If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Oksijen İçeriği

Oksijen içeriğinin (CaO2), oksijen satürasyonunun (SaO2), kısmi basıncın (PaO2) hemoglobin konsantrasyonuyla ilişkisini öğrenmek ister misiniz? Rishi, Khan Academy'de çalışan, bulaşıcı çocuk hastalıkları üzerine uzmanlaşmış bir doktordur. Orijinal video Rishi Desai tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Herkese selam dilerim hepiniz iyisinizdir Bu videoda oksijen içeriği hakkında konuşacağız bu kavramı iki şekilde yazacağım birincisi Elbette Terim'in tam adı yani oksijen içeriği şeklinde diğerini daha sonra göreceğiniz gibi kısaltma şeklinde yani cao2 şeklinde yazacağım buradaki c harfi İngilizce kontent yani içerik anlamına gelen kelimenin cesia ise arteri elden geliyor O ikide Tabii ki oksijen demek Hatta Tıp dilinde Bunu tam adı bazen arteryel oksijen kontent olarak geçiyor ama biz kontent yerine Kafanız karışmasın diye içerik diyelim Kısacası Kanda ne kadar oksijen var ona bakıyoruz a daha da ayrıntıya inersek bunu millet Region o uçuyoruz yani her yüz mililitre Kandaki oksijen içeriği bazen desin litrede görebilirsiniz bir de siz litre yüz mililitreye eşit oluyor Elbette kandiye ekleyelim tanım olarak böyle şimdi öğrendiklerimizi kullanalım düşünün ki sol kolundan miktar kanal duruyorum diyelim ki 500 mililitre olsun ama o kadar istekliyim ki o gün sağ Kolumdan da aynı anda kan aldırmak istiyorum Aynı kan aynı hemoglobin konsantrasyonu ciğerlerimde aynı miktarda oksijen var yalnızca ikinci iğne Biraz daha büyük ve benden iki kat fazla kan alıyor o sırada da zihnisinir gibi bir soru soruyor diyor ki hangi koldan alınan Kanın oksijen içeriği daha fazla Hadi bakalım o zaman şimdi resmii dikkatlice inceleyelim sağ tarafın fazla olduğunu düşünebilirsiniz Ya aslında bu hileli bir soru Çünkü ölçümü her yüz mililitreye göre yapıyoruz yani hep belirli bir hacmi düşünüyoruz her iki Kolumdan da aynı anda kan alındığı için oksijen içeriklerinin farklı olmasını düşündürecek bir durum yok Çok büyük ihtimalle iki tüp kan da aynı oksijen içeriğine sahip olacak bak adetler hatırlatıyorum bütün hesaplarımız yüz mililitre üzerinden sakın sakın sakın bunu aklınızdan çıkartmayın sizin için şimdi bunu formülle Şti reyim Eğer oksijen içeriğini matematiksel olarak hesapla saydık nasıl bir şey olurdu şu cao2 yazmak daha kolay o yüzden bu şekilde yazıyorum bir birimize oksijenin mililitresi bölü 100 mililitre K hesap yapabilmek için hemoglobin konsantrasyonu bilmem gerekiyor Onu da hemoglobinin gramı bölü 100 mililitre kan da buluyoruz sonra da bunu sabit bir sayı ile çarpıyoruz bu sabit sayıda 1,34 Hah Bu arada bunu Çeşitli kaynaklarda 1.34 olarak görebilirsiniz ama biz Şimdilik Birgül diyelim Ha evet bu sayı bize her bir gram hemoglobine bağlanan oksijeni mililitre cinsinden veriyor Bu çok faydalı pratik bir sayı Çünkü göreceksiniz ki birimler sadeleş ecek Bunlar sadeleşti buraya eklemem gereken bir şey daha var oksijen satürasyonu yani doygunluğu oksijen satürasyonu gösteren bir evimiz var işte burada bu Eğer arterial tarafa bakacak olursak adına sao2 diyebiliriz bunu kanın arteryel tarafındaki kısmı basınçla karşılaştırabiliriz yani pao2 ile burada s şeklinde eğriler imiz var kısmi basınç artışı oksijen satürasyonu da arttırıyor bunu genellikle yüzde cinsinden ölçüyoruz hemoglobine bağlanan oksijen yüzdesi cinsinden yüzde işaretini koyalım Burada gördüğünüz denklemi bu parçası köşeli parantez içindeki kısım oksijene bağlanan hemoglobin miktarının temsil eden oksijen kan içinde başka şekillerde de ilerliyor Diğer yoldan biraz bahsedeyim o zaman diğer bir yolda kan içinde çözünerek buraya bir artı koyalım denklemin iki parçasında oksijenin kısmı basıncı olacak Bunu bil metre civa şeklinde ölçüyoruz birimimiz bu bu sefer daha farklı bir sabit Kul bu 0,0 033 yine birimleri iyi takip edin çünkü elimizde Yine bir sürü birim kalacak ve bunları sadeleştir edeceğiz üst tarafta mi litre cinsinden oksijen var milimetre civa birimini sadeleştirmek istiyorum çarpı yüz mililitre kalp bu Bununla sadeleş ecek aşağıya da mor köşeli parantezler koyuyorum bu bana çözünen oksijen hakkında bilgi veriyor hemoglobine bağlanmış oksijen ve çözülmüş oksijen var Bunlar denklemin iki parçasını oluşturuyor ilerlemeden önce aklınızda tutmanız gereken önemli yerleri göstereyim size burada Toplam oksijen içeriği hemoglobin oksijen strasyon ve oksijen kısmi basıncını görüyorsunuz ha ha unutmayalım bu arkadaş bu arkadaş o biliyor çizdiğim oksijene eğrisini hatırlayın şimdi A onu ekrana yeniden getiriyorum Böylece neden bahsettiğimi daha iyi anlatabilir bu grafikte ikisi arasındaki ilişkiyi görüyorsunuz ikisi arasında çok güzel bir ilişki var bu toplam oksijen içeriğini hesaplamak için kullandığımız denklemli şimdi bu formülü kullanalım mı Ne dersiniz bunu düşünürken Hep aklıma 4 değişken gelir Tamam onları da buraya yazayım böylece takip etmemiz daha kolay olur pao2 sao2 hemoglobin ve toplam oksijen içeriği Bunlar bahsettiğim değişkenler şimdi beraber basit bir problem çözelim O biraz boşluk açıyorum diyelim ki iki küçük kutum var ilki ağzına kadar kanla dolu O yüzden buraya büyük harf leke yazalım Bu ikincisi de plazma dolu plazma kanın bir parçası ama hepsi değil bile Örneğin plazmada kırmızı kan hücreleri ve hemoglobin bulunmaz hemoglobin yok Bunu sarı renkle çiziyorum ki bunun plazma olduğu anlaşılsın öbürünü ise kırmızı yapalım Evet şimdi elimizde plazma ve kanla dolu iki tane kutu var diyelim ki havadaki oksijen kısmi basıncını artırmaya karar verdim oksijen bu iki sıvı da da çözülecek sorumuz sa şu bütün bu dört değişken bu durumdan nasıl etkilenir biraz alırlar mı artarlar mı yoksa aynı mı kalırlar ilk olarak pao2 ile başlayacağız Eğer oksijen bu sıvıların içinde çözülecek s sıvıdaki oksijenin kısmi basıncı artar diyebiliriz aslında burada pao2 sao2 cao2 demek Biraz kafa karıştırıcı oluyor çünkü arteryel kan hakkında konuşmuyoruz sadece kan hakkında konuşuyoruz ya da arteryel plazma hakkında konuşmuyoruz sadece plazma hakkı bu ediyoruz Çünkü bu sıvı dolu kutulara bağlı bir Alper yok ama aslında fikir aynı Neyse devam edelim Kandaki ve plazmadaki kısmi basınç artacak Peki Oksijen satürasyonu ne olacak hatırlayalım pao2 ve oksijen saturasyonu arasında doğru orantılı bir ilişki vardı yani oksijen satürasyonu sao2 artışına da sebep olacak ama bu plazmada hemoglobin yok demiştik o zaman Burası bizim için geçersiz Çünkü hemoglobin yoksa hemoglobin için bir oksijen satürasyonu eğrisi nasıl olabilir nasıl çizebiliriz ki çizemeyiz evet 3. değişkenin neydi bu hemoglobin konsantrasyonu hemoglobin konsantrasyon bunu da gram bölü 100 mililitre kan üzerinde hesaplı yorduk hemoglobin eklemekten veya çıkarmaktan bahsetmiyorum yani burada bir değişiklik olmamalı yazıyorum değişiklik yok değişiklik yok diğer kutuda plazma olduğu için hemoglobin yok yani orası da bundan etkilenmeyecek yine geçersiz toplam oksijen İçerisi artacak Çünkü denklemin çözünen kısmı artacak Hatta denklemin oksijene bağlı hemoglobin kısmı da artacak Çünkü dediğimiz gibi sao2 artmıştı burası ilginç bir nokta plazma tarafında da yine artış görüyoruz Fakat daha az çünkü burada burada sadece pao2 nin katkısı var hemoglobine bağlanmış oksijenin katkısı olamaz çünkü bu Yok abi yok bu çözdüğümüz örnek oksijen kısmi basınç artışının oksijen saturasyonu nasıl etkileyebileceğini gösteriyor işte bunu da burada bitirdik Hoşçakalın görüşmek üzere bu