Alyuvarlar ve Trombositlerin Hayatı

ve yeniden merhaba Burada biri var herhangi biri bi gelin onun kadının bir mikro litresine Bir bakalım Bir litrenin içinde 1 milyon tane mikrolitre var Eğer bu arkadaşın kanın bir mikro litresine bakarsak ne görürüz ve ne buluruz 5 milyon kırmızı kan hücresi yani alyuvar buluruz hacmi göre oranlar saka'nın yaklaşık yüzde 40'ını alyuvarlar oluşturuyor Yani bir sürü alyuvar var bir mikrolitre de 5 milyon tane var aynı mikrolitre kanın içinde aynı zamanda trombositler olacak bu sizce alyuvarlara kıyasla daha fazla mı Trombosit var daha az mı trombositler çok daha Küçük Yapılar Belki de bu yüzden Onlar daha fazla diye düşünebilirsiniz ama aslında trombositler kanda daha az miktarda bulunurlar alyuvarlar daha çoktur Aslında sayısı değişkenlik gösterir ama genellikle Bir mikrolitre de ikiyüzbin Trombosit görülür İşte bunlar trombositler yani tam damarlarında problem yaşadığımızda pıhtılaşmaya yardımcı olan Küçük Yapılar diyelim ki bu arkadaş 20 yaşında olsun Sizce onun alyuvarları ve trombositleri beş yıl öncesine kıyasla aynı mıdır Hayır aynı değiller Çünkü her ikisi de belli bir Orana geldiklerinde yok oluyor parçalanıyor Bu yüzden kişinin Sürekli yeni alyuvarlar Way bu trombositler üretmesi gerekiyor alyuvarlar ortalama 120 gün dayanıyor yani dört ay kadar trombositler sen sadece birkaç gün dayanıyor yani alyuvarlar dan çok Daha dayanıksız lar Kısacası vücutta sürekli alyuvar ve Trombosit üretimi olması gerekiyor Peki bu üretimin nerede yapıldığını biliyor musunuz bu üretim kemik iliği nizde yapılıyor buraya bir kemik ve içindeki iliği çiziyorum işte burada alyuvarlar ve trombositler üretiliyor Peki kemik iliğinde alyuvar üretimi nasıl oluyor şöyle ilk olarak bir prekürsör hücre Yani önce hücre ile işe başlanıyor bu henüz alyuvar olmayan başka bir hücre ve hücre çekirdeği barındırdığı için farklı Normalde alyuvarlar dolaşıma katıldıklarını da hücre çek bir şey olmaz yani prekürsörü hücremiz in farklı olarak bir çekirdeği var bunu biraz basitleştir Ecem şimdi hücre çekirdeği olan prekürsör hücre bölünebiliyor bunu da bildiğimiz mitoz bölünmeyle yapıyor artık iki tane oldular Öyle değil mi bu aynı süreci çok çok kes tekrarlıyor ve etrafta bir sürü bu hücrelerden oluyor çorabun hücrelerden bazıları alyuvar hücresi ne dönüşüyor bunun içinde çekirdeklerini kaybettikleri bir süreçten geçiyorlar ve tüm bu süreç Yıllar İçinde gerçekleşiyor şimdi bunları temsil etmesi için kırmızı noktalar çizim bu alyuvarlarda damarlara gidecek kemiğe de kan damarları çizelim Çünkü kemiklerin içinde de kan damarları vardır Bu hücreler bu kan damarlarına girer ve Oradan da kan dolaşımına katılır o Önünde sonunda da kalbe ulaşır ve buradan tüm vücuda pompalanır lar İşte bunlar alyuvarlar aslında alyuvarların başka özel adı da var barn ee eritrosit Buraya yazalım şimdi eritrosit Tüm bu alyuvar oluşturma sürecine de eritropoez deniyor Bu da tıpkı bir önceki videoda gördüğümüz diğer hücre oluşum süreci gibi eritropoez olarak da yazılabiliyor Yani araya bir iyi harfi giriyor trombositler s farklı yapılıyor trombositler Aslında hücre değil hücre parçalarıdır ve büyük bir hücreden gelirler bu hücrenin adı da megakaryosit megakaryosit çok büyük bir hücre ve bir sürü Evet bir sürü sitoplazması var sitoplazma çekirdek olmayan diğer tüm kısımlar demek trombositler Sanki megakaryosit ten kopan sitoplazma parça iyi gelir etrafında da zarlar vardır Her megakaryosit bu işlemi Bir Çok Kez tekrar edebilir ve ortama bir sürü küçük Trombosit sağ alabilir daha sonra aynı alyuvarlar gibi bu trombositlerde kana karışır ve vücudumuzda gezinir ler alyuvarların 120 gün yaşadığını trombositlerin ses sadece birkaç gün yaşadığını söylemiştik Peki Sonrasında ne oluyor onlara yani öylece yok mu oluyorlar Tabii ki öylece yok olmuyorlar kanınızın içindeler ve Vücudunuzun onlardan kurtulması lazım bu işten sorumlu olan organın adı da dalak gördüğünüz gibi dalak bu adamın vücudunun sol tarafında yani karın bölgesinin üst tarafında kalp kanalımızı başka yerlerin yanı sıra dala da gönderir yani kollarınıza kaslarınıza beyninize bacaklarınıza giden kan dala da gider dolaptan kan geçtiğinde ne oluyor şu bu çizelim kan geçerken dalak eski ve yaşlı alyuvarları hasar görmüş olanları fark ediyor onları kan dolaşımından alıyor çiğniyor ve parçalara ayırıyor Bu işi yapan hücrelere de monosit diyoruz Şimdi hemen onu da çizelim Evet burada yaşlı bir alıyor larımız var neyse onu biraz yıpranmış çizim şöyle bu Ah uzun güzel bir hayat yaşamış ve artık aramızdan ayrılma vakti gelmiş dalga geldiğinde bu alyuvarı monosit denen bir hücre yutacak buraya da bu ismi yazalım monosit bir sürü isim olduğu monosit makrofaj gibidir Evet dalaktaki monosit bu eski alyuvar içini parçalayarak tekrar kullanılabilecek küçük parçalara böler yani fagositoz yapar tekrar kullanılması gerekenlerden bir Allah birdir hatta çok önemli Onun için onu da çizelim alyuvarların içinde demir vardır Çünkü Demir hemoglobinin bir parçasıdır vücudumuz demirlerini kaybetmek istemez Bu yüzden monosit bu demiri diğer birçok amino asit gibi kullanabilir hale getirecek geri dönüşüm yapılıyor gibi düşünebilirsiniz bunu hiç birşey boşa harcamıyorum hiçbir şey bunu yazalım Çünkü bu da önemli ne dedik Bunların çoğu dalakta gerçekleşiyor dedik trombositlerin ve alyuvarların çoğu dalakta parçalarına ayrılıyor Ama bu süreç biraz da karaciğerde gerçekleşiyor O da burada da lan yanındaki organ karaciğer de bu işlemi benzer şekilde yapıyor işte bu şekilde Eski alyuvarlarda nme trombositler den kurtuluyoruz 12 vücudunuz ne kadar yeni alyuvar üretmesi gerektiğini nereden biliyor bu soruyu cevaplamak için alyuvarların asıl amacına Bir bakalım isterseniz alyuvarların asıl amacı vücudun farklı kısımlarına oksijen taşımaktır Öyle değil mi eğer yeterince oksijen yoksa şuraya düşük o iki yazalım Yeter'in çağırıyorlar Nasıl yok demektir Öyle değil mi Ayrıca bu akciğerlerin iz düzgün çalışmıyor demek bile olabilir ama vücudunuz bu duruma genellikle Eyvah yeterince oksijen imiz yok o zaman daha fazla alyuvar üretmeliyiz şeklinde bir tepki verir yani düşük oksijen olduğunda vücudunuz kemik İliğini Z daha çok alyuvar üretmesini söyleyecek birşey üretir onu da buraya yazacağım ve buradaki lere benzer bir isim olacak evet adı da dikkat edin eritropoez değil eritropoetin işte bütün bu süreci o tetikler ve daha fazla eritrosit yani alyuvar üretmeniz i sağlar eritropoetin salgılanmasının sebebi ise oksijen oranının düşük olmasıdır bunu söylemiştik zaten Ama bunun böbrekte olduğunu söylemiştik buraya böbrek yazalım Evet eritropoetin i böbrek salgılar belki kısaltılmış adı olan appo yu duymuşsunuzdur kaslarına daha fazla oksijen taşımak isteyen atletler bazen ilave olarak appo alırlar appo aynı zamanda nedir biliyor musunuz biyoloji dilin deepoya ne denir hep o bir hormondur böbrek ve kemik iliği arasındaki iletişimi sağlayan bir maddedir aynı şekilde Trombosit yapımında kontrol eden bir hormon vardır o sırada trombopoetin dir Ama bu isim eritropoetin e göre daha önemsiz kalıyor yani pek duyacağımızı sanmıyorum yine de Bunu bilmenizi istedim Çünkü alyuvarlarında trombositlerin de üretimini bir hormon kontrol eder bunu da bitirdik tekrar görüşmek üzere sağlıkla kalın