Ateroskleroz (1. Bölüm)

Herkese merhaba Bu dersimizde size ateroskleroz dan bahsetmek istiyorum zaman kazanmak için önceden biraz çizimi yaptım ben önce başlamamızın sebebi Çizimlerin iyi olmasını istemem Çünkü çizimler iyi olursa gerçekten de önemli olan detayları daha iyi görüp konuyu da daha iyi anlayacaksınız bakın sol üstte küçük bir damar resmi görüyorsunuz damarlarda üç katman bulunur Burası lümen Burası da kan damarının dışı beyaz kare ile işaretlediğim kısmı diğer çizimde daha büyük olarak görebilirsiniz Burası lümen Burası da kan damarının dışı Evet damarlarda üç katman bulunur demiştik buradaki damar Orta boy ya da büyük bir de var Hemen not edeyim ki Bu videoda bu edeceğimiz damarların Orta boy ya da büyük damarlar olduğunu Aklımızdan çıkarmayalım bunun önemli olmasının sebebi ise Burada gördüğünüz küçük yeşil spiraller spiral şeklinde Çizdiğim bu şeylere lastiğin adı verilen proteinler Evet içlerinde elastin olan bu damarlar yani orta ve büyük damarlar dersimizin de konusu olan ateroskleroza daha yatkın damarlardır İşte bu yüzden bahsedeceğimiz damarların ateroskleroza daha yatkın olan orta boy ve büyük damarlar olduklarını aklınızdan çıkarmayın Şimdi hemen ufak bir tekrar yapalım ve damarların katmanlarından kısaca bahsedelim iç katmanı tunika intima adı verilir tunika için kısaca TP yazalım kırmızıyla gösterdiğimiz tunika Medya yani orta katman dışta ise turnike externa yer alır ve tunikler neden zaman zaman tunika divertiti olarak bahsedildiğini de duyabilirsiniz damarların katmanlarını kısaca hatırladık Tan sonra hemen devam ediyoruz aterosklerozun nasıl ortaya çıktığından bahsedelim Ha bu arada bu Rahatsızlığın milyonlarca insanı etkilediğini de bilmelisiniz ve atheroskleroz videonun başında da belirttiğim gibi orta boy ve büyük damarları etkiler bahsettiğim damarlar çapları bir milimetre ile 25 milimetre arasında değişen ve gözlerimizde görebileceğimiz damarlardır örnek olarak en büyük atardamar ımızı olan aortu ya da konumuzda uzanan kol atardamarına verebiliriz bu Orta boy ya da büyük olarak nitelendirebileceğimiz damarların ateroskleroz an etkilendikleri konusunda anlaştı ysak hadi hemen aterosklerozun nasıl ortaya çıktığına geçelim aterosklerozun ilk aşaması bir tahriş edici maddenin ortaya çıkmasıdır tahriş edici maddenin ne olabileceğini merak ediyorsanız bu mesela Sigara Dumanının içinde bulunan bir topsin olabilir kırmızıyla çizelim mi Evet şimdi bu tarif edici maddenin kan damarlarımızın içinde yüzdüğünü düşünelim buraya hemen sigara içmeyi not ediyorum ya da Kandaki lipit oranının yüksek olması Yani hiperlipidemi olabilir 2000'li biterken yağ ve kolesterolden bahsettiğimi bilmelisiniz var Bunları da sarı damlacıklar olarak çizeceğim nedense yağların hep sarı olduklarını düşünmüşümdür bir not edelim Ldl vldl bir proteindir açılımı ise düşük yoğunluklu lipoprotein dir bir Ldl kanımızda yağ ve Kolesterolü taşıyan proteindir bir Evet kanımızdaki yani damarlarımızdaki Ldl oranı da yüksek olabilir Ve bu da bir tahriş edicidir Buna ek olarak Yüksek tansiyonda tahriş edici etkenler arasında bulunur bunların herhangi biri yani hiperlipidemi Sigara içmek yüksek kan basıncı ya da yüksek tansiyon tahriş edici olabilir bir tarif edicileri de gördükten sonra şimdi tahriş olanın ne olduğuna geçelim ve tahriş olan tunik aant imanın iç kısmında yer alan hücre tabakasıdır İşte buradaki hücrelerden bahsediyoruz ve bu hücreler endotel Yani iç sar hücreleridir bu hücreler tahriş edici lerle karşılaştıklarında sizin de tahmin edeceğiniz gibi tahriş olurlar bu taş olduklarını göstermek için asık suratlar çiziyorum buraya Ldl yüzünden buraya daha yüksek tansiyon yüzünden Tahriş olmuş asık suratlar çizelim bu hücrelerin hemen gerisinde de bir tabaka var Burasıda Bazal zar ama tahriş olan endotel hücreler olduğunu bir kere daha üzerinden geçmek isterim bu iki aşamayı da endotel hasarı olarak belirtelim endotel hücreler hasar gördüklerinde fonksiyonları bozulur ve görevlerini yerine getirmemeye başlarlar biraz daha ayrıntı verecek olursam endotel hücreler bir bariyer görevi görürler Öyle değil mi damarın içinden geçen şeylerle damar duvarı arasında bir bariyer damardan geçen molekül ya da diğer hücrelerin karşılaşacakları ilk hücrelerdir Bu yüzden endotel hasar da bu bariyerin bozulması anlamına gelir mi Evet şimdi Şunlardan bir kısmını silip biraz yer açayım led elinin düşük yoğunluklu lipoprotein olduğunu öğrendiğimize göre bunu silebiliriz yüksekten sonra göstermek için kullandığım beyazlıkları da siliyorum sigara dumanından kaynaklanan toksini de halledelim biraz daha burada tutacağım nedenini Az sonra göreceksiniz az önce de bahsettiğim gibi burada tahriş oldukları için mutsuz olan hücrelerimiz vardı ve bozulmaya başlamışlardı Öyle değil mi Çok fazla silmişim ha bir kısmını yeniden çizelim Evet hücreler hasar gördükçe buna benzeyen bir manzarayla karşılaşırız hücreler arasındaki bağlantılar ayrılmaya başlar ve bu şekilde bir Geçit oluşur bu kısımda da hücreler var ama artık geçiş serbest Ben buradan geçen şeylerden biri de az önce silmediğim Ldl ele söz konusu olan tahriş edici yani endotel hasar da yol açan madde sigara dumanından gelen bir toksin olsa bile aterosklerozun 3. aşamasında Ldl tunika intima Yani iç katmana giriş yapar Evet Ldl buradan buraya geçmeye başlar bunların Ldl olduklarında not edelim da beraberlerinde yağ ve kolesterol getiren bu küçük Ldl molekülleri artık iç katman dalar şuraları da mavi ile boyayım ki buranın iç katman olduğu iyice anlaşırız Şimdi üçüncü aşamada ne oluyormuş Ldl iç katmana giriyormuş dördüncü aşamada ise işler biraz garip leşme başlıyor bağışıklık sistemimiz de makrofaj adı verilen hücreler olduğunu biliyorsunuz değil mi makrofajları da şu şekilde biraz da komik olarak çizeceğim makrofajların kocaman ağızları vardır aslına bakarsanız makrofaj kelime anlamı olarak da büyük yiyeceği anlamına gelir bir makrofajlar Aynen birer polis memuru gibi işlerin yolunda olduğundan emin olmak için kan dolaşımında bulunurlar burayı gördüklerinde ise bir şeylerin yanlış olduğunu anlar leleri gördüklerinde de onları takip e başlarlar ve bu karda damar duvarının içine girerler duvar bayağı kalabalıklaştı değil mi mile deler var makrofajlar var buraya birkaç tane de makrofaj çizim bu Emin ölçekli bir çizim olmadı çünkü makrofajlar Bundan büyük ama olsun büyük yiyiciler olan makrofajlar Duvarın içine girdikten sonra buradaki yağları yutmaya başlarlar bunu da çözmeye çalışayım Çok Kolay olmayacak ama makrofajlar işte bu şekilde yağları YouTube leday led olmaya başlarlar bu içinde yağ olan makrofajları mikroskop altında inceleyecek olursak nasıl görünür dersiniz şimdi biraz Hayal gücünüzü kullanın denizde gördüğünüz köpükler var ya evet makrofajları mikroskop altına koyarsak köpeğe benzeyen bir şeyler görürüz çok da haksız bir benzetme sayılmaz çok fazla Ldl yiyerek ölen bu hücrelerin öldüklerini göstermek için gözlerine çarpı işareti olarak çizim bu hücrelere köpük hücreleri adı verilir not ediyorum köpük hücre ve tüm Bunlar olduktan sonra iç katmanı inceleyelim Bu arada olayın en önemli kısmına geldik iç katmanı işaretliyorum çünkü şu ana sahnede o var Barla Ldl yiyerek ölen ve köpük hücrelere dönüşen makrofajların hepsi artık burada bu ya gölün ortasında dördüncü aşamada makrofajlar vardı unutmadan Hemen yazalım makrofajlar ve iç katmandaki köpük hücreler devam edelim tüm Bunlar olduktan sonra iç katman Aynen şuna benzer Bu buraya biraz temizleyeyim Her şey üst üste gelmeye başladı Evet ledli artık silebilirim Ne de olsa Kandaki Ldl nin artık iç katmanda olduğunu biliyoruz ve buradaki küçük Ldl molekülleri birleşerek Az önce bahsettiğim ya Gölü'nü oluşturmaya başlarlar bir ya Gölü'nü gözünüzün önüne getirmeye çalışır mısınız ne kadar da mide bulandırıcı bir şey öyle değil mi şu şekilde çizeceğim Evet yağdan oluşan ve iş katmanda bulunan bir Gölcük buradaki makrofajı da öldürelim ve bir köpük hücresi daha elde edelim gördüğünüz gibi iç katmanda bir yağ Gölü ve köpük hücreleri var bir Eğer bu damarı kesecek olursanız ne olur dersiniz O ne demek istediğimi daha iyi anlamanız için yeni bir çizim yapacağım Evet bir bıçak alıp bu damarı kesersek böyle kocaman yağdan oluşan bir çizgi görürüz Bu çizgi Size az önce gösterdiğim ya Gölü Ama şu anda damara yandan bakıyoruz bu çizgiye yağlı çizgi adı verilir ateroskleroz ortaya çıkıp da bu aşamalara Geldiyse bir damarı kesince buna benzeyen bir görüntüyle karşılaşırız Bu sayede ateroskleroz konusunun ortasına gelmiş olduk Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere hoşçakalın