Ana içerik
Sağlık ve Tıp
Konu: Sağlık ve Tıp > Ünite 12
Ders 2: İltihaplı Bağırsak Hastalığıİnflamatuar Bağırsak Hastalığı Teşhisi
Tıp ve sağlıkla ilgili içerik için, http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine MCAT içeriği için de http://www.khanacademy.org/test-prep/mcat web sitelerinden bizi ziyaret edebilirsiniz.
Bu videolar tıbbi tavsiye niteliğinde olmayıp sadece bilgilendirme amaçlıdır. Videolar kesinlikle tıbbi tavsiye, tedavi ve teşhis amaçlı kullanılmamalıdır. Sağlık sorunlarınızla ilgili her zaman bir doktora başvuruda bulunun. Khan Academy’de izlediğiniz videolar sonucu, doktor tavsiyelerini görmezden gelmeyin ya da doktora gitmekte gecikmeyin. Orijinal video Matthew McPheeters tarafından hazırlanmıştır.
Tartışmaya katılmak ister misiniz?
Henüz gönderi yok.
Video açıklaması
merhaba Bu videoda inflamatuvar bağırsak hastalıkları nasıl teşhis edilebileceğini den söz etmek istiyorum kısaca İyi be olarak da not edebiliriz enflamatuar bağırsak hastalıkları kronik bağırsak hasarına yol açan ve uygun olmayan bağışıklık tepkisini sebep olduğu bir grup rahatsızlığa verilen isimdir iki tip flamatuar barsak hastalığı vardır Bunlardan biri Crohn hastalığı Diğeri ise ülseratif kolit tir bir Crohn hastalığı ve ülseratif koliti birbirinden ayırmak için enflamasyonu yerine ve ortaya çıkan patolojik değişimlere bakarız inflamasyonun yeri hastalığın klinik görünümü açısından çok büyük önem taşımaktadır hastalığın klinik görünümü teşhis için büyük önem taşımakta olup Sonuç olarak hastalığın Crohn hastalığı mı yoksa ülseratif kolit mi olduğunu anlamak için biyopsi yapılarak ilerlenir o şifre motor bağırsak hastalığı tipleri ayırt etmek için yapılabilecek tek bir kan testi ya da fiziksel muayene yöntemi yoktur teşhis Bunun yerine hastalığın klinik görünümüne bazı laboratuvar ve radyografi sonuçlarına ve patolojik teşhise dayanarak konur Burhan isterseniz hastanın hikayesi ve fiziksel muayene ile başlayalım Az önce hastalığın yerinin klinik görünümü belirleyeceği neden söz etmiştim değil mi peki Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte ki lezyonları nerede oluştuklarını Biliyor musunuz Crohn hastalığında ki lezyonlar sürekli değildir ve ağızda anüs arasındaki sindirim hattının her hangi bir yerinde oluşabilir ler yine de lezyonların sık izlendiği yerler arasında terminal ileum kolon olarak da adlandırılan kalın bağırsak ve ince bağırsağın diğer kısımlarını sayabiliriz bu peki inflamasyonun yeri nasıl görünür en sık izlenen yer olan terminal ile yoluna başlayacak olursak Burası ince bağırsağı Al kalın bağırsaktan önceki son kısmıdır vücudumuzun bu kısmını büyük bir kutu olarak düşünürsek terminal ile you kutunun sağ alt kadran tına çeyreğine denk gelir Evet bunun karşımızdaki hasta olduğunu düşünürsek terminal ileum bu şekilde sağ alt tarafta bulunur ve lezyonun terminal ileumda bulunduğunu düşünürsek bu hasta karnın alt kısmındaki ağrıdan şikayetçi olacaktır bu kısımdaki enflamasyon kanlı ya da kansız İshale de sebep olabilir Az önce ince bağırsağın diğer kısımlarında etkilenebileceği nden bahsetmiştim hastalık Eğer besinlerin emiliminin gerçekleştiği ince bağırsağın büyük kısmını etkilemekte ise eminim etkileyeceğinden yetersiz beslenme sor bu karşılaşılabilir inflamasyonun sık görüldüğü 2. kısım kolon yani kalın bağırsak tır demiştik Hanım bağırsağın temel görevlerinden biri dışkıdaki suyun yeniden emilimini sağlamaktır kalınbağırsak Eğer üfleme olduysa Yani eğer görevini düzgün bir şekilde yerine getiremiyorsa su yeniden Emine yemeyeceği için kanlı ya da kansız olabilecek diğer e ya da halk arasında daha yaygın kullanılan ismiyle ishal durumu ile karşılaşabiliriz hastalığın görüldüğü yerde bağlı olmasa da sıkça karşımıza çıkan bir diğer belirti inflamasyonu sebep olduğu orta ateştir Crohn hastalığının komplikasyonlarına bağlı olarak farklı belirtilerle de karşılaşabiliriz bunlardan da kısa bir süre sonra bahsedeceğim Evet Bunlardan biri Bağırsak tıkanması sonucu gelişen dışkı ve gaz geçişinin engellenmesi olan o bu tip asyon dur ortaya çıkabilecek püsküller Alice çevresinde ağrı ve enfeksiyona sebebiyet verebilirler ülseratif kolit de ise lezyonlar Crohn hastalığının aksine süreklidir genellikle rektumda ortaya çıkarlar buradan geriye doğru ilerleyerek kalın bağırsağı gelirler ve kalın bağırsağın neredeyse hiç Terk etmezler Crohn hastalığına benzer olarak kalın bağırsaktaki inflamasyon ülseratif kolitte de karşımıza kaplı Karın ağrısıyla birlikte diğer olarak çıkar ülseratif kolitte ki diğerlerinin çoğunlukla kanlı olduğunu her zaman demek istemiyorum Ama çoğunlukla kanunu olduğunu eklemek istiyorum Ha bu arada Crohn hastalığında görülen ishalinde zaman zaman kanlı olabileceğini aklınızdan çıkarmayın Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte inflamasyonu yeri ile alakalı olmayan ve ekstraintestinal belirtiler olarak adlandırılan farklı belirtiler de vardır Bu bel bir yerden bir eritema nodozum olarak bilinen bir cilt hastalığıdır omuzlar dirsekler kalçalar ve Dizler arasında gezinen eklem ağrıları Gözlerin kızarması ve karaciğer rahatsızlıklarını da bu belirtilere ekleyebiliriz hastalıkların gastrointestinal belirtileri Çok belirgin olmadığından demek istediğim karın ağrısı ve ishale sebep olabilecek daha bir sürü hastalık olduğundan Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte ekstraintestinal belirtiler son derece önemlidir ancak burada saydığımız ekstraintestinal belirtileri gastro-intestinal ya da Abdominal belirtilerle birlikte ortaya çıkarabilecek hastalık sayısı çok fazla değildir Bu belirtilerin birlikte seyretmesi bu kişide inflamatuar bağırsak hastalığı olduğuna dair büyük bir ipucudur hastanın hikayesi ve fiziksel muayene Çok belirgin bir sonuç ortaya koyamadığı iç bu genellikle laboratuvar testlerine başvururuz Ancak bu testlerde Kon hastalığı ile ülseratif kolit arasında çok büyük bir fark ortaya koyamaz bakın sizi gastrointestinal yolu şemasını bir kere daha göstermek istiyorum laboratuvar sonuçlarında ilk olarak inflamasyon belirteçleri ne bakarız bunlar arasında Beyaz kan hücrelerinin artması ki buna lokositoz adını veririz ve çok da belirgin olmayan inflamasyon belirteçleri yani c-reaktif protein ve sedimentasyon hızı bölü oranı vardır Bu belirteçler belirgin değildir diyerek vücuttaki herhangi bir inflamasyon sonucunda da benzer sonuçlar elde edebileceğimizi anlatmak istiyorum Ancak bu belirteçler inflamatuvar barsak hastalıklarına hassas belirtilerdir Yani eğer hastanın CRP sesi ya da sedimantasyon hızı yüksek değilse hastada Crohn hastalığı ya da bu kolit olması pek de mümkün değildir Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte rastladığımız bir diğer laboratuvar sonucu anne midir annemi hemoglobindeki düşükle tespit edilir hemoglobin kırmızı kan hücrelerinin önemli bir kısmı olduğunu biliyorsunuz Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte annemi ile karşılaşmamız ın birkaç sebebi var Crohn hastalığında hastalık terminal ile onu etkilenmişse Vücut B12 vitamininin emilimini gerçekleştiremez bu vitamin kırmızı kan hücresi üretimi için gerekli bir vitamindir B12 vitamini seviyesinin düşmesi sonucu anemi görülebilir ve Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte kanlı diğer de görülebileceği neden bahsetmiştim diğer Eğer sık sık ve uzun süreli olarak seyrediyorsa kan kaybı katlanarak artacağından anemiye sebep olabilir öyle Batur sonuçları için son olarak bir de yetersiz emelimden söz etmek istiyorum videonun başlarında ince bağırsağın büyük bir bölümü ve kalınbağırsak etkilenmişse vücudun ihtiyacı olan besinlerin emilimini gerçekleştirmeyeceği neden söz etmiştik buna yetersiz emilim adı verilir ve Crohn hastalığı ile ülseratif kolitte ortaya çıkan kilo kaybı ile yorgunluğun sebebidir vücut Eğer emilimi gerçekleştiremiyor ve gerektiği gibi beslenemiyor sabunu laboratuvar sonuçlarında da görmek mümkündür albümün seviyesindeki düşüklük buna verilebilecek en iyi örnektir bu albümün vücut için önemli bir proteindir ve eksikliği yetersiz beslenme olarak yorumlanır gördüğünüz gibi hastanın hikayesi ve fiziksel muayene gibi laboratuvar sonuçları da tek başına inflamatuvar bağırsak hastalıklarını teşhis için yetersizdir yine de bu sonuçların inflamatuvar barsak hastalıkları için hassas olduklarını Yani eğer bu bulgular yoksa bir inflamatuvar barsak hastalığı ile karşı karşıya olmadığımızı söylemek istiyorum bu yüzden isterseniz sıradaki tanı yöntemi ne geçelim Eğer bu belirtiler Özellikle de inflamasyona dair belirtiler Eğer izleniyorsa görüntüleme yöntemlerine başvurulur Crohn hastalığı ve ülseratif kolitin teşhisini kolaylaştıracak görüntüleme yöntemleri arasında bilgisayarlı tomografi yani emer vardır Bunlara ek olarak Baryum lavmanı adı verilen bir yöntem de vardır Bu kontrast bir boya olan Vario rektumdan bağırsaklara verilir bağırsak lümenin bu boya ile dolması sağlanır ve bu sırada intestinal röntgen çekilir iyi bakın ekranda normal bir baryumlu almanı görüyorsunuz kalın bağırsakların çeperli düzgün bir şekilde görülebiliyor bu yöntem Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte kullanıldığında hastalıkların altında yatan patolojiye benzer bazı özellikler bulunur bu görüntü hakkında birçok şey söyleyebiliriz ancak size inflamasyonun hem ince hem de kalın bağırsakta gözlemlendiğini ve buna normal görünen bağırsak kısımlarının eşlik ettiğini göstermek istiyorum Bu Crohn hastalığına ait bir durumdur Bu lezyonların süreksiz bir biçimde hem ince hem de kalın bağırsakta gözlemlenmesi ülseratif kolitin var uyumlanma sonuçları bundan çok farklıdır ülseratif kolitte ki lezyonlar sürekli ve kalın bağırsağın özgüdür inflamasyonun ara vermediğini tüm kalın bağırsağı etkilediğine ve ince bağırsakta herhangi bir inflamasyon izi olmadığına dikkatinizi çekmek istiyorum Ama bu radyografi testleri sonucunda Bir de hastalığın Crohn hastalığı ya da üste ratif kolit olduğunu doğrulayacak biyopsi yapılır biyopsi için farklı yöntemler izlenebilir bu yöntemlerde genellikle biopsi yapılacağı yere bağlıdır Örneğin Eğer Crohn hastalığından şüpheleniliyor ve lezyon ince bağırsağın ilk kısmında ise genellikle endoskopi yapılır bu prosedürde ağızdan ucunda kamera olan bir tüple girilerek Yutak ve mideden geçirir ve ince bağırsağın ilk kısmına ulaşılır ülseratif kolit şubesi var ve inflamasyonda kalın bağırsakta ise uygulanacak yöntem ucunda kamera olan bir tüpün anüs ve rektum den geçerek biyopsi alması olan sigmoidoskopi ya da kolonoskopi dir bu yöntemden bağımsız olarak izlenecek adımlar aynıdır ve ikiye ayrılır Öncelikle lezyon görüntülenir ve biyopsi uygulanır bakın Crohn hastalığında lezyonların görünümü buna benzer de bundan parke taşı ya da kaldırım taşı görüntüsü olarak bahsedildiğini de duyabilirsiniz bunun sebebi patologları bu görünümü yani ince bağırsağın iç içe geçmiş lezyonlar lakaplı olmasını bir arnavut kaldırımı da benzetiyor olmalarıdır Bu görünüm izledikten sonra bağırsak duvarından bir biyopsi alınır web mikroskop altında incelenir Crohn hastalığına özgü görünüm transfer al inflamasyon dur ve bu hastalığın sebep olduğu inflamasyonun bağırsak duvarının 3 katmanını yani Mukoza sup Mukoza ve musküler isek Serra'yı da geçmesi anlamına gelir buna kazeifikasyon göstermeyen Grani lomlar eşlik eder granülomlar kronik enfeksiyon göstergesidir ülseratif kolitte ise tamamen farklı bir görüntüyle karşılaşırız bağırsak duvarları lezyonları sürekli olmasından dolayı daha pürüzsüzdür ve bundan da Kırılgan bu olarak bahsedilir kırılgan demek bu dokuya dokunulduğunda kolayca kanama görülebileceği ya da dokunun döküle bileceği anlamına gelir bu görünüm sonucu yapılan biyopsi mikroskop altında incelendiğinde ülseratif kolitin en önemli simgesi yani inflamasyonun sadece mukozayı ve su mukozayı etkilediği görülür bunun Crohn hastalığından çok farklı olduğunu görüyorsunuz değil mi Evet görüntüleme yöntemlerine ta ki ben yapılan biyopsi incelendiğinde Crohn hastalığı ya da ülseratif kolitin birbirinden çok farklı olan ilerlemeleri incelenir ve hastalığın teşhisi de bu sayede konur ha