İlaç Uygulama Yolları

İlaçların vücuda alınmasında şaşırtıcı derecede çok yol vardır ama bu videoda size en yaygın olanlarından bahsedeceğim. Daha ağır ilaçları düşündüğünüzde aklınıza gelebilecek yollardan biri enjeksiyon. Bundan birazdan bahsedeceğim. Diğer temel yollardan biri oral diğeri ise inhalasyon. Oral yoldan ilacı veya maddeyi ağzımızdan alırız mesela hap veya alkol gibi. Yani maddeyi sindirerek aldığımız bir yoldur ve bu en yavaş yollardan biridir çünkü kana karışabilmesi için tüm sindirim sistemimizi geçmesi gerekir. Bunun için de yarım saat gibi bir süre gerekir. İnhalasyon ise ilacın veya maddenin solunduğu ya da burundan çekildiği bir yoldur ...ki bu yolla maddenin etki etmesi daha hızlıdır çünkü soluduğunuzda madde doğrudan beyne gider. Ve bu sadece 10 saniye alır ve ardından madde etkisini göstermeye başlar. Tütün veya kokain de genellikle burundan çekilir. İlk başta aklımıza gelen ve en direkt yol olan ise enjeksiyondur. Enjeksiyondan kastettiğim ise damar içi enjeksiyondur ki bu yöntemle madde direkt olarak kan damarlarına girer. Etki etmesi de birkaç saniyeyi alır. Damar içi enjeksiyon çok tehlikeli olabilir çünkü bu uygulamada ilaçla birlikte bakteri veya başka beklenmedik toksinler de enjekte edilebilir. Özellikle de steril olmayan aletler kullanılıyorsa.... Eğer sizden önce biri iğneyi kullanmışsa, sizin o iğne yüzünden HIV gibi tehlikelerle karşı karşıya kalma ihtimalinizi arttırır. Bunlar ilaç ve madde alımlarında en çok kullanılan üç yoldu. Ama ben size bunlar kadar olmasa da kısmen yaygın olan iki yoldan daha bahsetmek istiyorum. Cilt içi ve kas içi uygulamalar. Cilt içi uygulamada madde ciltten emilir. Bu çizdiğim bir nikotin bandı mesela. Hemen bu bandın nasıl işe yaradığını da söyleyeyim. Bu banttaki ilaç oldukça kuvvetli ve cilt üzerinden saatler boyunca kan dolaşımına karışıyor. Kas içi ilaç uygulamasında ise bir iğne direkt olarak kasa uygulanır. Biraz önce damar içi uygulamalardan bahsetmiştim bu da kas içi bir uygulama. Bu yöntemde, ilaç içindeki kimyasal maddelerin özelliklerine bağlı olarak sisteminize oldukça hızlı veya daha yavaş karışır. Kas içi enjeksiyonunun hızlı etki ettiği bir örnek vereyim hemen. Mesela çeşitli alerjik reaksiyonlarda kullanılan epi-pen iğnesi. Alerjik bir reaksiyonda kişinin solunum yolu kapanır ve bunun hızlı bir şekilde tekrar açılabilmesi için de bir doz epinefrin alması gerekir. Bilmiyorum hiç uyguladınız mı veya gördünüz mü ama bu iğnenin kalçadaki geniş bir kasa yapılması gerekir. Çünkü yapılan çalışmalara göre kan damarlarının çoğuna ulaşabilmek için iğnenin belirli kaslara yapılması gerekir ki epinefrin hızlıca etki edebilsin. Birçok aşı da aynı şekilde kas içi olarak uygulanır ve siz bu yüzden grip aşısı gibi aşılardan sonra kolunuzda ağrı hissedersiniz. Bu videoda birçok farklı ilacın hızlı etki etmesinin uygulama yoluna bağlı olduğunu anlattım ...ki epipen örneğinde açıkça görebildiğimiz gibi bir kişinin hayatını kurtarma noktasında ilacı uygulama yöntemi oldukça önemli. Ama ilacın emilimini etkileyen önemli bir unsur daha var. O da bağımlılık yaratma potansiyeli. İnsanlar hızlı etki eden ilaçlara daha bağımlı oluyorlar. Mesela enjekte edilen ilaçların bağımlılık oluşturma potansiyeli haplara göre daha yüksektir.