Büyüklüğün Boyutu

Evet hepinize Tekrar merhaba Bu videoda ki amacımız evrenin ne kadar Muazzam ve geniş olduğunu kavramaya başlamak olacak bak açıkçası Beynimiz Bunu tam anlamıyla kavrayamamak tadır Bu videoda göreceğiniz üzere evrenle kıyaslandığında çok küçük olan şeylerin büyüklüğünü bile bazen tam olarak anlayamıyoruz ve işin aslı evrenin tam boyutunu da bilmiyoruz Şimdi öncelikle gelin bizlerin ne kadar küçük olduğumuzu anlamaya çalışalım işte şurada Kaan akademi'nin kurucusu Salman kanun resmini görüyoruz kendisinin boyu giydiği ayakkabı ya bağlı olarak yaklaşık bir 75 ayakkabıya göre belki bir 77 oluyordur olabilir belki bir 77 oluyordur ama bu video için gelin boyu kabaca Biz ne yapalım Bir 80 diyelim Aslında ayrıntılı matematik hesaplar bu için kabaca iki metre olarak alalım ve devam edelim Eğer salmanı yere 10 defa ard arda yatıracak olsak bir tırın uzunluğunda elde ederiz Bu yaklaşık yirmi metreye denk geliyor yani Salman'ın boyunun on katı şimdi bu türü de ayakta duracak şekilde dik olarak 10 defa üst üste koyarsak yaklaşık altmış katlı bir gökdelenin yüksekliğini elde ederiz yani şöyle diyebiliriz Eğer salmanı alıp yüz kez üst üste koyarsak 60 katlı bir gökdelenin uzunluğunu elde ederiz Şimdi bu gökdeleni alalım ve bunu yapan şekilde On Kez Ardarda dizelim Bu sefer de yaklaşık olarak Gold in Gate Köprüsü'nün uzunluğu elde ederiz Ha bu arada bir kere daha hatırlatma alıyım ki size kesin sayılar vermiyor bunları yaklaşık sayılar olarak düşünür Lütfen yani bu tam olarak on katı değildir ama ona yakın bir şeydir Evet artık yaklaşık bir kilometre gibi bir uzunluktan bahsediyoruz Aslında Golden Gate Köprüsü bir kilometreden daha uzun fakat köprünün iki ayağının arası yaklaşık bir kilometre kadar şimdilik bir kilometrenin yaklaşık olarak bu kadar olduğunu Düşünmeniz bile size kilometre derken ne kadar bir uzunluktan bahsettiğim konusunda bir fikir verecektir şimdi bu uzunluğu onda çarptığımızda büyük bir şehrin boyutlarını elde ederiz burada sen francisco'ya ait bir uydu fotoğrafını görüyorsunuz bakın Golden Gate Köprüsü de işte Tam burada bu resmi kopyalayıp yapıştırırken yaklaşık 10 kilometreye on kilometrelik bir alanı almaya çalıştım Bu ölçüde bu şekilde düşünebilirsiniz Bence bu resimde İlginç olan şey şu bu ölçüye geldiğimizde ilk kez şehirleri görebileceğimiz bir boyuta elde ettik o kadar aslında bir şehre bu ölçekte baktığımızda günlük hayatta genel olarak algıladığımız dan çok daha büyük bir şeyle karşı karşıyayız Evet bu bir köprü ve sonuçta sanırım Hepimiz bir köprünün üzerinde bulmuşuz böyle değil mi dolayısıyla da bir köprünün neye benzediğini çok iyi biliyoruz yani köprünün kocaman bir yapı olduğunu biliyoruz köprü kavramaya cağız bir şeymiş gibi gelmiyor bize öte yandan şehir bir bütün olarak kavramaya cağız bir şey bir şehrin içinden arabayla geçebiliriz uydu görüntülerine bakabiliriz Ama eğer bu görüntülerin üzerinde bir insanı göstermeye kalksam inanılmaz derecede küçük görünecektir Hatta insanı göremeyiz bile görsel üzerinde bir pikselden daha küçük olacaktır Bu görseldeki bir bile bir pikselden küçük Neyse şimdi onda çarpmaya devam ediyoruz bu Eğer şehri de tekrar ona çarparsak yaklaşık olarak sen Francisco Körfezi kadar bir alan elde ederiz bu bütün kare yaklaşık olarak buradaki şu alan kadar Şimdi tekrar onlara çarpalım A bu arada bu karenin de yaklaşık yüz kilometre yüz kilometre kadar olduğunu belirtelim Şimdi ise yaklaşık 1000 kilometreye bin kilometre ölçeğinde yiz ve artık Amerika'nın Batı yakasının büyük bir kısmını görebiliyoruz Burası Kaliforniya Nevada burada buralarda da Arizona ve New Mexico yani burada artık büyük bir kıtanın kocaman bir parçasını görebiliyoruz Açıkçası bu sürekli karşılaştığımız ve kullandığımız ölçeklerden öte bir büyüklük bazen haritaları bakarız Ve belki Sizlerde haritalardan bu tarz görselleri alışıksın hızdır bakıp haritada gördüğünüz böyle bir mesafeyi yürümek zorunda kalsaydı ve bu epey bir zaman alırdı ama değil mi uçakların bize göre neredeyse akıl almayacak kadar hızlı gidiyor olmaları Aslında bize kıtaların o kadar da büyük olmadığını hissettirebilir Çünkü uçakla kıtaların bir yerinden apayrı başka bir noktasına 5-6 saatte geçebilirsiniz Ancak bunlar aslında Muazzam mesafeler şimdi eğer yine bu bin çarpı bin kilometrelik kareye alır onla çarparsak yaklaşık 12 bin kilometre olan dünyanın çapını hayli yakın bir uzunluk elde ederiz Bu da algılayabileceği mizden çok büyük bir boyut ama yine de Sonuçta dünyada yaşıyoruz ve bu mesafeleri Dünya ile ilişkilendirebiliriz şimdi dünyanın çapını onda çarparsak yaklaşık olarak Jüpiter'in çapını elde ederiz esasında Jüpiter'in çapı dünyanın yaklaşık 11 katı kadardır şimdi dünyayı Jüpiter'in yanına koyduğumuzu düşünürsek ki ama Gerçekte Tabii ki de iki gezegen birbirlerine bu kadar yakın değiller ama öyle bir durumda İkisi de ne olurdu tabii ki İkisi de yok olurdu yani dünya Kesinlikle yok olurdu ve büyük ihtimalle Jüpiter'le birleşirdi ama farzedelim ki dünyayı Jüpiter'in yanına koyabilir seydiko zaman Jüpiter'in yanında Buradaki gibi görünür dükü açıkçası kesinlikle Jüpiter Çizdiğim bu şema lardan benim kavrayamadığı milk şey dünyada zaten çok büyük ama çok olarak Jupiter Dünya'nın çapından yaklaşık 10 kat daha büyük kütle hacim vesaire Eğer konuda dünyadan çok daha büyük bir şu an çatları karşılaştırarak yaklaşık 10 kat daha büyük olduğunu söylüyoruz evet Hadi şimdi devam edelim ve Jüpiter'in çapını davuluna çarpalım Bu da bize güneşin çapını verecek Jüpiter'in 10 katı bu işte bu Güneş Jüpiter Bunun yanına çizecek olsam bir dakika pembeyle çizim Jüpiter yaklaşık bu büyüklükte olacak ve dünyada yaklaşık şu kadar olacak hepsini yan yana bu şekilde düşünebilirsiniz Biz Güneş gerçekten de devasa boyutta Neredeyse her gün onu gördüğümüzde boyutunu böyle bu şekilde düşünemiyoruz ama değil mi Aslında Güneş akıl almaz derecede büyük Düşünsenize Dünya bile bizim için okul almaz derecede büyük bir şey ve güneş ondan da 100 kat daha büyük şimdi devam edince işler gerçekten ama gerçekten tuhaf ulaşmaya başlayacak şu an dünyanın çapını 100 katı olan güneşin çapına kadar geldik şimdi bunu yüzle çarptığınızda Bu Dünya ile Güneş arasındaki mesafe o güne şuraya küçük bir piksel olarak çizdim dünya ise çizmedim Çünkü bir piksel bile dünya için çok büyük olacak ve eğer düzgün bir şekilde çizmek istersek dünya bir pikselin yüzde biri kadar olmalı gördüğünüz gibi Dünya ve Güneş arasındaki mesafe inanılmaz güneşin çapının 100 katı kadar bu gerçekten çok çok çok büyük bir uzaklık ha yanlış şunu tekrar hatırlatayım birazdan görecek lerimizin yanında bu gördüğümüz mesafe bile göreceli olarak daha kısa tekrar edersek Güneş dünyanın çapının 100 katı Güneş ve Dünya Arasındaki Mesafe ise güneşin çapını 100 katı buna dünyanın çapının 10000 katı da diyebilirsiniz Of bunlar akıl almaz mesafeler şimdi 4,2 ışık yılı uzaklıkta olan en yakın yıldıza bakalım bu ne olan uzaklık Dünya bu işin arasındaki mesafenin 200 bin katı kadar yine akıl almaz bir mesafeden bahsediyoruz sizi bu cisimlerin birbirlerinden Ne kadar uzakta olduklarını kabaca şu şekilde anlatmayı da deneyim Eğer Güneş ya da ortalama bir yıldız yaklaşık bir basketbol topu büyüklüğünde olsaydı hacim olarak da galaksinin İçinde bulunduğumuz tarafı dünyanın hacmi kadar olsaydı o hacim başına ancak bir avuç basketbol topunuz olurdu inanılmaz derecede seyrek öyle değilmi şimdi bir Galaxy baktığınızda mesela buradaki galaksinin görseline Bir bakalım Burada yıldızlar şuraları serpiştirilmiş gibi görünüyor ve Aslında epey yoğun görünüyorlar aslında burada yani galakside kocaman bir boşluk var ve Aslında bu hacmin çok çok büyük bir kısmında sadece boş bir alan var ne Yıldızlar ne gezegenler Hiç ama hiçbir şey yok bu işte şurada buradan buraya büyük bir sıçra işlem bahsediyorum şimdi eğer bir galaksinin ne kadar büyük olduğunu kavramak isterseniz güneşle veya Güneş sistemimizde en yakın yıldız arasındaki mesafeyi alın bu mesafe dünya ve güneş arasındaki mesafenin 200 bin katı demiştik hatırlayıp İşte bu mesafeyi de 25.000 ile Çarpın yani Mesela Güneş Eğer bu resimde şurada İsa en yakın yıldız da aynı piksel üstünde olacaktır Hatta birbirlerinden çok uzak olmalarına rağmen bu bir pikselin içinde Aslında binlerce Yıldız bulunuyor Ve bunun bütünü 100.000 Işık yılına eşit güneşle en yakın yıldızın arasındaki mesafenin 25 bin katı yani sadece bir tek Galaxy için bile akıl almaz ve ölçülemez mesafelerden bahsediyoruz aç Evet şu noktada beynim kavrayabileceği her şeyin ötesine geçti şu Aslında bu aşamada soyut düşünmeye geçtik diye düşünüyorum Artık sayılardan ve matematiksel ifadelerden bahsediyoruz ama yine de evreni Daha doğrusu gözlenebilen evreni anlayabilmek için ki bu noktada Biraz daha net olmalıyız Çünkü aslında Sadece kaynağını 13,8 milyar yıl önce Terk etmeye başlamış olan ışığı gözlemle biliyoruz neden derseniz Çünkü Evrenin yaşı bu kadar gözlenebilen evrense yaklaşık 93 milyar ışık yılı kadar bir büyüklükte bunun 13,8 milyar dan büyük olmasının sebebi ise 13,8 milyar yıl önce uzaydaki ışığı emen noktaların bizden giderek uzaklaşması Bu yüzden şimdi Bunlar bizden Yaklaşık 40 milyar ışık yılı ödediler tabii bu burada kozmoloji hakkında konuşmuyoruz sadece sizlere bu ölçeklerden bahsetmek ve evrenin gerçekten de ne kadar büyük olduğunu anlatmak istedim biraz evrenin sadece teorik olarak gözlemleyebildiğimiz kısmından bahsedecek olursak Eğer ki bunu O kısımlardan gelen elektromanyetik ışıma sayesinde gözlemle biliyoruz Evet işte gözlemleyebildiğimiz evrenden bahsedersek bunun için gelin şimdi Bu sayıları açıklığa kavuşturalım burada gördüğümüz Bu resim 100.000 Işık yılını gösteriyor işte bu Samanyolu'nun çapı bunu yazalım Samanyolu'nun çapı 100.000 ışık yılı şimdi 100.000 ışık yılı olan Samanyolu'nun çapını bile çarpacaksın ızb ile çarpıldığında 100 milyon ışık yılı eder sonra bu sayıyı da bile tekrar çarpacak ve yüz o ışık yılı elde edeceksiniz Aslında Evren belki bundan çok çok daha büyük de olabilir Kim bilir belki de sonsuzdur Fakat sadece gözlemlenebilen evrenin boyutuna ulaşmak istediğimiz de bile Samanyolu'nun çapını bir milyonda çarp mamız gerekiyor Samanyolu'nun boyutu bile zaten akıl almaz Bir Mesafe Bir de bunu alıp bir milyonla çarpıyoruz Düşünsenize şimdi başa dönüp büyük resme bakarsak Eğer evrenle karşılaşıldığında Bizler Tabii ki de çok çok küçüğüz ama inşa ettiğimiz şeyler gezegenimiz Hatta güneşimiz ve güneş sistemimiz bile onun yanında aşırı küçük kalıyor evrenin büyüklüğü yanında galaksimizin boyutu bile Hiçbir şey Evet Tekrar görüşmek üzere a