülasyonun, büyüleyici ve son derece havalı olması dışında gerçekten ilginç olan tarafı parçacıkların çarpıştıklarını gösterebiliyor olması. Belli bir kütleye ulaştıktan sonra, bunlar gibi belki de artık füzyon gerçekleştirebilen yıldızlar haline gelebiliyorlar. Ayrıca simülasyonu çeşitli seviyelerde yakınlaştırarak farklı kütlelerdeki çeşitli parçacıkların birbirleriyle nasıl etkileşime girdiklerini görebilir ayrıca yönünü değiştirebilirsiniz. Mesela şu anda tam tepeden bakıyorum. Bu üç boyutlu bir simülasyon dolayısıyla oldukça zengin bir bakış açısı sağlıyor. Benim için heyecan verici tarafı ise, ön koşullara oldukça bağlı olması. Peter'in simülasyonunun eski versiyonlarında sistemin açısal momentumu yoktu dolayısıyla gezegen uyduları veya disk oluşumları pek görülmüyordu. Aslında burada da bir disk oluşumu yok burada da düz bir yapı yok. Ancak ilginç olan, burada ikili bir sistem mevcut bazen yeniden başlattığınızda ön koşullara bağlı olarak ikili bir sistemle karşılaşmayabilirsiniz. Bazen Samanyolu benzeri bir oluşum ortaya çıkarken bazen de Samanyolu'ndan çok farklı bir oluşum ortaya çıkabilir. Bu yüzden -ön koşullara bağlı olarak- galaksilerin oluşumları hakkında bize ipuçları veriyor. Bazıları bizim Güneş Sistemi'mizin belirgin bir ön açısal momentumu olduğunu ileri sürüyor çünkü bu teoriye göre onu harekete geçiren yakınlardaki bir süpernovanın yarattığı şok dalgasıydı toz kütleleri yeterli kütleye ulaşarak yoğunlaşmaya başladı ve Güneş'i gezegenleri, yani Güneş Sistemi'mizin oluşmasını sağladı. Dolayısıyla bu en azından bana göre çok da hayali bir senaryo değil ve incelemesi çok keyifli. Konuyu anlamanızı sağlıyor. Şimdiden iki tane yıldızın birbirlerinin ve merkez kütlenin yörüngesinde döndüklerini görebiliyorsunuz. Bu yıldızın yörüngesine oturmuş ve etrafında dönen bir de gezegeni var. Bu açıdan biraz daha yakınlaşırsak daha iyi görebilirsiniz. İşte burada bir uydu var ve diğerleri de birbirlerinin etrafında toplanıyorlar. Bu gerçekten etkileyici bir simülasyon. Buna günlerce bakabilir ve kurcalayabilirim. Dolayısıyla size de kurcalamanızı, tekrar tekrar başlatmanızı çeşitli ön koşullara göre nasıl galaksiler ve güneş sistemlerinin oluşabileceğini disk şeklinde mi oluşacaklarını, ikili sistemlerin oluşup oluşamayacağını veya gezegen ve uyduların ortaya çıkıp çıkamayacağını kendi başınıza bakıp görmenizi tavsiye ediyorum. Tabii eğer konudan anlıyorsanız simülasyonun kodlarıyla oynayıp cisimlerin başlangıç ivmeleri ve parçacık sayıları başlangıçtaki kütle dağılımı ve açısal momentum gibi ön koşulları fiilen değiştirebilir ve bunların yarattığınız evrenin yapısını nasıl etkilediğini gözlemleyebilirsiniz. Videonun üzerine, doğrudan simülasyona giden bir link koyacağım ve bu linki ayrıca videonun açıklama kısmına yazacağım. Size iyi eğlenceler. Bununla hakikaten saatler geçirebilirim. Çok çok etkileyici yakınlaşıp uzaklaşabildiğiniz bir modül ve bu harika katkısından dolayı Peter Collingridge'e çok teşekkür ediyorum.