Art-Yük (Afterload) Nedir?

Evet Evet yine grafiğini çizerek başlayalım Arkadaşlar bir eksende hacim diğer eksende basınç var basınç hacim döngüsünü çizerek işe koyabiliriz böyle bir grafikte iki erimiz olduğunu hatırlarsınız biri diyastol sonu basınç hacim ilişkisini gösterir bu eğri kalp tamamen gevşemiş haldeyken Basınç ve hacim arasındaki ilişkiyi yansıtır gevşemiş bir sol karıncığı yakan dolmaya başladığında ortaya böyle bir değil çıkar Bir de şu doğrultuda giden başka bir şeyimiz var bu eğri ise sistolik sonu basınç hacim ilişkisini gösterir kalp tamamen kasıldığında böyle bir eliyle karşılaşırız Evet bahsi geçen iki erimiz Bunlar Şimdi de basınç hacim döngümü çizelim buradan başlıyor aşağı doğru iniyor bu esnada diyastol sırasında sol k ve kanla doluyor sonrasında Tabii ki kasılma oluyor ve son olarak da Kanada Orta doğru ilerliyor basınç hacim döngüsü İşte tam olarak böyle görünüyor döndüğümüz ile çizdiğimiz e göre artık yük üzerine daha rahat konuşabiliriz basınç hacim döngüsüne bakarak artık yükün tanımını yapabiliriz artık yükte Bu döngünün bir parçası olduğu için çizdiğimiz grafik ve döngü sayesinde her şey daha anlaşılır olacak Daha önce de belirttiğim gibi artık yükün tanımı ön yükün tanımına oldukça benzerdir artık yük sol karıncıkta ki duvar gerilim midir Buraya Kadar ön yükün tanımıyla birebir aynı ama bu kez tanımı başına arkadaşlar kanın dışarıya atıldığı esnada diye bir ekleme yapıyoruz kanın dışarıya atıldığı esnada herhangi bir zamanda değil tam o esnada yani belirli bir zaman aralığından bahsediyoruz bu kanın dışarıya atıldığı Daha doğrusu kanın sol karıncıktan dışarıya atıldığı süre zarfı kır ettiğimizde bu süreç burada başlar ve hemen hemen buraya kadar devam eder eğlenin hangi kısmının artık olduğunu da kırmızıyla çizerek gösterelim İşte bu kısmı artık olur burayı tamamen kırmızıya boyayalım Evet bu kısmı artık yük olarak düşünebiliriz bu İlginç bir durum Çünkü ön yükte Belirli bir zaman noktamız vardı Oysa şimdi birçok zaman noktamız var aslında bir bakıma sonsuz sayıda zaman noktası olduğunu söyleyebiliriz değil mi Bunların hepsi birleşip artık yükü oluşturur Şimdi de duvar geriliminin tam olarak ne olduğu konusunda hafızanızı tazelemek istiyorum belki terimi hatırlıyorsunuz dur Ama tam olarak ne anlama geldiğini Hatırlamıyor olabilirsiniz biz o zaman burada tekrar tanımı yapalım duvar gelir bu eşittir buraya ve a diye ekliyorum Çünkü kanın dışarıya atıldığı süre zarfındaki duvar geriliminden yani basınç hacim döngüsünde artık yükün gerçekleştiği bu kısımdan bahsediyoruz Evet duvar gerilimi eşittir kanın dışarıya atıldığı esnada ki basınç çarpı kanın dışarıya atıldığı esnada ki Yarıçap bu sol karıncığın Yarıçap oluyor bölümü kanın dışarı atıldı esnada ki duvar kalınlığının iki katıdır Peki bunu hesaplayabilir miyiz biz duvar gelişimine karşılık gelen bir değer bulabilir miyiz Tabii ki bulabiliriz basıncın 120 milimetre civa hacminde 75 mililitre olduğunu varsayalım kesiştikleri noktada burası olur Muhtemelen Buna göre hesap yapılabilir basınç için 120 demiştik 122 bu yarıçapın değeri ile hesaplamaya başlayabiliriz Hacim ve Yarıçap arasında bir ilişki olduğunu hatırlarsanız değil mi Yarıçap neye eşittir arkadaşlar hacim çarpı birtakım sayıların küpkökü artı duvar kalınlığına Tüm bunları hesaplayarak yarış yapın değerini bulabiliriz Hacım için 75 demiştik duvar kalınlığı da 70 kiloluk bir insan da yaklaşık bir santimetre civarındadır bu varsayımlardan yola çıkarak yarıçapında yeni bulabiliriz elimizde hem basınç hem de Yarıçap değeri varsa o duvarda ve o noktada ki daha doğrusu duvar gerilimini de hesaplayabiliriz evet morokul gösterdiği noktadan bahsediyoruz fakat sonrasında devam edip tüm kalan noktaları da hesaplayacak mıyız ne yapacağız bu sonsuza kadar gider çünkü aradaki tüm zaman noktaları hesaplamak gerekir Peki bütün zaman noktaların hesaplama mız mümkün mü bu bir takım çetrefilli formüller kullanarak hesaplayabiliriz fakat göz kararı hesaplamaya çalıştığımızda epeyce zor olur Peki bu durumda artık nasıl hesaplanır bu denkleme dayanarak ve tüm bunların kanın dışarı atıldığı süre boyunca olduğunu göz önünde bulundurarak artık nasıl hesaplanır işte bu noktada size küçük bir sır vereyim Arkadaşlar artık yük Genelde bu şekilde hesaplanmaz daha önce de dediğim gibi çetrefilli formüller kullanıp hesaplanabilir Ancak ortada spesifik bir amaç varsa Örneğin bir makale yayınlanacaktır diyelim sabunu ispatlamak için oturur bunu hesaplar Ama ortada öyle bir durum yoksa genelde hesaplanmaz Peki o zaman artık ülke nasıl bir değer biçilir bir denklem bize dönecek olursak duvar kalınlığının değerinin pek değişmediğini söyleyebiliriz Bu yüzden onu göz elde edebiliriz yarıçapı değeri ise küçük olacak çünkü Unutmayalım ki burada küpkök var ve bu çok büyük bir değer elde etmemiz zaten mümkün değil Bu durumda denklem izle dikkate alınacak tek bir diğer kalıyor oda basınç değil Bu durumda şöyle bir varsayım de bulunabiliriz ve bunun oldukça güvenli bir varsayım olduğunu da belirtmek istiyorum duvar geriliminin basınçla orantılı olduğunu var sayabiliriz bu durumda Eğer duvar geriliminin basınçlı orantılı olduğunu düşünüyorsak artık yükünde kanın dışarı atıldığı süre boyunca basınçla orantılı olduğunu söyleyebiliriz o zaman hadi gelin Bunu hemen grafik üzerinde test edelim ve Böylesi bir kısa yolun işimize yarayıp yaramadığını görelim bunu görebilmek için buraya başka bir basınç hacim döngüsü çizeceğiz öncekine göre daha küçük bir döngü olacak bu şekilde ilerliyoruz kalp tam olarak burada kasılıyor ve sonuç olarak böyle bir döngü ortaya çıkıyor bu iki döngüye bakacak olursak hangisinde artık yükün daha yüksek olduğunu tahmin edebilir O da göz kararı bakıp hızlıca bu soruyu cevaplayabilir miyiz son çizdiğimiz döngüdeki artık yükünde kırmızıyla boyayıp belirginleşti relim bütün bu zaman sürecini kapsıyor Burası kanın dışarıya atıldığı kısım Peki buna bakarak hangisinin daha yüksek ya da düşük artık yükü olduğunu söyleyebilir miyiz sarıyla çizdiğimiz döngünün mü yoksa mor alanında akünün basınçlı orantılı olduğunu olduğu varsayımı mıza yani dayanarak kendimizden emin bir şekilde mor renkteki döngünün alt yükünün daha az olduğunu söyleyebiliriz göz kararı bakıp bu sonuca varabiliriz bunun için karmaşık formüller Hesap makinesinde işlemler yapmamıza gerek yok bir örnek daha yapalım ki iyice pekişsin tam olarak kavradığı nız dan emin olmak istiyorum Bu kez de mavi ile çizelim çok daha büyük bir döngü oluyor gördüğünüz gibi haliyle basınç en yüksek Şimdi de bu döngüyle Diğer ikisini karşılaştıralım Bu üçü arasından hangisinin artık yükü en fazladır cevap ortada Tabii ki bu son çizdiğim mavi olan döngünün mavi döngü en yüksek artı yüke sahibi bu döngüdeki artık yük kısmını da kırmızıyla belirginleşti elim İşte bu kadar basit artık Genelde bu şekilde hesaplanır yani basınç ve artık birbiriyle bağlantılı olduğu veya birbiriyle orantılı olduğu varsayımından yola çıkarak formülle baktığımızda yarıçaplı duvar kalınlığı gibi başka değişkenlerde olduğunu görüyoruz ama daha öncede bahsettiğimiz gibi basınç değerini kıyasla çok bir etkileri olmadığı için az önceki örneklerde yaptığımız gibi genellikle şöyle bir bakıp Evet burada artık daha fazla diyebiliriz bu konuyu tam olarak ele aldığımız göre şimdi bir adım öteye gidiyor yeni bir varsayımdan bahsedeceğim varsayımın altını özellikle çizmek istiyorum çünkü bu her zaman Doğru olmayabilir kanın dışarıya atıldığı süre zarfında out basıncının sol karıncık bu eşit olduğunu varsayalım peki böyle bir durumun doğru olduğunu düşünürsek ne anlama gelir eğer doğruysa ki bir çok insan içinde bu doğru sayılır öyle değil mi Yani çoğu insanın ağır kapağının normal bir şekilde işlemine devam ettiğini söyleyebiliriz bu durumda Aort basıncının temel anlamda çok karıncık basıncı ile aynı olduğunu düşünebiliriz çoğu insan için bu doğruysa basınç hacim döngüsü açısından Bunun anlamı nedir artık ü tahmin etmek için eğlenin bu kısmındaki basınca bakmamız yeterli olduğunu biliyoruz Aslında buradaki basınç için kullandığımız başka bir terim var bu daha yaygın kullanılan terim sistolik kan basıncı buradaki basınca da çoğunlukla diyastolik kan basıncı diyoruz Bunlar genelde tansiyon ölçerken kaydettiğimiz kan basınçları yani birinin Tansiyonunu ölçerken Bir taraftan da artık yükle ilgili fikir edinebiliriz Tabii ki çok kesin bir bilgi elde edemeyiz Çünkü siz ve diyastolik kan basıncı genellikle aorttan değil koldan ölçülür Fakat bu iki nokta arasında çok fazla benzerlik olduğu için kan basıncı mıza bakarak Aort basıncıyla veya sol karıncık basıncıyla ve artık yükle ilgili çok şey öğrenebiliriz Tabi bu durumda Kan basıncının yükselmesi çoğunlukla artık yükünde yükselmesi anlamına gelir o